UA-118352680-1

BrandXXI

Dutch Wingwatch

Dutchwing WatchIn de reclameblokken van commerciële tv-kanalen wordt driftig geadverteerd voor een Dutch Wingwatch. In de folders van Kruidvat en Trekpleister (beide AS Watson) wordt dit horloge aangeprezen om zijn goed leesbare wijzerplaat, nauwkeurige tijdsaanduiding en lichtgevende cijfers. Dat lijken me unique selling points waarvan tweederde voor elk horloge moet gelden. Tenzij je een horloge wil dat onleesbaar is en de tijd niet goed aangeeft.

In het spotje is even sprake van een pilotenhorloge: “Een moderne versie van een tijdloze klassieker.” Maar daar heeft dit design eigenlijk weinig mee te maken. Het lijkt meer op goedkope ramsh die bij AliExpress voor een paar dollars verkocht wordt. Ook de branding is onduidelijk, want op het product zelf staat Dutchwing. Het zou dus eigenlijk een Dutchwing Watch moeten zijn en geen Dutch Wingwatch. Piepersnijers!

Toppers van TV

Het horloge maakt deel uit van een assortiment met het label Toppers van TV. Dat is een soort groothandelsnaam, eigendom van de Omni Channel Group in Laren. Die onder andere producent is van Tommy Teleshopping, maar daar zijn de schappen nu leeg. Bij OCG zien we ook Dr Ho, een ander bekend homeshopping brand. Binnenkort gaan we eens kijken of die dokter Michael Ho echt bestaat.

OCG heeft een ® van registered brand geplakt aan Toppers van TV, en het beeldmerk is inderdaad geregistreerd. Dit label is opgezet om de werfkracht van TV te vertalen naar webshops, winkelketens (Kruidvat, AH, Blokker bijvoorbeeld) en platforms zoals Bol.com, sinds 2019 onderdeel van de omnichannel strategie van Tommy Teleshopping. Sindsdien is de omzet van OCG vervijfvoudigd. Bij Bol.com zijn ze er zo blij mee, dat ze advertorials sponsoren op de site van de Telegraaf en bij het vakblad Twinkle.

Opkopers & Meelifters

Bij het aanbod op Bol.com is iets vreemds aan de hand. Er is een assortiment (8 artikelen) dat wordt aangeboden door ToppersvanTV BV uit Laren en er is aanbod (40 artikelen) van Shopwinkel.com, gevestigd aan de Kayersdijk 46 in Apeldoorn – een woonhuis. Op hetzelfde adres zit ook een handel in fietsen en kampeerartikelen. Shopwinkel.com scoort bij webwinkelchecker een 4 uit 10 punten, daar ontbreekt dus nogal wat aan. Even gebeld en de ondernemer in Apeldoorn vertelt dat hij opkoper is van restpartijen. Het zijn dus de afgedankte toppers van OCG die door Shopwinkel verkocht worden.

Toppers van TV vinden we ook bij Orangeshop.eu. Daar lift zo te zien iemand mee op de naamsbekendheid, want deze leverancier gebruikt zelf het label VanTelevisie.nl. Het wordt steeds chaotischer. Die domeinnaam (op naam van Orange Planet, een onderneming van Ralf Witlox in Dongen) leidt namelijk weer terug naar Orangeshop. Ook Yellowweb.nl dat meelift met Toppers van TV is van Orange Planet.

NASCHRIFT

Michael Ho blijkt een bestaande chiropractor in Toronto.

 

 

Stone Island

Volgens Donnie is het een merk; ik meende dat het een label van C&A was. Iets wat je draagt als Palomino niet meer past. Maar een rapper met de statuur van Donnie spreek je niet tegen, tenzij het op een vette beat is.

Eerste verrassing: Stone Island is Italiaans. Ik had ook al gemengde gevoelens toen bleek dat de spijkerbroeken van Roy Rogers uit Italië kwamen. Het label is gelanceerd in 1982 door een Massimo Osti van C.P. Company. Daarna is het bedrijf in stappen overgenomen door Gruppo Finanziario Tessile in Turijn, destijds een van de grootste confectiebedrijven in Europa. In 1991 had GFT meer dan tienduizend werknemers in dienst, verspreid over twintig productielokaties.

Stone Island staat voor vrijetijdskleding oftewel streetwear. Oprichter Osti was geïnspireerd door werkkleding en vintage uniforms. Hij liet een archief na waar je een museum mee kan beginnen. Daar worden rondleidingen gehouden voor mensen die hun eigen streetwear brand willen opzetten.

Osti is ooit begonnen met bedrukte t-shirts onder het merk Chomp Chomp. Later begon hij jacks te verkopen met het label Chester Perry oftewel CP. Stone Island was eigenlijk een zustermerk.

Inmiddels is dat merk bezit van de Italiaanse onderneming Moncler. Ook zo’n verhaal. Opgezet in 1952 in Monestier-de-Clermont om jassen en jacks te maken voor bergbeklimmers en wintersporters in de Franse Alpen. In 2003 overgenomen door de Italiaanse ondernemer Remo Ruffini, verplaatst naar Milaan en sindsdien omgevormd tot streetwear brand.

D2C

Moncler en Stone Island waren allebei bezig met een D2C-beleid. Er zijn boutiques, outlet stores en webshops voor Moncler en Stone Island (de laatste gerund door Yoox Net-a-Porter). Bij Moncler is driekwart van de 1,8 miljard euro omzet (cijfers 2021) afkomstig uit eigen kanalen; bij Stone Island is dat 29% van 310 miljoen euro.

Voor Moncler is de mondialisering al geslaagd (veel omzet in Azië en de Amerika’s); de klanten van Stone Island zijn overwegend in Europa (Italië, UK, Duitsland en Nederland) te vinden. Maar Stone Island was ook onder de vorige eigenaar (Carlo Rivetti, nazaat van de GFT-familie) al bezig om voet aan wal te zetten met een reuze brandstore in LA. Remo Ruffini meent dat de ervaring die Moncler heeft in deze markten de ontwikkeling van Stome Island zal bevorderen.

Donnie was overigens al in zijn dartele jaren een Stone Island-fan.

Kytary!

Kytary, is dat Tsjechisch voor guitaren? Er kwam een merkwaardige banner voorbij op de site van de Volkskrant en toen ik klikte belandde ik in een soort Oost-Duitse variant van Amazon, toegewijd aan muziekinstrumenten.

Kytary storeDe associatie met Tsjechië kwam door de naam van de oprichter: Jan Pils. Daar werd het eerste bier gebrouwen, in de stad Pilsen. Ze hebben daar een bron waar ze Pilsener Urquell maken. Onze Jan Pils van de gaitaarwinkel was zelf gitarist, hij speelt bas. Pils begon een simpele webshop in het jaar 2000. Twee jaar later werd de onderneming versterkt met Vladimír Myslík die verstand van techniek en online marketing in bracht. En daar begon de zegetocht.

Het scheelt dat Pils zelf muzikant is. Hij neemt instrumenten en hulpstukken op in zijn aanbod die anderen over het hoofd zien, en zo is Kytary populair geworden bij muzikanten. Ook in de omringende landen. Er zijn inmiddels vintage instrumenten toegevoegd in een boutique en het bedrijf heeft flightcases gelanceerd onder huismerk. Leuk is ook de lifestyle shop, waar merchandise van bekende merken te vinden is. Niet alleen kleding, maar ook barkrukken van Fender en Gibson.

KytaryZelenski

Wat de advertenties van Kytary extra opvallend maakt, is het optreden van een fotomodel die een look-alike is van Volodimir Zelenski, de president van Ukraïne in een groen -t-shirt. Misschien wilde de webwinkel zijn solidariteit tonen en wellicht springen ze op de band-wagon van Zelenski. Maar de overeenkomst is niet te negeren.

Melk van Tietje

Boer Matthijs van de Hazendonkhoeve bij Molenaarsgraaf heeft een andere manier van melkverkopen. Binnen tien minuten nadat de koe is gemolken is de vloeistof die haar afgeperst is al gepasteuriseerd en gebotteld. Vervolgens wordt de melk dagelijks opgehaald door de supermarkt. Scheelt vijf dagen in vergelijking met gewone melk. Dat verschil proef je.

