De Europese koepel van landelijke consumentenorganisaties BEUC maakt bezwaar tegen de ongefilterde promotie van crypto-assets op social media zoals Instagram, Youtube, Tiktok en Twitter. BEUC heeft een rapport uitgebracht: Hype or Harm, the Great Social Media Crypto Con – zie persbericht – waarin gewaarschuwd wordt voor de lawine aan misleidende advertenties die gericht is op consumenten in alle landen van Europa.

BEUC vraagt de nationale toezichthouders (in Nederland de ACM en AFM) op te treden tegen misleidende reclame en doet een beroep op de verantwoordelijke ondernemingen achter deze social media-platforms om reclame voor crypto te verbieden. De combinatie van de speculatieve crypto-spaaraanbiedingen, ongecontroleerde influencers en social media wordt door de verenigde consumentenorganisaties gezien als een giftige cocktail.

Oneerlijke Handelspraktijk

Wachten op nieuwe wetgeving hoeft niet, zo stelt de BEUC, want de ACM kan nu al op basis van de Unfair Commercial Practices Directive (UCPD) oftewel de Wet op Oneerlijke Handelspraktijken maatregelen nemen tegen misleidende praktijken van finfluencers. Die treden namelijk zelf op als handelaars wanneer ze regelmatig producten en diensten aanbevelen, zeker wanneer ze affiliate-links gebruiken en verzuimen om duidelijk aan te geven dat ze verdienen aan hun aanbevelingen. De ACM waarschuwt influencers daar zelfs expliciet voor.

Deze oproep van de Europese koepelorganisatie wordt gesteund door landelijke consumentenorganisaties in Denemarken, Frankrijk, Griekenland, Italië, Litouwen, Portugal, Slovakije en Spanje. De Nederlandse consumentenbond heeft zich bij deze bezwaarmakers niet aangesloten. Die laat relativerende artikelen schrijven.

Bitvavo heeft begin februari met de Digital Currency Group (DCG) afgesproken dat de vordering van 280 miljoen euro die de Nederlandse crypto-exchange heeft op DCG-dochteronderneming Genesis Global Trading wordt afgelost. Bitvavo rekent op een recovery rate van tenminste 80%, maar de onderhandelingen over de praktische uitvoering verlopen moeizaam. Het geld is oorspronkelijk ingelegd door klanten van Bitvavo die een vergoeding krijgen voor hun spaartegoeden, zogenaamde stake-houders. Hoe zeker is dat zij echt geld terug krijgen?

De overeenkomst die de Digital Currency Group heeft bereikt met zijn schuldeisers, leidt er niet toe dat alle vorderingen meteen afbetaald worden. Bitvavo en andere crediteuren worden onderdeel geworden van een constructie die door DCG is bedacht om te voorkomen dat het hele concern ten onder gaat. De schuldenaar wil aan ‘equitization’ doen door de schuldeisers onder andere aandelen in BCG aan te bieden. Op papier is dan een groot deel van 280 miljoen euro afbetaald, maar in praktijk moet Bitvavo maar bidden dat deze aandelen op den duur werkelijk zoveel waard blijken te zijn.

Over deze aflossing onderhandelt DCG nu op last van de rechter met de curator van Genesis en schuldeisers verenigd in een Unsecured Creditors Committee. Begin mei moest een lening van $ 630 miljoen worden afgelost aan Genesis door DCG. Die aflossing staat blijkbaar ter discussie, want een paar schuldeisers zijn weggelopen van de onderhandelingstafel. Daarom heeft Gemini eind april om een aparte mediator gevraagd. Die heeft nu een maand de tijd om de zaak te lijmen.

Onzekere zekerheden

Kijk nog eens goed naar de naam van de samenwerkende schuldeisers: ze onderhandelen over onzekerheden. Het is een oplossing die we in de wereld van crypto vaker zien. Wanneer er een probleem ontstaat, verzinnen de betrokken partijen een constructie waardoor ze tijd winnen. Er wordt zelden echt afgerekend. Het ene verhaal maakt plaats voor een volgend verhaal. Crypto-marketing is vooral story-telling. Preken voor de eigen parochie.

