UA-118352680-1

Retour Retail

Modedetailhandel ontwikkelt zich nu ook als retourkanaal voor afgedankte kleding. Retour-retail staat nog in de kinderschoenen, maar de inruil van textiel en schoeisel draagt bij aan een economie van hergebruik, aan cradle-to-cradle. Het streven naar duurzaamheid kan echter weleens een botsing opleveren met de inzameling voor goede doelen.

Het afgelopen jaar zagen we ineens overal inruilacties voor schoenen en kleding opduiken. Mei werd zelfs uitgeroepen tot nationale kledinginzamelmaand, met inruilbeloningen bij C&A en WE Fashion. De Macintosh Retail Groep riep zijn klanten vorig jaar op ouwe schoenen in te leveren bij Manfield, Dolcis, Scapino, Pro of Invito in ruil voor korting op een nieuw stel, wat maar liefst 475.000 schoenen opleverde. Klanten van C&A werden dit najaar opnieuw uitgenodigd, deze keer om hun ouwe jas in te wisselen voor een nieuwe. En Boerenbond-Welkoop gaf afgelopen zomer korting op nieuwe klompschoenen in ruil voor afgetrapte paartjes.

Op het oog waren deze campagnes promotionele acties, maar er zit toch een structureel element in. WE Fashion geeft inmiddels 5% korting aan elke klant die een plastic zak kleding inruilt. De gebruikte kleding wordt ingezameld door Sam’s Kledingactie die de opbrengst gebruikt voor goede doelen. C&A Nederland is bezig om in alle filialen inzamelautomaten te plaatsen die kortingsbonnen afdrukken in ruil voor een plastic zak retourkleding. H&M heeft net aangekondigd een vergelijkbaar systeem wereldwijd uit te rollen. Ook daar worden de plastic tassen ingenomen met behulp van speciale inzamelautomaten.

Miyumba

De kledingwinkels die aan inzameling doen geven hun klanten actiematig of structureel korting in ruil voor hun bijdrage, maar het achterliggende motief is verduurzaming van de kledingketen. De verzamelde kleding wordt via gespecialiseerde selectiebedrijven namelijk opnieuw in roulatie gebracht. Het draagbare deel komt terug op de markt als tweedehandskleding in West-Europa of in Oost-Europa en Afrika, waar het in het zogenaamde miyumba herverkoop-circuit belandt. Het ondraagbare deel wordt verwerkt tot matrasvulling, poetslappen of isolatiemateriaal. En wat daarna nog overblijft komt in de verbrandingsovens terecht. Er wordt bovendien onderzocht of er manieren zijn om vezels te scheiden zodat die opnieuw gebruikt kunnen worden in textielproductie: cradle to cradle.

Het complete retourproces is werk voor gespecialiseerde bedrijven. Dat zijn ook degenen die de inzameling via winkels stimuleren. De retour-automaten bij C&A en H&M worden geplaatst door het bedrijf I:CO uit Zwitserland, een afkorting voor I:Collect. Die onderneming is speciaal voor retail recycling opgezet door de Soex Group uit Duitsland. Deze groep is één van de grootste kledingverwerkers ter wereld. In het stadje Wolfen heeft Soex een selectiehal waar circa achthonderd werknemers in drieploegendienst dagelijks een slordige 500 ton afgedankte kleding selecteren op een paar honderd criteria.

Kledinginzameling

Soex krijgt zijn aanvoer vanouds van gespecialiseerde inzamelinstellingen in heel West-Europa. Vaak zijn dat not-for-profit ondernemingen die ontstaan zijn om fondsen te verdienen voor een goed doel. Dat is traditioneel zo gegroeid, waarschijnlijk omdat de inzameling van gebruikte kleding vroeger alleen winstgevend was als een groot deel van het werk gedaan werd door vrijwilligers of bijvoorbeeld via scholen en sportverenigingen. Sindsdien is die inzamelstroom echter geprofessionaliseerd, met als resultaat dat het merendeel nu via containers verzameld en opgehaald wordt door transportbedrijven. Voor deze opslag en distributie zijn gemeentelijke vergunningen nodig en gemeenten gaven die vergunningen tot voor kort vooral af aan inzamelinstituten die hun winst doorschoven naar goede doelen.