Op het label staat niet alleen het merk Elke Melk, maar ook de naam van de koe. Dieren hebben geen recht op privacy, dus via de site van de boer is een pasfoto van de verantwoordelijke melkdonatrice snel te vinden. Die van mij was Tietje 204, dochter van Tietje 180. Er werken veel Tietjes voor boer Matthijs.

De melk van de Hazendonkhoeve is duurder dan standaardmelk, maar de koeien die werken voor Elke Melk hebben wel een beter leven. Ze bepalen bijvoorbeeld zelf wanneer ze gemolken worden. Baas in eigen uier! Samen met machine-ontwikkelaar Top BV uit Wageningen en melkrobotmaker DeLaval wordt deze aanpak aan andere boeren ter beschikking gesteld.

Alleen de naam Elke Melk snap ik niet. Er wordt gepraat over elke melkbeurt, iedere keer apart verpakt. Het idee is dat mensen gaan beseffen dat elke koe haar eigen smaak heeft, die bovendien seizoen- en situatie-afhankelijk is. Ik zou het Koevers genoemd hebben, dat associeert ook met koelvers. Maar ieder zijn vak.

Mocca Maffia

Douwe Egberts bevordert het gebruik van een goed koffiezetapparaat door de Moccamaster te promoten. De Moccamaster is een hoogwaardige filterkoffiemachine die in 1968 ontwikkeld is door industrieel ontwerper Gerard Smit. Het apparaat wordt nog steeds handgemaakt bij het bedrijf Technivorm dat Smit in 1964 is begonnen in Amerongen.

Moccamaster Cup-1Het kloppend hart van deze koffiezetter is een koperen verwarmingsspoel die het water op een temperatuur tussen de 92 en 96° Celsius brengt, optimaal voor de smaak. Het originele apparaat is in 21 kleuren te koop en wordt ondertussen gezien als design-klassieker. Er is ook een variant met thermoskan. En een zogenaamde Cup 1 die elk kopje apart zet. Van mij mag er bovendien een zetter bij die koffiebonen maalt. Voor de horeca, zorginstellingen en bedrijven heeft Technivorm professionele apparatuur.

Liefhebbers kunnen op de site zelf (D2C) bestellen.

Bij Simon Levelt treffen we een koffiezetapparaat aan dat visueel sterkt lijkt op de Moccamaster, de zogenaamde Gastroback 42706, afkomstig van een gelijknamige Duitse leverancier.

kokoskaas

We noemen het nog steeds kokosbrood, maar dit oer-Hollands broodbeleg wordt al generaties verkocht in plakjes. Die plakjes worden waarschijnlijk gesneden of geschaafd van kaasachtige broden. Stroopwafels slaan in het buitenland goed aan, maar is dat van kokusbrood ook voorstelbaar? En hoe zou dat dan moeten heten? Sweet coco slices? Cocus cake?

kokosbroodHet thema staat ook op de agenda van de firma Theunisse in Harderwijk, waar ze sinds 1954 kokosbrood maken. Bram Theunissen was aanvankelijk bakker in Rotterdam, maar hij verhuisde naar Harderwijk vanwege de frisse lucht. Hij kocht er een kleine zoetwarenfabriek en ging als Theha kokosbroden verkopen aan kruideniers. Later werden dat voorgesneden plakjes in verpakkingen die handig waren voor de supermarkt.

Bijna vijftig jaar later kwam kleinzoon Bram aan het roer van een bedrijf met grote schulden. Hij wist er weer een winstgevende onderneming van te maken, ook omdat Theha sinds 2003 min-of-meer een wereldwijd monopolie op dit product heeft. Niemand anders maakt het nog. Probleem is: behalve een aantal Nederlandse liefhebbers eet niemand anders dit beleg.

Een kans voor een ambitieuze ondernemer, zou je zeggen. Maar Bram wilde eigenlijk geen ondernemer zijn. De kleinzoon heeft een hekel aan vergaderingen en schone schijn. Hij verkocht het bedrijf daarom in 2018 aan mensen met commerciële en productie-ervaring, maar hield wel een minderheidsbelang in deze management buy-in. Sindsdien is de focus gericht op versterking van de positie in Nederland en uitbreiding door onder de internationale naam The Fruit Bakery slices, chunks en spreads te exporteren. Doe er ook maar sprinkles bij!

Tekstboek?

Ik was nieuwsgierig naar de marketing van kokosbrood en werd verrast door deze benadering. Dat is bijna tekstboek marketing-ontwikkeling! Product, verpakking, branding in woord en beeld. Nou nog even naar prijs en plaats kijken, die andere P’s. En promotie uiteraard. Bestaat er zoiets als fruit influentials? Is kokosbrood te koop op Amazon of Alibaba?

kokosbrood naturelEerst de P van plaats. Wij doen in Nederland aan broodbeleg, maar in veel andere landen is dat zo vanzelfsprekend niet. Theha (Theunissen Harderwijk) mikt daarom met nieuwe producten op Duitsland, België en Frankrijk. Een smeerbare variant die op stokbrood kan en brokjes voor de ontbijtyoghurt. Het bedrijf won in 2020 zelfs een prijs van het Oranje Handelmissiefonds dat extra bijstand bij de exportplannen zou gaan leveren, maar door de pandemie gooide roet in het eten. Er ontstond wel belangstelling in Scandinavië, waar men meer met boterhambeleg doet. In Denemarken is het zelfs een oude lekkernij. Fedtebrød, koekjes met kokos!

Kijk op social media zoals Facebook en Instagram en het is duidelijk dat bij The Fruit Bakery in Harderwijk het ene initiatief op het andere volgt. Andere varianten (nieuwe smaken, suikerarme versie), nieuwe vormen, verschillende toepassingen (in gebak, in yoghurt, in bonbons), leuke activeringen (prijsvragen) en toffe merchandise (lunchboxen, hoodies). Ik veronderstel dat het de positie bij Nederlandse winkels versterkt. Maar groot internationaal succes? Dat vergt geduld en aanhoudend enthousiasme…

Leuke case voor het onderwijs!

Illysionisten

Het Italiaanse familiebedrijf Illy is bekend van zijn premium espresso. De onderneming wordt nog steeds geleid door nazaten van oprichter Francesco. We zien daarom diverse Illy’s op leidende posities in de groep. Op het hoofdkantoor in Triëst, maar bijvoorbeeld ook in Londen waar het bedrijf recent een paar prestigieuze pralinerieën gekocht heeft. Want Illy is inmiddels veel meer dan koffie.

Zie ook Theevolutie (Retailtrends 2014)

De Illy-groep van de Italiaanse koffie-familie Illy heeft ook belangen in thee, cacao en zelfs koekjes. Met die diversificatie zijn ze enkele jaren geleden begonnen. Niet om het risico te spreiden en de afhankelijkheid van koffie te verminderen. Maar als voortvloeisel vanuit de D2C strategie. De onderneming heeft namelijk honderden Illy Café vestigingen geopend wereldwijd, en telt nog veel meer concessionaires die producten van Illy verkopen. Welke producten passen daarbij? Wat kan koffie aanvullen? Koekjes, chocolade, thee en zuidvruchten onder andere.

Illy Caffé eigen verkooppuntHet openen van eigen verkooppunten is een evolutionair verschijnsel. Illy verkocht aanvankelijk net zoals andere koffiemerken halfpondspakken via supermarkten, maar het label was vooral sterk in de horeca. We kennen allemaal het beeld van een Italiaanse café waar de lokale bevolking even snel een espressootje achterover slaat. Tot in de jaren negentig was tweederde van Illy’s omzet afkomstig uit Italië. Maar de opkomst van Starbucks deed de familie beseffen dat ze op internationale expansie moesten mikken.

