De bekende impressionist Camille Pissarro had een voorliefde voor stadsgezichten met een perspectief van bovenaf. Daar kreeg hij een mooi beeld van de alledaagse drukte op straat, eind negentiende eeuw. De koetsen, de wandelaars, de nijverheid, de kleuren in beweging.

Een favoriete plek van Pissarro was de Place du Théâtre-Français die hij in 1898 verschillende keren schilderde vanuit het Hotel du Louvre in Parijs. Je zou het de balkonscenes van Pissarro kunnen noemen. Hij was toen 68, zijn ogen gingen achteruit en hij verkoos het comfort van zijn hotelkamer boven de buitenlucht.

Pissarro had ontdekt dat bird-eye views van de stad aandacht trokken in de galeries en hij vond veel voldoening in deze composities. De kunstschilder schreef aan zijn zoon: “I am returning to Paris again on the tenth, to do a series of the Boulevard des Italiens. Last time I did several small canvases – about 13 x 10 inches – of the Rue Saint-Lazare, effects of rain, snow, etc., with which Durand was very pleased. A series of paintings of the boulevards seems to him a good idea, and it will be interesting to overcome the difficulties. I engaged a large room at the Grand Hôtel de Russie, 1 rue Drouot, from which I can see the whole sweep of boulevards almost as far as the Porte Saint-Denis, anyway as far as the boulevard Bonne Nouvelle.”

Paul Durand-Ruel was de kunsthandelaar die veel impressionisten steunde door hun werk te kopen en tonen in zijn galerie. Durand-Ruel hing geen wanden vol schilderijen (op zijn Petersburgs) maar gaf individuele werken ruimte en licht. Pas in 1886 brak hij door, toen de impressionisten in de Verenigde Staten een koopkrachtige vraag opwekten bij de nouveau riche. Pissarro merkte daar niet veel van, want bij leven verkocht hij amper. Iemand zou eens moeten nagaan welke route al die stadsgezichten gevolgd hebben, want die zijn nu stuk voor stuk miljoenen waard.

Boulevard Montparnasse

Pissarro heeft in 1897 tenminste veertien schilderijen gemaakt vanaf het balkon van Hotel de Russie, volgens de website Impressionist Arts. In het voorjaar, in de winter, overdag en ’s nachts.

De combinatie van handicap en vaardigheid geeft deze schilderwerken van Pissarro een extra lading. Het zijn doeken vol details, het fin-de-siecle trefzeker in verf vastgelegd. Te meer omdat ook de kracht van de natuur voelbaar is: het weer en de seizoenen.

Helemaal nieuw was deze werkwijze niet. Pissarro bracht ook regelmatig bezoekjes aan de stad Rouen waar hij vanuit hoger gelegen hotelkamers onder andere de Place de la Republique, de Pont Boieldieu en de Rue de l’Epicerie op het doek vereeuwigde.

Rue de l’Epicerie

De schilderijen van de Rue de l’Epicerie zetten we ook even naast elkaar, want daar gaan we mee door. Let op de straat, de wandelaars en de karrevrachten, de gevels en de zonweringen. Het derde schilderij wordt ook aan Rouen toegeschreven, maar dat zou ook de Rue Saint Lazare of La Place du Havre in Parijs kunnen zijn. Het vierde schilderij is van die laatste plaats afkomstig.

De laatst getoonde uitvoeringen lijken namelijk een bron van inspiratie voor een schilderij dat deze week verkocht wordt op een online veiling. We zoomen er nader op in.

Het te veilen schilderij heeft details die we van verschillende Pissarro’s herkennen, maar qua kleur en finesse is het toch een andere klasse. Een onontdekte Pissarro zal het niet zijn. Desalniettemin toch vaardig gemaakt. Zoom eens in op de witlijntjes die de jurkjes van de dames accentueren en je ziet hoe knap ook dit werk is. Op de achterzijde van het schilderij staat Parijs met een lange IJ en het nummer 38. Vandaar dat de verkoper spreekt van Hollandse School. Maar de gelijkenissen met Pissarro noemt niemand. Ik zie er een Belgische hand in, een klare lijn in de spirit van Hergé.

Puzzelstukjes

Overigens worden de werkelijke overeenkomsten en verschillen duidelijk terwijl ik dit schrijf, want dan pas zie ik de puzzelstukjes daadwerkelijk naast elkaar. Zo bracht ik onlangs nog Les Trois Musiciens van Picasso bijeen, Houses of Parliament van Monet, Lepelaars van Alexander Wilson en Torens van Babel van Grimmer. Allemaal veilingstukken die duidelijk namaak zijn (of geïnspireerd door) maar door de verkoper en veilingmeester niet herkend zijn. Zulke kopieën hebben hun eigen kwaliteit, want ze zijn vaak knap vervaardigd.

En te koop voor een paar tientjes, wellicht een paar honderd euro. Andere liefhebber zagen het ook wel zitten, want op de laatste dag van de veiling klom de prijs op van 150 naar 510 euro…