Is het een portret of zelfportret? Volgens de veilingmeester is de maker onbekend, dus weten we niet of Isaac Israëls zichzelf op het doek vereeuwigd heeft. Dat houdt de prijs wel laag. Toch bieden?

Op een online veiling wordt een portret van Isaac Israëls aangeboden. Wie het werk van Israëls kent, zal zien dat het best een zelfportret kan zijn. Het doek is niet gesigneerd, maar de verkoper weet kennelijk wel dat het een portret van de beroemde meester is. Amsterdammer uit de Haagse school.

Er zijn veel zelfportretten van Israëls en deze is zeker verwant. De manier waarop de achtergrond ingekwast is. De gelaatstrekken die met vaste hand en grove kwast op hun plek gezet zijn. De sigaret. Of eigenlijk is het een sjekkie dat aan zijn lip hangt. Ik heb een aantal zelfportretten opgezocht en dan kom je vanzelf uit bij sterk gelijkende afbeeldingen. Israels heeft er blijkbaar veel gemaakt.

Christies

Tot ik bij Art Unlimeted een ansichtkaart aantref met vrijwel exact hetzelfde beeld. Vrijwel. Het origineel uit 1909 hangt vast ergens in een museum of bij een particuliere collectie. We vinden dat schilderij terug in de archieven van Christies, waar het in 2014 geveild is voor meer dan zestienduizend euro.

 Als leek zie ik geen groot verschil in schildervaardigheid. De kopie (links) die nu te koop is heeft een iets langgerekter gelaat en de overheersende kleur is wat groen-bruinig. De Christies-variant (rechts) benadert de huidskleur beter en de boord is witter. Ook de vlakverdeling op dat doek is meer gebalanceerd. Maar de kopie is helemaal geen slecht schilderij.

Kopieerlust

Nou heb ik al talloze gekopieerde kunstwerken gevonden op dit soort kunstveilingen. Of wellicht andere versies van gekende werken, simpelweg omdat dezelfde schilder hetzelfde werk meer dan eens op het doek gezet heeft. Dat kan ook voor deze Israëls gelden. Dan zou de kopie zomaar meer dan €10.000 waard kunnen zijn.

In februari trof ik een Jan Weissenbruch aan op dezelfde veiling, waar al drie andere varianten van bekend waren. Het werd aangeboden als een naar de schilder, maar de overeenkomsten met werken die nu al in musea hangen zijn groot. In augustus kwam ik op dezelfde veiling een prachtig werk van een Souza tegen. Daar zijn zoveel vervalsingen van in omloop dat niemand zijn naam durfde te noemen. Maar twee bieders in wedijver drukte de prijs boven de duizend euro. Koopje, als het een origineel is.

H. Gelb?

Eerder trof ik al twee kleine restaurant-taferelen aan in de stijl van Israëls. Ik liet ze lopen voor een paar honderd euro. Maar toen ik later de signatuur vergeleek, viel me op dat de H Gelb die ik meende te zien qua schrijfwijze erg lijkt op Israëls met zijn kenmerkende IS. Terwijl deze tamboer ook verwijst naar een vergelijkbaar schilderij van Israëls.

Vraag is dus: wat gaat deze shag-rokende Israëls-lookalike opbrengen op de veiling? Geeft de achterzijde aanwijzingen over de herkomst? Waarom zou iemand überhaupt een authentieke Israëls op een online veiling aanbieden? Zijn dit niet de schilderijen die in het vak-circuit al afgedankt zijn? Oordeel zelf!

Het schilderij op de veiling bracht uiteindelijk 800 euro op.