Illy nam daarop diverse agenten en groothandels over, om zelf in belangrijke markten vertegenwoordigd te zijn. Die nationale dochterbedrijven mikten op de horeca, begonnen met de training van barrista’s en assisteerden bij de inkoop van goede espresso-apparatuur. En serviesgoed uiteraard. Iedere koffieliefhebber kent die typische kopjes met het rode vignet van Illy inmiddels. Daarmee zet Illy zich zichtbaar af tegen Starbucks, dat koffie verkoopt in papieren bekertjes. Om de kwaliteit te borgen, opende de onderneming bovendien eigen verkooppunten in belangrijke steden. Het koffiebedrijf heeft thans 225 locaties (Illy Caffé en Illy Shop) waar ook thee en bonbons verkrijgbaar zijn.

Polo del Gusto

Waar komen die bijproducten vandaan? De groep heeft twee dochterbedrijven: Illycafe en Polo del Gusto. De eerste coördineert alle koffiebelangen, de tweede is gediversifieerd in voeding, met dochterbedrijven zoals Dammann Frères (thee), Domori (chocolade), Agrimontana (noten- en fruitproducten), Pintaudi (koekjes) en Mastrojanni (wijn). De overeenkomst is dat ze allemaal premium potentieel hebben, streven naar verticale integratie (mede-eigendom van de bronnen) en internationaal verkocht kunnen worden. Bij Illy noemen ze dat disruptive qualities.

wijnkelder MastrojanniEen andere gelijkenis is dat het allemaal levensmiddelen voor liefhebbers zijn. De kennis die de familie Illy heeft opgedaan in koffie wordt nu toegepast in andere domeinen. De stap naar thee en chocolade is niet zo’n grote, maar zuidvruchten en koekjes zijn toch een andere industrie. Al zie je ze op retailniveau wel samenkomen. Wijn beschouw ik in dit verband als een echte outlier. Marketing en distributie van alcoholhoudende dranken is immers een spel met eigen spelregels.

Thee

Dammann Boutique ParijsDammann Frères gaat helemaal terug in tijd naar Parijs in 1692, beweert het bedrijf zelf. Koning Louis XIV zou de ondernemer toen reeds een monopolie gegeven hebben. Thee was in Frankrijk al bekend sinds 1636, circa twintig jaar voordat de Britten het drankje leerden kennen. Uit die periode stamt ook de theehandel Mariage Frères, dus het kan zijn dat de Damman-historie een verzinsel is. Wikipedia vertrouwt het in ieder geval niet. In 1825 zou het bedrijf zijn gaan samenwerken met de firma Derode in Batavia, een thee- en vanille-handel wiens naam nergens anders genoemd wordt.

Pas in 1925 zien we een echt tastbaar bewijs van de Dammann Frères, als ze een pakhuis openen op Madagaskar. Robert neemt Europa voor zijn rekening, Pierre emigreert om in New York importeur te worden. Zijn weduwe Vera zet het bedrijf in Amerika voort.

Pas na de Tweede Wereldoorlog krijgt het bedrijf zijn huidige karakter, onder leiding van de familie Jumeau-Lafond. Alle aandacht is dan gericht op thee, er worden nieuwe verpakkingen ontwikkeld en langzaam krijgt het merk een luxe-uitstraling.

In 2007 koopt Illy een meerderheidsbelang en gaat de eerste webshop open. Het volgend jaar opent Dammann Frères zijn eerste brandstore in Parijs. Er worden consessies verleend voor andere locaties in Frankrijk. In 2009 gaat een brandstore open in Osaka, Japan. Anno 2022 zijn er circa dertig eigen winkels in Frankrijk en drie in Azië. Daar verkoopt Dammann uiteenlopende thee-varianten (groen, zwart, geel, wit en zo voort), maar ook single estate teas en speciale infusions met fruit, bloemen, kruiden en zelf cacaobonen.

Cacao

De cacao-divisie van Illy is actief onder de naam Domori. Die onderneming is opgericht in 1993 door Gianluca Franzoni die vertelt hoe hij in Venezuela geïnspireerd werd door lokale cacaotelers. Het idee achter Domori is from bean to bar, dus de chocoladeproducten van dit bedrijf zijn gemaakt met cacao die vanaf het veld onder controle van de onderneming staan. Ketenregie!

cacaobonenDomori maakt daarbij gebruik van de beste cacaobonen. Bulk-chocolade wordt gemaakt met cacao van forastero-bonen. Luxe-chocolade maakt daarentegen gebruik van veel moeilijker te telen criollo-bonen, vaak uit Venezuela, Sri-Lanka en Caraïbische eilanden. En dan is er nog de gemengde variant van trinitario-bonen, oorspronkelijk uit Trinidad. Het bedrijf verwijst naar de Hacienda San José op het schiereiland Paria in Venezuela als basis van zijn criollo-teelt. Die boerderij bestaat en wordt gerund door de familie Franceschi, die overigens ook zelf chocolade op de markt brengt. Ze verkopen wel via een webshop in de USA maar nog niet in Europa.

Gianluca Franzoni is een fanatiek productontwikkelaar, want hij bedacht ook Gelato Libre, een ijs dat zonder zuivel en ei geproduceerd kan worden, met suikers uit fruit. Dit product wordt verkocht in literpakken die elke consument thuis in een ijsmachine kan bereiden. Er is ook een ijswinkel waar nieuwe smaken getest worden, een zogenaamde scoopshop in Milaan. Franzoni is inmiddels op eigen houtje doorgestart met het zuivelvrije ijsmerk Nubocha.

Prestat

Prestat presentjesDe familie Illy rijgt bovendien andere premiums brands aan deze parelketen. Zo werd in 2019 de Britse bonbonmaker Prestat toegevoegd aan de portfolio van Domori. Deze onderneming is in Londen opgericht in 1902 door Franse chocolatiers die het recept van de chocoladetruffel meegenomen hadden. De bonbonmakerij wisselde na de oorlog enkele keren van eigenaar, maar het bleef een winkel met een goede reputatie.

Prestat is hofleverancier van de Britse koningin en de koningin-moeder. Buiten Londen is het merk amper te koop, dus daar zit nog groeipotentieel in. Een Engels merk met een heel eigen signatuur. Het bedrijf had enkele brandstores in Londen en een eigen Chocolat Hall bij Harrods, maar de samenwerking met het warenhuis werd beeindigd. Dat gaf Illy de kans om toe te slaan. Distributie-wijs valt er nog veel aan Prestat te verbeteren.

Rococo

Een andere recente overname (uit een faillissement) is Rococo Chocolates in Londen. Deze chocolatier heeft vijf winkels in de stad. Het bedrijf komt onder leiding te staan van de mensen die ook Prestat runnen. Rococo heeft zijn eigen chocoladekeuken, hoewel deze maakplaatsen in Italië doorgaans ateliers genoemd worden.

Het wordt interessant om te volgen of Prestat alle creaties op één centrale productieplek laat maken en of beide merken dan nog wel voldoende distantie overhouden. Wellicht kan kruisbestuiving georganiseerd worden vanaf verschillende plekken. Rococo organiseert in zijn Chocolatelier in Belgravia bijvoorbeeld ook lolly-workgroups en reep-klassen. Liefhebbers kunnen bovendien meedoen aan een online truffel-cursus.

Koekjes

Pintaudi koekebakkerijGuiseppe Pintaudi is een artisanale koekenbakker uit Triest, opgericht in 2004. Deze bakker maakt ook beschuiten, dus je kan Pintaudi vergelijken met Bolletje. De bakkerij verkoopt vooral via de groothandel en een eigen webshop. Alle producten uit die webshop zijn bovendien via Facebook doorklikbaar, dus je ziet dat Illy ervaring opdoet met social media commerce.

Polo del Gusto heeft eind 2021 een belang van 85% genomen. Het verhaal achter Pintaudi is in lijn met de rest van de portfolio: zuivere ingrediënten, zorgvuldige bereiding, smaakvolle verpakking, luxe positionering. Maar het merk heeft wel extra distributiekracht nodig.

Zuidvruchten

Het is een product uit grootmoeders tijd, maar gedroogde vruchten blijven een belangrijk ingrediënt in de bakkerij en keuken. In 2006 heeft Illy het bedrijf Agrimontana overgenomen dat sinds 1972 in Piedmont zuidvruchten, kastanjes, honing en jams verhandelt. Alle producten komen uit Italië en worden zonder conserveermiddelen, smaak- of kleurtoevoegingen verwerkt.