Welk verhalen heeft Bitvavo de afgelopen maanden verteld? Eerst zou het bedrijf geen last ondervinden van het bankroet van het handelsplatform FTX. Vervolgens werd Bitvavo toch getroffen, omdat er een slordige 300 miljoen dollar was ondergebracht bij Genesis Global Trading dat wel in problemen was gekomen. Dat was echter geen punt, want Bitvavo had genoeg geld ‘op de plank liggen’ om een eventueel tekort te dekken.

Navraag van FD leerde echter dat ook deze verklaring een halve waarheid was, want het bedrijf moest uit alle hoeken en gaten geld halen om een dreigende tekort te kunnen dekken.

• 65 miljoen > winst over 2022
• 100 miljoen > terugstorting deel uitgekeerde winst over 2021
• 34 miljoen > winstbelasting over 2021
• 25 miljoen > extra storting aandeelhouders (volgens FD)
• 70 miljoen > bankkredieten Bitvavo
• 34 miljoen > eigen vermogen Bitvavo

Om de vele duizenden stake-houders bij Bitvavo – samen goed voor zo’n 17% van de totale inleg – toch zekerheid te bieden, maakte het bedrijf een optelsom van de verwachte winst over 2022, het aan de oprichters uitgekeerde dividend over 2021, toegezegde kredieten en eventueel terug te vorderen winstbelasting over 2021. Dat moet samen met het eigen vermogen van het bedrijf zelf ruim voldoende zijn om als tegenwicht te dienen voor de bedreigde 280 miljoen euro.

Argusogen

De accountant, kredietverleners en klanten van Bitvavo volgen de ontwikkeling vast met argusogen. Die rekenen er waarschijnlijk op dat Bitvavo extra zekerheid biedt door een voorziening in te boeken, een reserve voor het geval dat de recovery bij Genesis teleur stelt. Nu blijft het bij een belofte voor de buhne. Of er daadwerkelijk een voorziening is getroffen, zal pas in het jaarverslag van 2023 zichtbaar worden.

Die jaarverslagen zijn een issue bij Bitvavo. Het jaarverslag van 2021 was pas in december 2022 goedgekeurd door de accountants van Grant Thornton. De oprichters hadden hun winstuitkering van 110 miljoen euro toen al ontvangen. Maar Bitvavo heeft pas halverwege mei 2023 de cijfers over dat jaar gedeponeerd bij de KvK. Met deze snelheid krijgen we de cijfers over 2023 pas in 2025 zien. Hoe lang kun je als bedrijf openbaring uitstellen voordat de AFM en ACM duidelijkheid vragen in het belang van vele duizenden particuliere beleggers?

Eigenlijk zou Bitvavo onder de huidige omstandigheden beter kwartaalberichten kunnen publiceren. Want de balansontwikkeling baart zorgen als het bedrijf zo met zekerheden moet schuiven.

Achttien keer meer winst

De onlangs gepubliceerde cijfers zijn boeiend. Bitvavo beheert naar eigen zeggen circa 1,6 miljard euro. In de media is al enkele keren verteld dat Bitvavo in het topjaar 2021 een handelsvolume realiseerde van meer dan 100 miljard euro, bijna 10 miljard per maand. Dat is alleen mogelijk wanneer elke klant van Bitvavo tenminste elke week al zijn ingelegde geld verhandelt. Dat gebeurt uiteraard niet, want voor veel particuliere klanten is het een spaartegoed, geen handelsbudget.

Conclusie is dat Bitvavo hoogstwaarschijnlijk een aantal high frequency traders heeft die waarschijnlijk enorme bedragen verhandelen, al dan niet met behulp van trading bots. Mark Nuvelstijn (CEO van Bitvavo) heeft toegezegd om dat handelsvolume toe te lichten, maar die verklaring laat op zich wachten. De Bitvavo-topbaas beweert zich sterk te maken voor eerlijke marketing en transparantie, maar in praktijk valt dat toch tegen. De bedoelingen zijn goed, maar Bitvavo is een maatje te groot geworden voor mooie intenties en fraaie beloften.

