De huidige Spaanse koning heet Felipe de Borbón. Hij is de zoon van de voormalige koning Juan Carlos I – de eerste. Felipe is zelf de zesde. Felipe I was een kleinzoon van de Franse koning, de originele Bourbons. Ergens bij Zutphen woont een nazaat die volgens de Carlisten de meest rechtstreekse afstammeling van deze koningshuizen is.

De eerste Felipe was een Bourbon-Parma, die leefde van 1720 tot 1765. We vonden een portret van de jonge prins aangeboden op een online veiling. Deze Felipe had twee oudere broers, die hem vooraf gingen als troonopvolgers in Spanje. Hij richtte zich daarom op zijn taken als Filips, hertog van Parma. Het Parma-deel van de titel was afkomstig van Felipe’s moeder, die een prinses van Farnese was. Deze titel is sinds 1731 niet meer in gebruik.

In 1757 was er even sprake van dat deze Filips heerser zou worden van de Zuidelijke Nederlanden. Maar de Oostenrijkers en Fransen die deze afspraak gemaakt hadden, kregen een conflict waardoor dat plannetje niet door ging. Parma is een provincie onder Milaan met enerzijds de vruchtbare Po-vlakte en anderzijds de bergen van de Apennijnen.

De Bourbons van Spanje zijn daar in het jaar 1700 geïnstalleerd door de Franse koning Louis XIV oftewel Loe de Veertiende. Dat zijn de hardcore Bourbons, sinds 1589 heersers van Frankrijk. De nieuwe Spaanse koning Philip V werd in 1713 officieel erkend in de Vrede van Utrecht. Spanje verloor een groot deel van zijn macht in Europa (onder andere de Zuidelijke Nederlanden) maar Philip wist wel Catalonië toe te voegen aan zijn koninkrijk.

Franse meesterschilder

Koning Philip V wilde graag portretten van zijn familie naar het Franse hof sturen, zoals gebruikelijk in deze tijd. Maar de kwaliteit van het Spaanse schilderwerk viel erg tegen. Gevolg was dat in 1724 de Franse meester Jean Ranc naar Madrid gezonden werd om aan het hof aan de lopende band portretten te gaan maken.

Hij werkte daar elf jaar, tot genoegen van de Spaanse koning. Maar de hofhouding zat hem dwars. In 1734 brandde het Alcazar af en Ranc kreeg de schuld. De brand zou in zijn atelier ontstaan zijn. Naast andere schatten gingen ook circa vijfhonderd schilderijen verloren. In 1735 overleed de inmiddels gedeprimeerde meesterschilder.

Ranc heeft verschillende portretten gemaakt van de nazaten van Philip V, daarvoor was hij immers ingehuurd. Deze afbeeldingen werden verzonden naar andere koningshuizen, als royal selfies avant-la-lettre. Een deel bleef thuis. Daarom hangen er nu afbeeldingen van Ferdinand VI (1713-1759) en Carlos III (1716-1788) in het Prado. Let op het prachtige borduurwerk en de natuurgetrouwe weergave van de helm. Als je naar de gepenseelshopte gezichten kijkt, snap je waarom schilders graag tronies maakten van het gewone volk.

De hofschilder maakte vaak verschillende kopieën van dezelfde afbeelding, en die werden vervolgens weer nagemaakt. De kwaliteit verschilt sterk. Als er weer zo’n olieverfprins opduikt, is niet altijd duidelijk wie de schilder was.

Nederlandse nazaten

Een directe nazaat van de originele Bourbon-Parma’s was Carlos Hugo, de eerste echtgenoot van de Nederlandse prinses Irene. Zij zag af van haar aanspraak op de Nederlandse troon door zich aan te sluiten bij de katholieke Carlisten, die in Spanje protesteerden voor herstel van het koninkrijk. Volgens deze Carlisten is hun troonpretendent de meest direct afstammeling van de Franse Bourbons. Hugo en Irene’s oudste zoon Carlos Xavier is nu dienstdoend hertog van Parma.

De titel is opgenomen door de Nederlandse adel als De Bourbon de Parme, waardoor nazaten van het Franse koningshuis nu ook een Nederlandse tak hebben. Carlos-X zou de titel graag overdragen aan zijn zoon Carlos Enrique (2016), maar uit een eerdere relatie was al een Carlos Hugo (1997) geboren. Die heeft nu de naam De Bourbon de Parme aangenomen, met instemming van de hoogste rechtsorganen – want Carlos Xavier heeft geprobeerd deze aanspraak tegen te houden.

Gevolg is dat ergens in Hummelo nu een prins woont die als meest rechtlijnige afstammeling gezien wordt van het Franse koningshuis Bourbon. Maar ook van de oude Farneses!

Het hoogste bod op dit schilderij (volgens de verkoper 19e eeuws) was €900-.