Agrimontana jam en honingAgrimontana levert aan restaurants, bakkerijen, ijswinkels en talloze andere grootverbruikers van ingrediënten. In Italië word bovendien de consumentenmarkt bediend vanuit een webshop. De jams en honing kom je bij speciaalzaken overal te wereld tegen, maar Agrimontana is toch vooral een merk voor grootverbruikers.

D66 merk of beweging?

Op televisie zie ik Tom-Jan Meeus bij Buitenhof beweren dat recente partij-perikelen bij D66 te verklaren zijn door de tegenstelling tussen het oorspronkelijke ideaal van de open beweging en de huidige toespitsing op ‘het merk’ en de marketing van de partij. Die stelling snap ik niet. Je kan prima een open beweging en brand tegelijk zijn. Waar hapert de redenering van Meeus?

Meeus verwijst naar een column in NRC die hij maakte na een gesprek met Bob de Ruijter. Dat is een zelfstandig speechschrijver die al voor D66 actief is sinds hij kennis maakte met Hans van Mierlo in 1989. De Ruijter stoort zich inderdaad aan het merk-denken in de partij, maar hij baseert zijn kritiek op het boek The Righteous Mind (2012) van de Amerikaanse sociaal-psycholoog Jonathan Haidt, vertaald als Het Rechtvaardigheidsgevoel. Haidt stelt dat mensen goed in staat zijn om samen te werken, maar ons instinct leidt er ook toe dat we ons als stammen gedragen. We omarmen wat nabij is en wijzen af wat van ver komt. We zijn loyaal en daardoor soms ook geneigd tot het volgen van leiders die niet altijd de juiste keuzes maken.

De tegenstelling is dus niet Merk versus Beweging, maar Stam versus Beweging. Dat zie je in allerlei gemeenschappen en zelfs bij bedrijven. Een organisatie kan een open cultuur hebben waar tegenspraak mogelijk is en vernieuwingen soepel doorgevoerd kunnen worden. Maar een organisatie (bedrijf, politieke partij of sportvereniging) kan ook autocratisch bestuurd worden door leiders die kritiek zien als aanval, met een hofhouding die bestaande keuzes verdedigt. Als stam. Dat zo’n defensieve cultuur samen gaat met een sterk merkbewustzijn (rally around the flag) en sterk gecentraliseerde marketing is relatief logisch. Maar dat merk is slechts een uiting, geen oorzaak van het probleem.

Debat versus Gedachtenwisseling

Bob de Ruijter stelt in navolging van Jonathan Haidt dat de debating culture in de politiek en in de media bijdraagt aan verdere kloofvorming. Hij noemt Dale Carnegie, auteur van de klassieker How to win friends and influence people, vertaald als Hoe je vrienden maakt en mensen beïnvloedt. Een debat heeft een winnaar en een verliezer, met als gevolg dat er geen verbinding ontstaat en gezamenlijkheid het onderspit delft. We moeten dus weg van Het Grote Gelijk en streven naar uitwisseling en kruisbestuiving.

Grappig is dat het boek van Carnegie al sinds de jaren dertig gebruikt wordt door verkopers. Wie in sales actief is, weet dat je niet in debat gaat met een klant. Dat debat kun je immers winnen, maar dan heb je die klant wel verloren. Sales versus marketing, dat is ook al een oude tegenstelling. Nou is een politieke partij geen verkooporganisatie, maar bij het bepalen van politieke standpunten en het bijdragen aan uitvoerbaar beleid kan een open cultuur en iets meer bereidheid tot compromis geen kwaad.

Tom-Jan Meeus had de observaties van De Ruijter wel correct genoteerd, maar helaas was het woordje merk langer in zijn brein blijven hangen dan het begrip stam. Niet het merk-denken is een probleem (dat staat al sinds 1966 mee aan de basis van D66) maar het stam-denken. Het tribalisme en de valse loyaliteiten die daar uit voortkomen. Daar moeten we iets aan doen. Niet alleen bij D66!

 

Niet alles is goud

De rechtszaak van Parlux Fragrance tegen Shawn Carter (de bekende rapper Jay-Z) laat fraai zien hoe celebrities hun populariteit verzilveren door het aangaan van licentie-overeenkomsten en het promoten van de merkproducten die daar uit voortkomen.

Parlux bracht in 2012 een parfum-lijn op de markt onder het label Gold by Jay-Z. Onderdeel van de deal was dat de artist het merk actief zou endorsen oftewel promoten. Parlux meende dat Jay-Z zijn deel van de afspraak niet volledig was nagekomen, en eiste daarom $67,6M schadevergoeding vanwege misgelopen inkomsten. Jay-Z betwistte dat en eiste op zijn beurt $6M vanwege niet-uitbetaalde bedragen die overeen gekomen waren.

In de eerste zaak van Parlux versus Jay-Z bevestigde de rapper dat hij het contract dat ondertekende niet gelezen had. Hij vertrouwde op zijn juridisch adviseurs die op pad gestuurd waren met de instructie dat Jay-Z zelf creatief controle wilde houden over alle activiteiten. Alleen al daarom kon hij niet verplicht worden om te verschijnen op events of promotiepraatjes te houden in de pers. Parlux hield hem voor dat hij wel zijn champagne, sigaren en luxe horloges actief gepromoot had. Waarom dan niet ook de aftershave?

Crappy & Lazy

Jay-Z noemde de marketing van Parlux ‘crappy and lazy‘ omdat het product ook verkocht werd via de discount-keten Superdrug in Engeland. Hij was van mening dat Parlux zo niet alleen het product een verkeerde positionering gaf, maar ook zijn reputatie als artist door de modder haalde.

Opvallend is dat de artist zich de ene keer wel en de andere keer niet herinnert wat is afgesproken en wat hij wel en niet heeft gedaan. “Zo werkt geheugen nu eenmaal,” vertelde hij met een knipoog naar de jury. Onze premier kan er nog iets van opsteken.

In dezelfde zaak zijn afgelopen najaar zowel de eisen van Parlux als Carter afgewezen. In hoger beroep kreeg de rapper echter onlangs alsnog gelijk van de jury en werd een vergoeding van $4,5M toegewezen.

World Wide Wibra

Wibra komt door een management buy-out in handen van de directie. Arnoud Wierdsma (de oudste zoon van oprichter Jo Wierdsma en Johanna Braam) houdt een minderheidsaandeel. De nieuwe eigenaars gebruiken de heropening na diverse lockdowns om momentum te geven aan de gewenste verjonging. De winkels krijgen een meer eigentijdse look en Wibra zoekt het web op. De Belgische tak van Wibra heeft daarbij het intitiatief.

Op de Vlaamse site vinden we een week voor Valentijnsdag talloze geschenkjes, vaak zo rond de één euro. Wenskaarten met een luchtje, doosjes chocolade. Wie daarmee thuis komt, slaapt in de meeste gezinnen een week op de bank. Maar sommige mensen waarderen vooral het gebaar. Geef aandacht aan elkaar!

Schoonmaakmiddelen

Opvallend is de prominente rol van Dasty, het schoonmaakmiddel dat voor Wibra is wat rookworst voor de Hema betekent. Een destination product!

Dasty blijkt ook gevraagd te zijn bij het midden- en kleinbedrijf en daarom zijn de eerste online verkoopactiviteiten van Wibra België gericht op de zakelijke markt. Voor kleine bestellingen is click & collect van toepassing; grote afnemers kunnen hun schoonmaakmiddelen laten bezorgen.

Nou lijkt Dasty een huismerk van Wibra, maar eigenlijk is het een Italiaans schoonmaakmiddel. De fabriek is opgericht door de gebroeders Arizzi in 1993. Ik zag al een aflevering van de Keuringsdienst van Waarde voor me, aan de keukentafel bij moeder Arizzi. Maar de broers hebben hun fabriek in 2007 verkocht aan McBride, een grote producent van private label schoonmaakmiddelen.

Tachtig procent van de omzet komt uit Italië, waar Dasty leverancier is van vele discount-supermarkten.

Zie ook het interview met de gebroeders Wierdsma in 1998, voor het vakblad Incentive.