Door al dat gehandel verdient Bitvavo namelijk enorm veel geld aan commissies (fees). Een deel daarvan zijn kosten voor het bedrijf, een deel gaat naar affiliate & referral marketing (interessant om dat ook eens in de jaarcijfers terug te zien) en wat overblijft wordt opgepot of uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Vergelijken we de cijfers over 2021 met die van 2020 dan is het balanstotaal gegroeid van € 163M naar € 422M (ongeveer een kwart van alle tegoeden die Bitvavo beweert te beheren). Het bruto resultaat – oftewel de inkomsten uit fees – groeide in dat jaar van € 11,8M naar € 200,9M. De operationele kosten namen toe van € 1,7M naar € 11,4M: circa € 3,4M naar IT, € 2,4M naar marketing en € 2,1M naar legal. Het aantal personeelsleden groeide van 23 naar 49, maar de personeelsuitgaven namen toe van van zeven ton naar ruim dertien miljoen. De winst voor belasting steeg van € 9,2M naar € 173,2M, een verachttienvoudiging. Lucratieve handel die crypto’s!

De oprichters van Bitvavo gaven zichzelf een genereuze winstuitkering over 2021 van 110 miljoen euro, vergelijkbaar met bijna 7% van alle beheerde spaartegoeden en meer dan een kwart van het balanstotaal. Het jaar daarvoor was het dividend 4,7 miljoen euro. Gevolg is wel dat de klanten van Bitvavo een boterzacht tegoed op papier hebben, terwijl aandeelhouders en affiliates uitbetaald worden in harde euro’s.

Risicomijdende renteniers

De vordering van 280 miljoen euro bestaat uit zogenaamde staking-tegoeden, afgeleid van het begrip stake of belang. Particuliere klanten van Bitvavo leggen geld in op staking-diensten en krijgen in ruil daarvoor een vergoeding oplopend tot een procent of acht, maandelijks toegevoegd aan het tegoed. Winst op papier!

Deze klanten zijn overwegend risicomijdende spaarders en beleggers die een deel van hun banktegoed hebben overgeboekt naar Bitvavo, in de hoop om iets te verdienen aan crypto. Je zou het rente kunnen noemen, maar Bitvavo is geen echte bank en mag dus geen echte banktermen gebruiken. Dat is zo afgesproken met DNB. Deze spaartegoeden vallen ook niet onder het depositogarantiestelsel van DNB.

Bitvavo heeft de stakingtegoeden van deze renteniers niet zelf belegd, maar had dat uitbesteed aan ondermeer Coinbase Institutional en Genesis Global Trading. Toen de laatste eind 2022 in problemen kwam door het omvallen van FTX, bleek dat Bitvavo er een slordige 300 miljoen dollar had uitstaan. De grote Gemini Exchange van de Amerikaanse Winklevoss tweeling had zelfs een vordering van 800 miljoen dollar op Genesis Global Trading.

Die twee Winklevossen klopten met veel kabaal aan bij de moedermaatschappij van Genesis Global Trading. Bitvavo sloot zich echter aan bij een consortium van schuldeisers dat gezamenlijk onderhandelt met DCG over een oplossing. Het resultaat was een voorlopige doorstart van Genesis, nu met alle schuldeisers (de eerdergenoemde Unsecured Creditors) als mede-aandeelhouders. De Winklevossen kochten zich zelfs voor 100 miljoen dollar extra in, om er enigszins zeker van te zijn dat er voldoende liquiditeit was om hun Gemini Earn-klanten tevreden te stellen.

WTF WFT!

Snappen de particuliere klanten van Bitvavo eigenlijk wel wat er met hun spaartegoed gebeurt? Een deel bestaat uit optimisten en opportunisten die hopen met day-trading snel rijker te worden, maar een aanzienlijke groep zijn alledaagse spaarders die teleurgesteld zijn in de lage rente die ze bij gereguleerde banken krijgen. Ze worden gelokt met mooie groeicijfers uit het verleden, reclamecampagnes waarin de indruk gewekt wordt dat iedereen inmiddels crypto spaart en een ‘keurmerk’ van De Nederlandsche Bank op de homepage van de website.

