Is dat nou de Gare du Nord of de Gare de l’Est? De stations van Parijs zijn vaak te zien op schilderijen van La Belle Epoque. Populair als souvenir, want deze imposante bouwwerken zijn een fraaie achtergrond om Parijs als lichtstad in regen, mist of sneeuw op het doek te zetten.

Er moeten wat dames met paraplu bij, een enkel trammetje en liefst een bloemenkar. Dan is het tafereel compleet. Een hele serie schilders had daar van 1850 tot de Tweede Wereldoorlog een broodwinning aan, want vergelijkbare werken lijken in grote hoeveelheden gemaakt. En nagemaakt. Eerder heb ik al schilderijen van de Notre Dame vergeleken. En deze keer kwam een afbeelding van een station voorbij. Te koop bij een online veiling. Het kwam me al bekend voor.

De Vlaamse verkoper houdt zich van de domme. Hij beschrijft het tafereel als ‘herfst in de stad’ en geeft verder geen info. Zoek het zelf maar uit!

Eerst stellen we vast welke plek het is. Al snel moet gekozen worden tussen Gare du Nord en Gare de l’Est. De verwarring ontstaat door een hangar rechts van de voorzijde. Die bestaat wel bij het noord-station, maar bij het oost-station is deze overkapping zelden te zien. Daar staan op de meeste afbeeldingen woningen. Zou de schilder een mengeling van beide stations gefabriceerd hebben? Dan duiken er echter alsnog foto’s op uit de jaren twintig waarop een aanpalende dakconstructie te zien is.

Tijdgenoten

Het schilderij is niet gesigneerd, maar dit genre kent enkele kopstukken.

Laten we eens beginnen met Eugène Galien-Laloue (1854-1941), een schilder met Italiaanse voorvaders. Daar zien we meteen een treffende gelijkenis. Galien-Laloue heeft dit tafereel vanaf dezelfde positie wel een keer of tien op het doek vastgelegd, bij verschillende weersomstandigheden. Het is evident dat deze doeken de inspiratie zijn geweest voor de navolger die eerder getoond doek heeft gemaakt. Zelfs de lamp en boom zijn vrijwel identiek. Maar de kwaliteit van Galien-Laloue is veel beter. Meer detail.

Het werk van Galien-Laloue heeft een hoge illustratieve waarde. De schilder werd destijds zelfs door de Franse spoorwegen ingehuurd om spooractiviteiten vast te leggen voor toekomsitige generaties.

Hij heeft verschillende tijdgenoten en navolgers. Een tijdgenoot is Edouard Léon Cortès (1882-1969), een Franse schilder met Spaanse ouders. Ook deze schilder heeft talloze doeken met de Gare de l’Est geproduceerd. Deze schilders wisten heel goed dat zulke schilderijen goed verkochten, zeker ook omdat ze de sfeer van een gure winteravond treffend wisten vast te leggen.

Navolgers

Een navolger was Jean Salabet die in 1900 geboren was. Hij heeft de koetsen alleen als kind gezien, dus zijn werk is gebaseerd op oudere afbeeldingen. Hij schilderde het Parijs van zijn ouders. Maar Salabet is wel een zeer vaardige schilder, dus zijn werk verkoopt nog steeds goed. Ook al is de artistieke waarde beperkt. We zien hier weer dezelfde lamp en dezelfde boom. En de ingang van het warenhuis Grand Bazaar.

Noemen we ook de schilder Antoine Blanchard (1910-1988), een pseudoniem van de schilder Marcel Masson. Die heeft het werk van Galien-Laloue en Cortes eindeloos nageschilderd. Ook voor hem geldt dat het zeer vaardig en decoratief werk is, dat vooral in de VS goed verkoopt. De zoon van zijn Amerikaanse agent is graag bereid originelen van vervalsingen te onderscheiden, want ook navolgers kennen namakers.

Veiling

Nou heeft het schilderij op de online veiling een eigen stijl die afwijkt van alle andere doeken. De maker lijkt alles met dezelfde kwast geschilderd te hebben. Details ontbreken. Verfijnd is het niet, maar op zich is dat eigenlijk heel knap gedaan. Ook de kleurkeuze is wat excentriek. De lucht is groen en de lampen in het warenhuis lijken in brand te staan. Noem het gerust impressionistisch, neigend naar het kolderieke. Dat viel me bij dat doek van de Notre Dame ook al op.

Kijken we vervolgens naar de lijst, dan valt het kwartje. Beide werken zijn van dezelfde maker. De achterkanten zijn identiek, het doek lijkt nieuw en de lijst is van klatergoud. Zelfs de Vlaamse handelaar die deze doeken te koop aanbiedt is dezelfde. Misschien laat hij deze schilderijen wel in China maken. Namaken uit een catalogus van Galien-Laloue.

Wat brengt zo’n schilderij nou op? Het doek met Notre Dame was goed voor €160- terwijl op het doek met Gare de l’Est uiteindelijk €310- geboden werd. Daarvoor heb je wel een handgemaakte decoratie aan de muur.