In het milieu-marketingbeleid van onze overheid zie je hoe in Nederland koopman en dominee altijd tegelijk door de voordeur gaan. Yin en yang, Jip en Janneke, Wipneus en Pim. Alle belangen moeten in balans blijven.
Nou worden we weer verrast met een nieuwe* milieucampagne. Iedereen doet wat. Qua taal wel een mooie keuze, maar de toon is zo paternalistisch als wat. Rutten kon ‘m zelf bedacht hebben. Wat Drees heeft betekend voor de AOW, is Rutten’s bijdrage aan de pandemie en de stikstofuitstoot. Vadertje Drees en Neef Mark. Kijk dan eens naar akela Markel, die durft tenminste. Wir schaffen das!
Om te voorkomen dat corona echt doet wat een virus moet – zich snel verspreiden – heeft het rijk een serie maatregels genomen die Rutten het liefst als afspraken presenteert. Dat zijn doorgaans afspraken die van hogeraf opgelegd worden, en een deel heeft zelfs strafrechtelijke gevolgen. Maar het woord afspraken suggereert dat alle betrokkenen deel hebben genomen aan het voorafgaand overleg. Daar wordt ook naar verwezen als later gesteld wordt: maar we hadden toch duidelijke afgesproken dat…
Nou past de rijksoverheid dezelfde truc toe met een nieuwe duurzaamheidspromotie. De slogan Iedereen doet wat (uit de koker van KesselsKramer) suggereert een gezamenlijk handelen dat in praktijk helemaal niet bestaat. De boeren, de bouw, de zware industrie, de energiebedrijven, de luchtvaartbedrijven: ze schuiven allemaal de keuzes voor zich uit. En als de rijksoverheid dan eindelijk knopen doorhakt, gaan boze boeren en bouwers de straat op.
Natuur als nutsvoorziening
Dat zijn uiteraard vooral de boze milities van beide beroepsgroepen. Er zijn ook talloze boeren en bouwers die best een bijdrage willen leveren aan duurzaamheid. Die de ingewikkelde puzzel willen oplossen: hoe krijg je de markt zover dat duurzaamheidscriteria zijn ingebakken in de kostprijs? Dat niet de boer of de bouwer met de lasten blijft zitten, maar dat die verdisconteerd zijn in de marktprijs?
Het zijn ingewikkelde vragen die politieke keuzes vergen, want de politiek zal op landelijk en Europees niveau regels moeten opstellen om de kosten van het collectieve goed leefmilieu te verwerken in het prijsmechanisme. En dus niet die kostenpost doorduwen naar komende generaties, zoals we al sinds de jaren zeventig doen. Al veel langer eigenlijk, maar voorgaande generaties waren nog niet zo gewaarschuwd als wij zijn.
Voorgaande generaties gebruikten de natuur als nutsvoorziening door vrijelijk te verzamelen. Voor toekomstige generaties moeten we die nutsvoorziening weer als gemeenschappelijk goed gaan behandelen, die geen free of all meer is.
Boyscouts
Het grote idee achter Iedereen doet wat is op zich wel okay. Het thema borduurt voort op de gedachte: Verbeter de wereld, begin bij jezelf. En het is een duikplank voor concretisering. Aafje doet zus, Theo doet zo. De campagne wordt dan ook mede gedragen door bedrijven en instellingen die laten zien wat zij doen.
Bovendien: zo’n campagne komt niet in de plaats van politieke keuzes. De campagne kan ook niet met het vingertje wijzen: wanneer verplaatsen we Hoogovens naar Zeeland? Durven we van Schiphol een treinknooppunt te maken? Gaan we Shell eens streng aanpakken?
Boosdoeners zijn we allemaal, dus moeten we minstens ook in eigen huis beginnen. Met eigen gedrag. Maar kan het ook zonder die brave boyscout-toonzetting?
*De campagne loopt al sinds najaar 2019
#iedereendoetwat