Dat keurmerk is een halve waarheid, want er is geen toezicht in het kader van de Wet op het Financieel Toezicht (Wft). De crypto-traders moeten zich laten registreren bij DNB in het kader van de Wet ter voorkoming van Witwassen en Financiering Terrorisme (Wwft). Een heel ander soort toezicht, maar DNB draagt zo zelf bij aan spraakverwarring.

Bitvavo heeft begin februari 2023 uitgelegd in een DCG Update Statement wat er met de vordering aan de hand is. De leiding van bedrijf beweert bovendien garant te staan voor de tegoeden van zijn klanten. De Volkskrant heeft destijds zijn lezers uitgelegd wat er met een recovery-rate van tenminste 80% bedoeld werd en wat de risico’s zijn. Maar wat lezen we in de gespecialiseerde crypto-pers?

Finfluencers tegen FUD

Voor een goed begrip van de handel in crypto-currencies is het van belang te weten dat grote handelaars en platforms zoals FTX (dat failliet is gegaan) en Binance, maar ook Coinmerce, Finst en Bitvavo in Nederland omringd worden door een gordel van influencers. Dat zijn vloggers, bloggers en andere kleine zelfstandigen die nieuws verspreiden over betaal-, spaar- en beleggingsalternatieven in de cryptosfeer.

Eind 2021 heeft de AFM een honderdvijftigtal van deze finfluencers onder de loupe genomen – vooruitlopend op Europese regulering van deze handel – om tot de conclusie te komen dat een groot deel geen relevante opleiding of werkervaring heeft in de financiële sector. Het merendeel heeft bovendien bijkomende belangen, zoals bijverdiensten uit de verkoop van cursussen, coaching en nieuwsbrieven, of omdat ze geld verdienen aan doorverwijzingen. Dat laatste is in strijd met het provisieverbod, maar de AFM heeft tot op heden nog niet ingegrepen.

Kijken we nou naar de berichtgeving in de Nederlandse crypto-pers dan valt op dat een groot aantal influencers amper uitlegt hoe de vordering van Bitvavo op Genesis en DCG afgewikkeld wordt, terwijl ze wel het commentaar van Bitvavo op kritische berichten in onder andere het FD en de Volkskrant overnemen. De reguliere pers zou FUD bevorderen: fear, uncertainty & doubt. Deze houding duidt op een crypto-bubbel waar betrokken bedrijven en hun eko-systeem van betaalde influencers in beland zijn.

Cryptofilliates

Probleem is: de argeloze klant die informatie zoekt op Google over Bitvavo en ‘staking’ of ‘recovery rate’ treft vooral nieuws van finfluencers aan. De zoekmachine verwijst amper door naar mainstream media die kanttekeningen plaatsen bij de risico’s van genoemde recovery rate.