BrandXXI Archieven » Zakenkrant UA-118352680-1

BrandXXI

Dutch Wingwatch

Dutchwing WatchIn de reclameblokken van commerciële tv-kanalen wordt driftig geadverteerd voor een Dutch Wingwatch. In de folders van Kruidvat en Trekpleister (beide AS Watson) wordt dit horloge aangeprezen om zijn goed leesbare wijzerplaat, nauwkeurige tijdsaanduiding en lichtgevende cijfers. Dat lijken me unique selling points waarvan tweederde voor elk horloge moet gelden. Tenzij je een horloge wil dat onleesbaar is en de tijd niet goed aangeeft.

In het spotje is even sprake van een pilotenhorloge: “Een moderne versie van een tijdloze klassieker.” Maar daar heeft dit design eigenlijk weinig mee te maken. Het lijkt meer op goedkope ramsh die bij AliExpress voor een paar dollars verkocht wordt. Ook de branding is onduidelijk, want op het product zelf staat Dutchwing. Het zou dus eigenlijk een Dutchwing Watch moeten zijn en geen Dutch Wingwatch. Piepersnijers!

Toppers van TV

Het horloge maakt deel uit van een assortiment met het label Toppers van TV. Dat is een soort groothandelsnaam, eigendom van de Omni Channel Group in Laren. Die onder andere producent is van Tommy Teleshopping, maar daar zijn de schappen nu leeg. Bij OCG zien we ook Dr Ho, een ander bekend homeshopping brand. Binnenkort gaan we eens kijken of die dokter Michael Ho echt bestaat.

OCG heeft een ® van registered brand geplakt aan Toppers van TV, en het beeldmerk is inderdaad geregistreerd. Dit label is opgezet om de werfkracht van TV te vertalen naar webshops, winkelketens (Kruidvat, AH, Blokker bijvoorbeeld) en platforms zoals Bol.com, sinds 2019 onderdeel van de omnichannel strategie van Tommy Teleshopping. Sindsdien is de omzet van OCG vervijfvoudigd. Bij Bol.com zijn ze er zo blij mee, dat ze advertorials sponsoren op de site van de Telegraaf en bij het vakblad Twinkle.

Opkopers & Meelifters

Bij het aanbod op Bol.com is iets vreemds aan de hand. Er is een assortiment (8 artikelen) dat wordt aangeboden door ToppersvanTV BV uit Laren en er is aanbod (40 artikelen) van Shopwinkel.com, gevestigd aan de Kayersdijk 46 in Apeldoorn – een woonhuis. Op hetzelfde adres zit ook een handel in fietsen en kampeerartikelen. Shopwinkel.com scoort bij webwinkelchecker een 4 uit 10 punten, daar ontbreekt dus nogal wat aan. Even gebeld en de ondernemer in Apeldoorn vertelt dat hij opkoper is van restpartijen. Het zijn dus de afgedankte toppers van OCG die door Shopwinkel verkocht worden.

Toppers van TV vinden we ook bij Orangeshop.eu. Daar lift zo te zien iemand mee op de naamsbekendheid, want deze leverancier gebruikt zelf het label VanTelevisie.nl. Het wordt steeds chaotischer. Die domeinnaam (op naam van Orange Planet, een onderneming van Ralf Witlox in Dongen) leidt namelijk weer terug naar Orangeshop. Ook Yellowweb.nl dat meelift met Toppers van TV is van Orange Planet.

NASCHRIFT

Michael Ho blijkt een bestaande chiropractor in Toronto.

 

 

Stone Island

Volgens Donnie is het een merk; ik meende dat het een label van C&A was. Iets wat je draagt als Palomino niet meer past. Maar een rapper met de statuur van Donnie spreek je niet tegen, tenzij het op een vette beat is.

Eerste verrassing: Stone Island is Italiaans. Ik had ook al gemengde gevoelens toen bleek dat de spijkerbroeken van Roy Rogers uit Italië kwamen. Het label is gelanceerd in 1982 door een Massimo Osti van C.P. Company. Daarna is het bedrijf in stappen overgenomen door Gruppo Finanziario Tessile in Turijn, destijds een van de grootste confectiebedrijven in Europa. In 1991 had GFT meer dan tienduizend werknemers in dienst, verspreid over twintig productielokaties.

Stone Island staat voor vrijetijdskleding oftewel streetwear. Oprichter Osti was geïnspireerd door werkkleding en vintage uniforms. Hij liet een archief na waar je een museum mee kan beginnen. Daar worden rondleidingen gehouden voor mensen die hun eigen streetwear brand willen opzetten.

Osti is ooit begonnen met bedrukte t-shirts onder het merk Chomp Chomp. Later begon hij jacks te verkopen met het label Chester Perry oftewel CP. Stone Island was eigenlijk een zustermerk.

Inmiddels is dat merk bezit van de Italiaanse onderneming Moncler. Ook zo’n verhaal. Opgezet in 1952 in Monestier-de-Clermont om jassen en jacks te maken voor bergbeklimmers en wintersporters in de Franse Alpen. In 2003 overgenomen door de Italiaanse ondernemer Remo Ruffini, verplaatst naar Milaan en sindsdien omgevormd tot streetwear brand.

D2C

Moncler en Stone Island waren allebei bezig met een D2C-beleid. Er zijn boutiques, outlet stores en webshops voor Moncler en Stone Island (de laatste gerund door Yoox Net-a-Porter). Bij Moncler is driekwart van de 1,8 miljard euro omzet (cijfers 2021) afkomstig uit eigen kanalen; bij Stone Island is dat 29% van 310 miljoen euro.

Voor Moncler is de mondialisering al geslaagd (veel omzet in Azië en de Amerika’s); de klanten van Stone Island zijn overwegend in Europa (Italië, UK, Duitsland en Nederland) te vinden. Maar Stone Island was ook onder de vorige eigenaar (Carlo Rivetti, nazaat van de GFT-familie) al bezig om voet aan wal te zetten met een reuze brandstore in LA. Remo Ruffini meent dat de ervaring die Moncler heeft in deze markten de ontwikkeling van Stome Island zal bevorderen.

Donnie was overigens al in zijn dartele jaren een Stone Island-fan.

Kytary!

Kytary, is dat Tsjechisch voor guitaren? Er kwam een merkwaardige banner voorbij op de site van de Volkskrant en toen ik klikte belandde ik in een soort Oost-Duitse variant van Amazon, toegewijd aan muziekinstrumenten.

Kytary storeDe associatie met Tsjechië kwam door de naam van de oprichter: Jan Pils. Daar werd het eerste bier gebrouwen, in de stad Pilsen. Ze hebben daar een bron waar ze Pilsener Urquell maken. Onze Jan Pils van de gaitaarwinkel was zelf gitarist, hij speelt bas. Pils begon een simpele webshop in het jaar 2000. Twee jaar later werd de onderneming versterkt met Vladimír Myslík die verstand van techniek en online marketing in bracht. En daar begon de zegetocht.

Het scheelt dat Pils zelf muzikant is. Hij neemt instrumenten en hulpstukken op in zijn aanbod die anderen over het hoofd zien, en zo is Kytary populair geworden bij muzikanten. Ook in de omringende landen. Er zijn inmiddels vintage instrumenten toegevoegd in een boutique en het bedrijf heeft flightcases gelanceerd onder huismerk. Leuk is ook de lifestyle shop, waar merchandise van bekende merken te vinden is. Niet alleen kleding, maar ook barkrukken van Fender en Gibson.

KytaryZelenski

Wat de advertenties van Kytary extra opvallend maakt, is het optreden van een fotomodel die een look-alike is van Volodimir Zelenski, de president van Ukraïne in een groen -t-shirt. Misschien wilde de webwinkel zijn solidariteit tonen en wellicht springen ze op de band-wagon van Zelenski. Maar de overeenkomst is niet te negeren.

Melk van Tietje

Boer Matthijs van de Hazendonkhoeve bij Molenaarsgraaf heeft een andere manier van melkverkopen. Binnen tien minuten nadat de koe is gemolken is de vloeistof die haar afgeperst is al gepasteuriseerd en gebotteld. Vervolgens wordt de melk dagelijks opgehaald door de supermarkt. Scheelt vijf dagen in vergelijking met gewone melk. Dat verschil proef je.