Er zijn een paar kanttekeningen te maken bij deze inzamelstroom. Er gaan thans volle vrachtwagens naar kledingwinkels die leeg terugkeren, terwijl er lege vrachtwagens naar de kledingcontainers rijden die vol terugkeren. Het is evident dat een retourstroom vanuit de winkel duurzamer is dan het dubbelloopsmodel dat nu gangbaar is. Bovendien houdt het huidig inzamelsysteem slechts een derde van alle afdankers in roulatie; er belandt nog steeds twee derde in het afval. Door de consument een extra alternatief te geven, kan het aandeel dat voor hergebruik beschikbaar komt vergroot worden. Door kledinginzameling via de winkel te stimuleren, draagt Soex bij aan verduurzaming van de kledingindustrie.

Retourstroom

Een prettig neveneffect voor dit bedrijf is dat kleding die nu via de winkel retour gaat doorgaans van betere kwaliteit is en dus meer waarde vertegenwoordigt. Wie daarvan profiteert, is afhankelijk van de onderhandelingen tussen I:CO en de deelnemende winkelketens. Maar de onderneming rolt zijn inzamelautomaten nu snel uit, na een geslaagde proef in Duitsland die sinds 2009 loopt. De automaten zijn daar in gebruik bij Esprit, Puma, Adidas, Sport 2000, Foot Locker en zelfs Mister Minit en Lidl. Van recenter datum zijn overeenkomsten met C&A in Nederland, The North Face in de VS en nu ook Jack & Jones (Bestseller Group) en H&M wereldwijd. De mondiale expansie is dit jaar begonnen en het doel is ambitieus. In 2020 wil I:CO in staat zijn om 100% van alle verkochte kleding in te zamelen.

Voor de instellingen die inzamelen namens goede doelen is dat geen goed nieuws, want zij dreigen uitgeschakeld te worden. Als we afgaan op cijfers van het Centraal Bureau Fondsenwerving werd er in 2011 circa 45 cent betaald voor een kilo ‘origineel goed’ en uit incidentele berichten blijkt dat de kiloprijs afgelopen jaar een slordige zestig cent was. Na aftrek van alle kosten bleef daarvan bijna een kwart over voor het goede doel, zeg een dubbeltje tot vijftien cent per kilo. I:CO compenseert het wegvallen van die inkomsten door zelf een systeem aan te bieden dat donaties aan goede doelen mogelijk maakt. Via de instelling Charity Star wordt twee cent per kilo gedoneerd aan een goed doel dat door de deelnemende retailers geselecteerd kan worden. Op de website www.hm.charitystar.com is te zien hoe dat voor H&M uitpakt.

KICI

De charitatieve inzamelaars doen nu dus hun best om dat nieuwe inzamelkanaal zelf te ontwikkelen of tenminste een schakel in de keten te blijven. We noemden Sam’s Kledingactie al, dat actief is bij WE Fashion. Humana plaatst containers bij bouwketens en tuincentra. Een andere partij in deze markt is de stichting Kleding Inzameling Charitatieve Instellingen (KICI) dat zijn opbrengst afdraagt aan het Rode Kruis en andere goede doelen. KICI is actief als agent van I:CO in de Benelux en bovendien betrokken bij projecten van het bedrijf in Afrika. Opvallend daarbij is dat de opzet van een nieuwe recycling-infrastructuur in Kenia mede gefinancierd wordt uit het Charity Star potje van I:CO. Daar wordt nu een selectiesysteem opgezet dat op termijn de potentie heeft om te concurreren met de vestiging van Soex in Duitsland en andere selectiebedrijven in Europa.