• Bitcoinmagazine: schrijft het persbericht over in een serie van updates. De laatste update is op 8 februari geplaatst, sindsdien heeft de redactie niets meer toegevoegd. De lezer krijgt bovendien een oproep te zien om in bitcoins te gaan handelen door een rekening te openen bij Bitvavo, via een affiliatelink (a=6881D85CA5) waardoor Bitcoinmagazine verdient aan elke transactie van de nieuw aangebrachte klant.
• Beste Bank heeft in maart 2023 een beschouwing gepubliceerd over de betrouwbaarheid van Bitvavo vol superlatieven en de gebruikelijke affiliatelinks (a=bestebank_bitvavoreview) naar Bitvavo. Deze recensent verwijst naar jaarrekeningen van Grant Thorton en de cumulatieve winst van 250 miljoen euro in de jaren tot 2023. Beste Bank sust: “Gelukkig heeft deze situatie bij DCG geen invloed op de werkzaamheden.” Maar ruikt toch nattigheid en raadt staking bij Bitvavo voorlopig af.
• Your Crypto Library heeft het over het einde van een intensieve onderhandelingsperiode. De conclusie lijkt overgeschreven uit de begeleidende mail: “Bitvavo staat garant voor het openstaand bedrag, heeft de financiële middelen om dit te doen en beheerst daarmee het risico van haar klanten.” Onder her bericht een verwijzing naar de eigen info-pagina van Bitvavo en daarop een affiliatelink (a=C89EE0E2CE) waardoor dit blog geld verdient aan lezers die een rekening openen.
• Newsbit stelt optimistisch dat Bitvavo 80-100% van de uitstaande vordering terug krijgt. Dit nieuwskanaal merkt wel op dat uitbetaling in aandelen DCG tot nieuwe tegenvallers kan leiden. Boven het bericht een strook met tekst met affiliatelink (a=9281635C4B_incentive) waarin de lezer een beloning beloofd wordt voor het openen van een rekening bij Bitvavo.
• René Today legt uit hoe staking bij Bitvavo werkt, maar verzuimt om iets te noemen over de perikelen met BCG. In zijn uitleg een prominente oproep met affiliatelink (a=627A7A7EE6_staking) om een rekening bij Bitvavo te openen.
• Coincompare ziet ook geen probleem en verwijst belangstellenden in staking via de bekende affiliatelink (a=6CCDA10860) door naar Bitvavo. Het risico is volgens Coincompare beperkt omdat een eventuele koersdaling pas effectief wordt als de spaarder zijn tegoed verzilvert.
• Bitcoin Start ziet ook geen enkel risico. De uitleg staat vol buttons met een affiliatelink (a=BB7125_BRNL) zonder enige toelichting.
• Youngtrader ziet wel een nadeel en waarschuwt lezers dat Bitvavo geen bank is en dat het depositogaraniestelsel dus niet van toepassing is. In de tekst een affiliatelink (a=D949B18357) naar Bitvavo.
• Crypto-Insiders volgt de actuele ontwikkelingen wel: “Schuldeisers verwerpen herstructureringsplan.” In het artikel een affiliatelink voor Finst (a=125264) en aan het einde de affiliatelink (a=276DBE6894_INART4) voor Bitvavo.

Opvallend: ook DFT laat zich meeslepen door deze fanboys en stelt in een grote Telegraaf-dropletters zonder enig voorbehoud dat 80 tot 100 procent van de verschuldigde tegoeden terug komt.

Bitvavo stoort zich aan berichtgeving waarin wordt getwijfeld aan de solvabiliteit van het bedrijf. Nadat bleek dat er een gat van 280 miljoen euro in de dekking van uitstaande gelden was gevallen, heeft Bitvavo diverse potjes en laatjes geopend om de balans weer te herstellen. Dat verhaal wordt nu door de populaire crypto-columnist Madelon Vos de wereld in gestuurd. Zal het verontruste klanten kalmeren of is een bankrun niet te stoppen?

Wat vooraf ging. De op één na grootste cryptobeurs ter wereld (FTX) implodeerde onlangs toen bleek dat er miljarden dollars tekort kwamen om lopende verplichtingen te dekken. In zijn val sleurde FTX vervolgens andere bedrijven mee, waaronder Genesis Trading in Engeland dat plots 1,6 miljard dollar mist. Eén van de geldschieters van Genesis bleek het Nederlandse Bitvavo te zijn, dat 280 miljoen euro van zijn rekeninghouders heeft ondergebracht bij dit bedrijf. In Quote bevestigde Bitvavo-CEO Mark Nuvelstijn dat het gat gedekt is met gelden die ‘op de plank‘ liggen, maar uit kritische vragen van FD nadien bleek dat Bitvavo reeds uitgekeerde dividenden moet terughalen om alsnog tegenwicht op de balans te creëren.

