De kunstschilder Antoon Markus vond het wel prima dat zijn woonhuis aan een populaire wandelroute in Wolfheze lag, want dat stelde hem in staat af-en-toe een kunstwerk aan een voorbijganger te verkopen.
Markus is geboren in Arnhem, in 1870 als oudste zoon van een echtpaar dat het ‘Koffijhuis vanouds de Kastanjeboom’ uitbaatte. Vader Antoon Markus sr was zelf een begenadigd tekenaar die in 1876 de kans had gegrepen om voltijds als leraar aan de slag te gaan aan de lokale HBS. Ook zoonlief bleek talent te hebben. Antoon jr werd toegelaten tot de Rijksacademie in Amsterdam, maar hij maakte de opleiding niet af. Hij verkoos het om als zwervend schilder door het leven te gaan.
In 1899 maakte Antoon Markus (biografie) zijn eerste grote wandeltocht, langs de Maas diep België in. Daarna spendeerde hij enkele maanden in Engeland, waar hij zelfs even samenwerkte met de Friese kunstschilder Lourens Alma Tadema. Hij studeerde tussendoor ook nog in Rotterdam en Den Haag, om zich uiteindelijk toch in Arnhem en omgeving te settelen. Hij woonde een tijd in Oosterbeek, in Elden aan de andere zijde van de Rijn en later in Wolfheze.
Vanuit Elden verkocht Markus kruikjes kolkwater dat van het Veluwemassief afkomstig was en opborrelde in plassen langs de Rijn. Als een soort wonderdokter. Zijn klanten bestelden zelfs vanuit Den Haag water bij.
Oosterbeek en Wolfheze
In 1915 trouwde hij met een kamermeisje dat in Arnhem in een hotel werkte. Het echtpaar vestigde zich aan de Benedendorpseweg in Oosterbeek, op een steenworp vanaf de Rijn, waar ook de schilder Anton Mauve heeft gewoond. Al snel kwamen er kinderen. Het gezin verhuisde in 1924 naar een speciaal gebouwde atelier-woning in Wolfheze. Markus was geen vanzelfsprekende huisvader, dus het huishouden maakte moeilijke jaren door. Daarom waren extra inkomsten uit de verkoop van schilderijen aan voorbijgangers welkom.
Markus maakte vooral naam als landschapschilder, een navolger van de School van Barbizon. Kenmerkend zijn zijn hoge luchten, waarin het grijs overheerst. “Markus schildert in blauw- en groen-grijzen, in bruin-grijzen met luchten van parelgrijs en warm-doorschijnend bruin. Daarom wordt hij wel eens ééntonig en somber genoemd,” meende Johan Wesselink. Het grijs en zilver is overigens typerend voor Nederlandse impressionisten.
Uiteindelijk produceerde Markus een paar duizend schilderijen. Het merendeel toont Veluwse en rivier-gezichten. Ze duiken regelmatig op op veilingen en lijken de laatste jaren weer gewild. De grijze taferelen van Markus passen goed in het moderne interieur, al zijn de lijsten soms wat oubollig.
Onlangs kwam een schilderij voorbij op een online veiling dat zou zijn gemaakt in 1922 naar aanleiding van een bezoek aan Limont in België. Volgens mij zie je gewoon de oever van de Rijn bij Arnhem, waar Markus vrijwel zijn hele leven heeft gewoond. Zijn adres staat zelfs op de achterzijde: Jan van Embdenweg 21 in Oosterbeek. Het schilderij vond een nieuwe eigenaar voor 520 euro.
Een ander schilderij op dezelfde online veiling bracht 305 euro op. Dat heeft nog niet zo lang geleden onderdeel uitgemaakt van een tentoonstelling op kasteel Doorwerth. Zou dat de prijs beïnvloeden?