Op het label staat niet alleen het merk Elke Melk, maar ook de naam van de koe. Dieren hebben geen recht op privacy, dus via de site van de boer is een pasfoto van de verantwoordelijke melkdonatrice snel te vinden. Die van mij was Tietje 204, dochter van Tietje 180. Er werken veel Tietjes voor boer Matthijs.

De melk van de Hazendonkhoeve is duurder dan standaardmelk, maar de koeien die werken voor Elke Melk hebben wel een beter leven. Ze bepalen bijvoorbeeld zelf wanneer ze gemolken worden. Baas in eigen uier! Samen met machine-ontwikkelaar Top BV uit Wageningen en melkrobotmaker DeLaval wordt deze aanpak aan andere boeren ter beschikking gesteld.

Alleen de naam Elke Melk snap ik niet. Er wordt gepraat over elke melkbeurt, iedere keer apart verpakt. Het idee is dat mensen gaan beseffen dat elke koe haar eigen smaak heeft, die bovendien seizoen- en situatie-afhankelijk is. Ik zou het Koevers genoemd hebben, dat associeert ook met koelvers. Maar ieder zijn vak.

Mocca Maffia

Douwe Egberts bevordert het gebruik van een goed koffiezetapparaat door de Moccamaster te promoten. De Moccamaster is een hoogwaardige filterkoffiemachine die in 1968 ontwikkeld is door industrieel ontwerper Gerard Smit. Het apparaat wordt nog steeds handgemaakt bij het bedrijf Technivorm dat Smit in 1964 is begonnen in Amerongen.

Moccamaster Cup-1Het kloppend hart van deze koffiezetter is een koperen verwarmingsspoel die het water op een temperatuur tussen de 92 en 96° Celsius brengt, optimaal voor de smaak. Het originele apparaat is in 21 kleuren te koop en wordt ondertussen gezien als design-klassieker. Er is ook een variant met thermoskan. En een zogenaamde Cup 1 die elk kopje apart zet. Van mij mag er bovendien een zetter bij die koffiebonen maalt. Voor de horeca, zorginstellingen en bedrijven heeft Technivorm professionele apparatuur.

Liefhebbers kunnen op de site zelf (D2C) bestellen.

Bij Simon Levelt treffen we een koffiezetapparaat aan dat visueel sterkt lijkt op de Moccamaster, de zogenaamde Gastroback 42706, afkomstig van een gelijknamige Duitse leverancier.

kokoskaas

We noemen het nog steeds kokosbrood, maar dit oer-Hollands broodbeleg wordt al generaties verkocht in plakjes. Die plakjes worden waarschijnlijk gesneden of geschaafd van kaasachtige broden. Stroopwafels slaan in het buitenland goed aan, maar is dat van kokusbrood ook voorstelbaar? En hoe zou dat dan moeten heten? Sweet coco slices? Cocus cake?

kokosbroodHet thema staat ook op de agenda van de firma Theunisse in Harderwijk, waar ze sinds 1954 kokosbrood maken. Bram Theunissen was aanvankelijk bakker in Rotterdam, maar hij verhuisde naar Harderwijk vanwege de frisse lucht. Hij kocht er een kleine zoetwarenfabriek en ging als Theha kokosbroden verkopen aan kruideniers. Later werden dat voorgesneden plakjes in verpakkingen die handig waren voor de supermarkt.

Bijna vijftig jaar later kwam kleinzoon Bram aan het roer van een bedrijf met grote schulden. Hij wist er weer een winstgevende onderneming van te maken, ook omdat Theha sinds 2003 min-of-meer een wereldwijd monopolie op dit product heeft. Niemand anders maakt het nog. Probleem is: behalve een aantal Nederlandse liefhebbers eet niemand anders dit beleg.

Een kans voor een ambitieuze ondernemer, zou je zeggen. Maar Bram wilde eigenlijk geen ondernemer zijn. De kleinzoon heeft een hekel aan vergaderingen en schone schijn. Hij verkocht het bedrijf daarom in 2018 aan mensen met commerciële en productie-ervaring, maar hield wel een minderheidsbelang in deze management buy-in. Sindsdien is de focus gericht op versterking van de positie in Nederland en uitbreiding door onder de internationale naam The Fruit Bakery slices, chunks en spreads te exporteren. Doe er ook maar sprinkles bij!

Tekstboek?

Ik was nieuwsgierig naar de marketing van kokosbrood en werd verrast door deze benadering. Dat is bijna tekstboek marketing-ontwikkeling! Product, verpakking, branding in woord en beeld. Nou nog even naar prijs en plaats kijken, die andere P’s. En promotie uiteraard. Bestaat er zoiets als fruit influentials? Is kokosbrood te koop op Amazon of Alibaba?

kokosbrood naturelEerst de P van plaats. Wij doen in Nederland aan broodbeleg, maar in veel andere landen is dat zo vanzelfsprekend niet. Theha (Theunissen Harderwijk) mikt daarom met nieuwe producten op Duitsland, België en Frankrijk. Een smeerbare variant die op stokbrood kan en brokjes voor de ontbijtyoghurt. Het bedrijf won in 2020 zelfs een prijs van het Oranje Handelmissiefonds dat extra bijstand bij de exportplannen zou gaan leveren, maar door de pandemie gooide roet in het eten. Er ontstond wel belangstelling in Scandinavië, waar men meer met boterhambeleg doet. In Denemarken is het zelfs een oude lekkernij. Fedtebrød, koekjes met kokos!

Kijk op social media zoals Facebook en Instagram en het is duidelijk dat bij The Fruit Bakery in Harderwijk het ene initiatief op het andere volgt. Andere varianten (nieuwe smaken, suikerarme versie), nieuwe vormen, verschillende toepassingen (in gebak, in yoghurt, in bonbons), leuke activeringen (prijsvragen) en toffe merchandise (lunchboxen, hoodies). Ik veronderstel dat het de positie bij Nederlandse winkels versterkt. Maar groot internationaal succes? Dat vergt geduld en aanhoudend enthousiasme…

Leuke case voor het onderwijs!

Illysionisten

Het Italiaanse familiebedrijf Illy is bekend van zijn premium espresso. De onderneming wordt nog steeds geleid door nazaten van oprichter Francesco. We zien daarom diverse Illy’s op leidende posities in de groep. Op het hoofdkantoor in Triëst, maar bijvoorbeeld ook in Londen waar het bedrijf recent een paar prestigieuze pralinerieën gekocht heeft. Want Illy is inmiddels veel meer dan koffie.

Zie ook Theevolutie (Retailtrends 2014)

De Illy-groep van de Italiaanse koffie-familie Illy heeft ook belangen in thee, cacao en zelfs koekjes. Met die diversificatie zijn ze enkele jaren geleden begonnen. Niet om het risico te spreiden en de afhankelijkheid van koffie te verminderen. Maar als voortvloeisel vanuit de D2C strategie. De onderneming heeft namelijk honderden Illy Café vestigingen geopend wereldwijd, en telt nog veel meer concessionaires die producten van Illy verkopen. Welke producten passen daarbij? Wat kan koffie aanvullen? Koekjes, chocolade, thee en zuidvruchten onder andere.

Illy Caffé eigen verkooppuntHet openen van eigen verkooppunten is een evolutionair verschijnsel. Illy verkocht aanvankelijk net zoals andere koffiemerken halfpondspakken via supermarkten, maar het label was vooral sterk in de horeca. We kennen allemaal het beeld van een Italiaanse café waar de lokale bevolking even snel een espressootje achterover slaat. Tot in de jaren negentig was tweederde van Illy’s omzet afkomstig uit Italië. Maar de opkomst van Starbucks deed de familie beseffen dat ze op internationale expansie moesten mikken.