Voor deelnemende retailers lijkt het van belang een goede afweging te maken tussen duurzaamheid en liefdadigheid. Die twee doelen kunnen namelijk botsen. Wanneer de kledingsector in staat is de retourstroom op te nemen in zijn eigen logistiek, kan dat wel eens ten koste gaan van de inzameling die door de charitatieve instellingen gecoördineerd wordt. Zij winden zich nu op over gemeenten die een vergoeding vragen voor het plaatsen van containers, dus inzamelende retailers kunnen zo maar het volgende doelwit van kritiek zijn. Die retailers op hun beurt kunnen echter stellen dat de inzamelbedrijven van de liefdadige instellingen geen monopolie hebben op de afdanklogistiek, en dat de combinatie van heen- en retourstromen duurzamer is dan gescheiden inzameling. Een ruimhartige donatie aan een goed doel zou eventueel verlies van inkomsten kunnen compenseren, want die twee cent per kilo die I:CO doneert weegt niet echt op tegen de tien tot vijftien cent die nu overblijft.

Uniqlo en M&S

LEAD Technologies Inc. V1.01

De Japanse retailer Uniqlo heeft dat dilemma op zijn eigen manier opgelost. Fast Retailing (eigenaar van Uniqlo) begon al in 2001 met fleece recycling, een initiatief dat tien jaar nadien uitgebreid is tot een alomvattende hergebruikstroom. Deze Japanse keten verzamelt gebruikte kleding en doneert het bruikbare deel via de UNHCR aan daklozen en vluchtelingen in ontwikkelingslanden, onder het motto dat wat ‘wearable’ is ook ‘shareable’ is. In twee jaar zijn zo bijna twaalf miljoen kledingstukken verzameld waarvan ruim een derde opnieuw in gebruik is genomen. Uniqlo vermindert op deze manier het afvalprobleem dat zijn kledingproductie veroorzaakt, en draagt tevens bij aan een goed doel.

Ook Marks & Spencer in Engeland combineert zijn streven tot duurzaamheid met een initiatief tot liefdadigheid. M&S promoot samen met Oxfam sinds een jaar de inzameling van kleding via de winkels onder het label shwopping. Boegbeeld van de lancering was Joanna Lumley, in Nederland vooral nog bekend van De Wrekers. De retailer heeft inmiddels een slordige 1200 inruilpunten oftewel shwopdrops in het Verenigd Koninkrijk. De ingezamelde kleding wordt doorgegeven aan Oxfam, die dat in de eigen tweedehands winkels verkoopt of doorsluist naar handelsbedrijven zoals Soex. Begin dit jaar stond de teller op 15.000 klanten die via Facebook het shwopping-manifesto van M&S ondersteunen. De gezamenlijke actie van M&S en Oxfam had toen al een slordige 10 miljoen euro opgeleverd. Het Lumley-effect is dat het fenomeen recycling een push krijgt: shwopping is fun!

<kaders>

Koude pils voor lauw bier

Retouracties beperken zich niet tot de textielsector. Intratuin en Boerenbond-Welkoop hebben al eens geëxperimenteerd met tuingereedschap-inruilacties. Lundia deed iets vergelijkbaars met kasten. Intersport spoorde zijn klanten al eens aan gebruikte ski’s en snowboards in te leveren. Microsoft financiert momenteel een laptop-inruilactie bij computerdealers. En zelfs fast-movers doen aan retour-marketing. Drie jaar geleden trokken teams van Lipton langs de voordeur voor een landelijke theezakjes-inruilactie. The Bodyshop deed iets vergelijkbaars voor douchegel: een volle flacon in ruil voor een lege flacon. Maar de meest ludieke actie was wel die van Grolsch, dat in 2009 op diverse popfestivals koude biertjes weggaf aan iedereen die een lauw pilsje inleverde. Zulke acties dienen doorgaans ter merkactivering of voor de lancering van een nieuw product, maar het is niet onwaarschijnlijk dar retourretail een rol gaat spelen in de marketing van alle duurzame consumptie-artikelen.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.