Op Instagram – net als Facebook een kanaal van het bedrijf Meta – circuleert nu al enkele dagen een commercial waarin de indruk wordt gewekt dat een Britse Newsdesk (Sky of BBC) verslag doet van een presentatie van Elon Musk die een investeringsdienst (app) lanceert waarmee iedereen een slordige 5.500 euro per dag kan verdienen.
Pas op: het is een deep-fake!
Dit is een evidente scam. De hele presentatie is nep. Wel knap gemaakt trouwens. Het beeld van Elon Musk is gekopieerd van de Viva Technology 2023 Conference (georganiseerd door Publicis Europe en voorgezeten door Maurice Levy) die Musk het platform biedt om te praten over zijn ondernemingen en ideeën.
Eind augustus zien we een nieuwe deepfake van Elon Musk op Instagram.
Deze deep-fake nieuwsprogramma’s zijn een vervolg op de nepnieuws-advertenties die we de afgelopen jaren zagen opduiken in Google Ads en op Facebook, de zogenaamde BN-scams. De Fraudehelpdesk waarschuwde al voor deze scams waarbij vaak gebruikt werd van celebrities. De AFM maakt zelfs een waarschuwingsfilmpje.
Google & Facebook
Google erkende vorig jaar in een rechtszaak die was aangespannen door Jort Kelder en andere belanghebbenden dat er een slordige 11.000 advertenties waren aangeboden in dit verband, waarvan zo’n 77% gestopt kon worden voordat ze gepubliceerd werden. Veel uitgevers hebben een deal met Google waardoor banners uit dat netwerk ook bij bekende Nederlandse media terecht komen. Wie is dan aansprakelijk voor het vertonen van deze misleidende reclame? Best een juridische puzzel.
Facebook betaalde John de Mol eind 2020 een schadevergoeding voor een vergelijkbaar euvel. Daarmee erkende het bedrijf een zekere verantwoordelijkheid. De Australische mededingingsautoriteit ACCC heeft Facebook vorig jaar voor de rechter gedaagd om in een bodemprocedure een uitspraak te krijgen ver Meta’s aansprakelijkheid. In een vergelijkbare zaak tegen Google oordeelde de Hoge Raad van dat land in 2013 dat het platform niet verantwoordelijk was voor de inhoud van de reclame. De ACCC hoopt dat er in 2023 nieuwe inzichten zijn.
Dat kan nieuwe slachtoffers van dit soort scams een aanknopingspunt bieden. Instagram is immers van dezelfde eigenaar. Leg een claim bij Meta neer!
In juni zijn er ook advertenties op Instagram geplaatst waarin de indruk werd gewekt dat Elon Musk een nieuwe app EDEX 360 aanprees. Ook hier wordt de indruk gewekt dat de overheid dit initiatief steunt.
Het is zo evident fake dat je wel enorm naïef moet zijn om zulke beweringen te geloven. Maar er zijn toch ook mensen die menen dat ze hun nationaliteit bij de koning kunnen inleveren en dan de rest van hun leven geen belasting of huur meer hoeven te betalen.