Illy nam daarop diverse agenten en groothandels over, om zelf in belangrijke markten vertegenwoordigd te zijn. Die nationale dochterbedrijven mikten op de horeca, begonnen met de training van barrista’s en assisteerden bij de inkoop van goede espresso-apparatuur. En serviesgoed uiteraard. Iedere koffieliefhebber kent die typische kopjes met het rode vignet van Illy inmiddels. Daarmee zet Illy zich zichtbaar af tegen Starbucks, dat koffie verkoopt in papieren bekertjes. Om de kwaliteit te borgen, opende de onderneming bovendien eigen verkooppunten in belangrijke steden. Het koffiebedrijf heeft thans 225 locaties (Illy Caffé en Illy Shop) waar ook thee en bonbons verkrijgbaar zijn.

Polo del Gusto

Waar komen die bijproducten vandaan? De groep heeft twee dochterbedrijven: Illycafe en Polo del Gusto. De eerste coördineert alle koffiebelangen, de tweede is gediversifieerd in voeding, met dochterbedrijven zoals Dammann Frères (thee), Domori (chocolade), Agrimontana (noten- en fruitproducten), Pintaudi (koekjes) en Mastrojanni (wijn). De overeenkomst is dat ze allemaal premium potentieel hebben, streven naar verticale integratie (mede-eigendom van de bronnen) en internationaal verkocht kunnen worden. Bij Illy noemen ze dat disruptive qualities.

wijnkelder MastrojanniEen andere gelijkenis is dat het allemaal levensmiddelen voor liefhebbers zijn. De kennis die de familie Illy heeft opgedaan in koffie wordt nu toegepast in andere domeinen. De stap naar thee en chocolade is niet zo’n grote, maar zuidvruchten en koekjes zijn toch een andere industrie. Al zie je ze op retailniveau wel samenkomen. Wijn beschouw ik in dit verband als een echte outlier. Marketing en distributie van alcoholhoudende dranken is immers een spel met eigen spelregels.

Thee

Dammann Boutique ParijsDammann Frères gaat helemaal terug in tijd naar Parijs in 1692, beweert het bedrijf zelf. Koning Louis XIV zou de ondernemer toen reeds een monopolie gegeven hebben. Thee was in Frankrijk al bekend sinds 1636, circa twintig jaar voordat de Britten het drankje leerden kennen. Uit die periode stamt ook de theehandel Mariage Frères, dus het kan zijn dat de Damman-historie een verzinsel is. Wikipedia vertrouwt het in ieder geval niet. In 1825 zou het bedrijf zijn gaan samenwerken met de firma Derode in Batavia, een thee- en vanille-handel wiens naam nergens anders genoemd wordt.

Pas in 1925 zien we een echt tastbaar bewijs van de Dammann Frères, als ze een pakhuis openen op Madagaskar. Robert neemt Europa voor zijn rekening, Pierre emigreert om in New York importeur te worden. Zijn weduwe Vera zet het bedrijf in Amerika voort.

Pas na de Tweede Wereldoorlog krijgt het bedrijf zijn huidige karakter, onder leiding van de familie Jumeau-Lafond. Alle aandacht is dan gericht op thee, er worden nieuwe verpakkingen ontwikkeld en langzaam krijgt het merk een luxe-uitstraling.

In 2007 koopt Illy een meerderheidsbelang en gaat de eerste webshop open. Het volgend jaar opent Dammann Frères zijn eerste brandstore in Parijs. Er worden consessies verleend voor andere locaties in Frankrijk. In 2009 gaat een brandstore open in Osaka, Japan. Anno 2022 zijn er circa dertig eigen winkels in Frankrijk en drie in Azië. Daar verkoopt Dammann uiteenlopende thee-varianten (groen, zwart, geel, wit en zo voort), maar ook single estate teas en speciale infusions met fruit, bloemen, kruiden en zelf cacaobonen.

Cacao

De cacao-divisie van Illy is actief onder de naam Domori. Die onderneming is opgericht in 1993 door Gianluca Franzoni die vertelt hoe hij in Venezuela geïnspireerd werd door lokale cacaotelers. Het idee achter Domori is from bean to bar, dus de chocoladeproducten van dit bedrijf zijn gemaakt met cacao die vanaf het veld onder controle van de onderneming staan. Ketenregie!

cacaobonenDomori maakt daarbij gebruik van de beste cacaobonen. Bulk-chocolade wordt gemaakt met cacao van forastero-bonen. Luxe-chocolade maakt daarentegen gebruik van veel moeilijker te telen criollo-bonen, vaak uit Venezuela, Sri-Lanka en Caraïbische eilanden. En dan is er nog de gemengde variant van trinitario-bonen, oorspronkelijk uit Trinidad. Het bedrijf verwijst naar de Hacienda San José op het schiereiland Paria in Venezuela als basis van zijn criollo-teelt. Die boerderij bestaat en wordt gerund door de familie Franceschi, die overigens ook zelf chocolade op de markt brengt. Ze verkopen wel via een webshop in de USA maar nog niet in Europa.

Gianluca Franzoni is een fanatiek productontwikkelaar, want hij bedacht ook Gelato Libre, een ijs dat zonder zuivel en ei geproduceerd kan worden, met suikers uit fruit. Dit product wordt verkocht in literpakken die elke consument thuis in een ijsmachine kan bereiden. Er is ook een ijswinkel waar nieuwe smaken getest worden, een zogenaamde scoopshop in Milaan. Franzoni is inmiddels op eigen houtje doorgestart met het zuivelvrije ijsmerk Nubocha.

Prestat

Prestat presentjesDe familie Illy rijgt bovendien andere premiums brands aan deze parelketen. Zo werd in 2019 de Britse bonbonmaker Prestat toegevoegd aan de portfolio van Domori. Deze onderneming is in Londen opgericht in 1902 door Franse chocolatiers die het recept van de chocoladetruffel meegenomen hadden. De bonbonmakerij wisselde na de oorlog enkele keren van eigenaar, maar het bleef een winkel met een goede reputatie.

Prestat is hofleverancier van de Britse koningin en de koningin-moeder. Buiten Londen is het merk amper te koop, dus daar zit nog groeipotentieel in. Een Engels merk met een heel eigen signatuur. Het bedrijf had enkele brandstores in Londen en een eigen Chocolat Hall bij Harrods, maar de samenwerking met het warenhuis werd beeindigd. Dat gaf Illy de kans om toe te slaan. Distributie-wijs valt er nog veel aan Prestat te verbeteren.

Rococo

Een andere recente overname (uit een faillissement) is Rococo Chocolates in Londen. Deze chocolatier heeft vijf winkels in de stad. Het bedrijf komt onder leiding te staan van de mensen die ook Prestat runnen. Rococo heeft zijn eigen chocoladekeuken, hoewel deze maakplaatsen in Italië doorgaans ateliers genoemd worden.

Het wordt interessant om te volgen of Prestat alle creaties op één centrale productieplek laat maken en of beide merken dan nog wel voldoende distantie overhouden. Wellicht kan kruisbestuiving georganiseerd worden vanaf verschillende plekken. Rococo organiseert in zijn Chocolatelier in Belgravia bijvoorbeeld ook lolly-workgroups en reep-klassen. Liefhebbers kunnen bovendien meedoen aan een online truffel-cursus.

Koekjes

Pintaudi koekebakkerijGuiseppe Pintaudi is een artisanale koekenbakker uit Triest, opgericht in 2004. Deze bakker maakt ook beschuiten, dus je kan Pintaudi vergelijken met Bolletje. De bakkerij verkoopt vooral via de groothandel en een eigen webshop. Alle producten uit die webshop zijn bovendien via Facebook doorklikbaar, dus je ziet dat Illy ervaring opdoet met social media commerce.

Polo del Gusto heeft eind 2021 een belang van 85% genomen. Het verhaal achter Pintaudi is in lijn met de rest van de portfolio: zuivere ingrediënten, zorgvuldige bereiding, smaakvolle verpakking, luxe positionering. Maar het merk heeft wel extra distributiekracht nodig.

Zuidvruchten

Het is een product uit grootmoeders tijd, maar gedroogde vruchten blijven een belangrijk ingrediënt in de bakkerij en keuken. In 2006 heeft Illy het bedrijf Agrimontana overgenomen dat sinds 1972 in Piedmont zuidvruchten, kastanjes, honing en jams verhandelt. Alle producten komen uit Italië en worden zonder conserveermiddelen, smaak- of kleurtoevoegingen verwerkt.

Agrimontana jam en honingAgrimontana levert aan restaurants, bakkerijen, ijswinkels en talloze andere grootverbruikers van ingrediënten. In Italië word bovendien de consumentenmarkt bediend vanuit een webshop. De jams en honing kom je bij speciaalzaken overal te wereld tegen, maar Agrimontana is toch vooral een merk voor grootverbruikers.

D66 merk of beweging?

Op televisie zie ik Tom-Jan Meeus bij Buitenhof beweren dat recente partij-perikelen bij D66 te verklaren zijn door de tegenstelling tussen het oorspronkelijke ideaal van de open beweging en de huidige toespitsing op ‘het merk’ en de marketing van de partij. Die stelling snap ik niet. Je kan prima een open beweging en brand tegelijk zijn. Waar hapert de redenering van Meeus?

Meeus verwijst naar een column in NRC die hij maakte na een gesprek met Bob de Ruijter. Dat is een zelfstandig speechschrijver die al voor D66 actief is sinds hij kennis maakte met Hans van Mierlo in 1989. De Ruijter stoort zich inderdaad aan het merk-denken in de partij, maar hij baseert zijn kritiek op het boek The Righteous Mind (2012) van de Amerikaanse sociaal-psycholoog Jonathan Haidt, vertaald als Het Rechtvaardigheidsgevoel. Haidt stelt dat mensen goed in staat zijn om samen te werken, maar ons instinct leidt er ook toe dat we ons als stammen gedragen. We omarmen wat nabij is en wijzen af wat van ver komt. We zijn loyaal en daardoor soms ook geneigd tot het volgen van leiders die niet altijd de juiste keuzes maken.

De tegenstelling is dus niet Merk versus Beweging, maar Stam versus Beweging. Dat zie je in allerlei gemeenschappen en zelfs bij bedrijven. Een organisatie kan een open cultuur hebben waar tegenspraak mogelijk is en vernieuwingen soepel doorgevoerd kunnen worden. Maar een organisatie (bedrijf, politieke partij of sportvereniging) kan ook autocratisch bestuurd worden door leiders die kritiek zien als aanval, met een hofhouding die bestaande keuzes verdedigt. Als stam. Dat zo’n defensieve cultuur samen gaat met een sterk merkbewustzijn (rally around the flag) en sterk gecentraliseerde marketing is relatief logisch. Maar dat merk is slechts een uiting, geen oorzaak van het probleem.

Debat versus Gedachtenwisseling

Bob de Ruijter stelt in navolging van Jonathan Haidt dat de debating culture in de politiek en in de media bijdraagt aan verdere kloofvorming. Hij noemt Dale Carnegie, auteur van de klassieker How to win friends and influence people, vertaald als Hoe je vrienden maakt en mensen beïnvloedt. Een debat heeft een winnaar en een verliezer, met als gevolg dat er geen verbinding ontstaat en gezamenlijkheid het onderspit delft. We moeten dus weg van Het Grote Gelijk en streven naar uitwisseling en kruisbestuiving.

Grappig is dat het boek van Carnegie al sinds de jaren dertig gebruikt wordt door verkopers. Wie in sales actief is, weet dat je niet in debat gaat met een klant. Dat debat kun je immers winnen, maar dan heb je die klant wel verloren. Sales versus marketing, dat is ook al een oude tegenstelling. Nou is een politieke partij geen verkooporganisatie, maar bij het bepalen van politieke standpunten en het bijdragen aan uitvoerbaar beleid kan een open cultuur en iets meer bereidheid tot compromis geen kwaad.

Tom-Jan Meeus had de observaties van De Ruijter wel correct genoteerd, maar helaas was het woordje merk langer in zijn brein blijven hangen dan het begrip stam. Niet het merk-denken is een probleem (dat staat al sinds 1966 mee aan de basis van D66) maar het stam-denken. Het tribalisme en de valse loyaliteiten die daar uit voortkomen. Daar moeten we iets aan doen. Niet alleen bij D66!

 

Niet alles is goud

De rechtszaak van Parlux Fragrance tegen Shawn Carter (de bekende rapper Jay-Z) laat fraai zien hoe celebrities hun populariteit verzilveren door het aangaan van licentie-overeenkomsten en het promoten van de merkproducten die daar uit voortkomen.

Parlux bracht in 2012 een parfum-lijn op de markt onder het label Gold by Jay-Z. Onderdeel van de deal was dat de artist het merk actief zou endorsen oftewel promoten. Parlux meende dat Jay-Z zijn deel van de afspraak niet volledig was nagekomen, en eiste daarom $67,6M schadevergoeding vanwege misgelopen inkomsten. Jay-Z betwistte dat en eiste op zijn beurt $6M vanwege niet-uitbetaalde bedragen die overeen gekomen waren.

In de eerste zaak van Parlux versus Jay-Z bevestigde de rapper dat hij het contract dat ondertekende niet gelezen had. Hij vertrouwde op zijn juridisch adviseurs die op pad gestuurd waren met de instructie dat Jay-Z zelf creatief controle wilde houden over alle activiteiten. Alleen al daarom kon hij niet verplicht worden om te verschijnen op events of promotiepraatjes te houden in de pers. Parlux hield hem voor dat hij wel zijn champagne, sigaren en luxe horloges actief gepromoot had. Waarom dan niet ook de aftershave?

Crappy & Lazy

Jay-Z noemde de marketing van Parlux ‘crappy and lazy‘ omdat het product ook verkocht werd via de discount-keten Superdrug in Engeland. Hij was van mening dat Parlux zo niet alleen het product een verkeerde positionering gaf, maar ook zijn reputatie als artist door de modder haalde.

Opvallend is dat de artist zich de ene keer wel en de andere keer niet herinnert wat is afgesproken en wat hij wel en niet heeft gedaan. “Zo werkt geheugen nu eenmaal,” vertelde hij met een knipoog naar de jury. Onze premier kan er nog iets van opsteken.

In dezelfde zaak zijn afgelopen najaar zowel de eisen van Parlux als Carter afgewezen. In hoger beroep kreeg de rapper echter onlangs alsnog gelijk van de jury en werd een vergoeding van $4,5M toegewezen.

World Wide Wibra

Wibra komt door een management buy-out in handen van de directie. Arnoud Wierdsma (de oudste zoon van oprichter Jo Wierdsma en Johanna Braam) houdt een minderheidsaandeel. De nieuwe eigenaars gebruiken de heropening na diverse lockdowns om momentum te geven aan de gewenste verjonging. De winkels krijgen een meer eigentijdse look en Wibra zoekt het web op. De Belgische tak van Wibra heeft daarbij het intitiatief.

Op de Vlaamse site vinden we een week voor Valentijnsdag talloze geschenkjes, vaak zo rond de één euro. Wenskaarten met een luchtje, doosjes chocolade. Wie daarmee thuis komt, slaapt in de meeste gezinnen een week op de bank. Maar sommige mensen waarderen vooral het gebaar. Geef aandacht aan elkaar!

Schoonmaakmiddelen

Opvallend is de prominente rol van Dasty, het schoonmaakmiddel dat voor Wibra is wat rookworst voor de Hema betekent. Een destination product!

Dasty blijkt ook gevraagd te zijn bij het midden- en kleinbedrijf en daarom zijn de eerste online verkoopactiviteiten van Wibra België gericht op de zakelijke markt. Voor kleine bestellingen is click & collect van toepassing; grote afnemers kunnen hun schoonmaakmiddelen laten bezorgen.

Nou lijkt Dasty een huismerk van Wibra, maar eigenlijk is het een Italiaans schoonmaakmiddel. De fabriek is opgericht door de gebroeders Arizzi in 1993. Ik zag al een aflevering van de Keuringsdienst van Waarde voor me, aan de keukentafel bij moeder Arizzi. Maar de broers hebben hun fabriek in 2007 verkocht aan McBride, een grote producent van private label schoonmaakmiddelen.

Tachtig procent van de omzet komt uit Italië, waar Dasty leverancier is van vele discount-supermarkten.

Zie ook het interview met de gebroeders Wierdsma in 1998, voor het vakblad Incentive.