Bedrijf als onderpand

Hoe werkt dat? Wie een lening aangaat, krijgt soms de vraag: heeft u een onderpand? Bitvavo wordt eind 2022 geconfronteerd met een dreigend gat van 280 miljoen euro, omdat niet duidelijk is of het aan Genesis Trading (een activiteit van de Digital Currency Group) uitgeleende geld ooit terug komt. Dat geld van spaarders ligt niet echt bij Bitvavo ‘op de plank’ want winsten uit voorgaande jaren zijn al grotendeels uitgekeerd aan de aandeelhouders (oprichters De Boer, Baardse en Nuvelstijn). Die zouden daarom toegezegd hebben 100 miljoen en nog eens 25 miljoen euro terug te storten om het gat te dekken, mocht het geld van Genesis niet terug komen.

Daarnaast stopt Bitvavo alle winst van 2022 in de noodvoorziening: geschat op 65 miljoen euro. Tel daarbij het bestaande Eigen Vermogen van 33 miljoen en toegezegde kredietfaciliteiten van 70 miljoen, en het bedrijf bereikt op het nippertje de overkant van de sloot. Wat is dan het onderpand? Het hele lopende bedrijf en alle winsten uit twee opeenvolgende jaren.

Toch rammelt ook dit verhaal. De balans is weliswaar hersteld, maar als het volledige bedrag moet worden terugbetaald, betekent dat waarschijnlijk het einde van het bedrijf. Eigen Vermogen is immers geen reservepotje. Kredietfaciliteiten zijn bovendien niet onvoorwaardelijk ter beschikking gesteld. Wat doen die kredietverleners als alle reserves aangesproken worden om spaartegoeden te vergoeden?

Zelfs de toezegging van aandeelhouders om uitgekeerde dividenden terug te storten, hangt van pleisters aan elkaar. Al geeft het wel een blik achter de schermen: 165 miljoen winst in 2021 waarvan 110 miljoen is uitgekeerd aan de drie oprichters. En een accountant die eind 2022 nog bezig is om de boeken over 2021 af te sluiten. Geen vertrouwenwekkende informatie.

Bitvavo bang voor een bankrun

Bitvavo was niet blij met het verhaal in het FD. Bovendien vindt Bitvavo dat er eigenlijk geen sprake meer is van een gat, nu er links en rechts fondsen zijn gevonden om de inleg van crypto-spaarders (stakers) desgewenst allemaal terug te betalen. De bedrijfsleiding vertrouwt er op dat de gelden van Genesis alsnog voor de dag komen. Een herstelplan wordt over een week verwacht, meldde CoinDesk (een nieuwskanaal dat eigendom is van de Digital Currency Group) op 21 december. De toegezegde update bleef echter uit.

De cryptobeurs maakt daarom gebruik van zijn eigen eco-systeem aan influencers om de klantenkring gerust te stellen en te voorkomen dat er een bankrun ontstaat. Dat is immers het echte risico. Wanneer crypto-spaarders massaal hun inleg terug eisen, moet Bitvavo zijn reserves daadwerkelijk aanspreken. Dan wordt de eerder beschreven dekking echt van belang. Bitvavo probeert die dreigende onrust te sussen. De cryptobeurs koopt tijd, in de hoop dat het probleem vanzelf verdampt.

Suskanalen

Voorop bij de sus-troepen lopen Madelon Vos en Vilijam Georgiev van Fintastic Media Group. Vos heeft naam gemaakt als crypto-columnist bij IEX.nl, Business Insider en Cryptocast van BNR Nieuwsradio. Nu verspreidt ze videocontent via haar eigen kanalen  op Youtube (100.000+) en de MoneyTalks community met een paar duizend deelnemers.  Ze heeft ook een NRTO-keurmerk, een stempel dat je mag tonen als deskundig en transparant trainer. Zo transparant is Vos niet, want betalende leden van MoneyTalks moeten tekenen voor geheimhouding en een boete betalen als ze toch kletsen.

In haar recente podcast (25 december) over Bitvavo erkent Vos dat ze gesponsord wordt door Bitvavo en dat ze als affiliate (a=8B67093F94) verdient aan transacties die worden uitgevoerd door nieuwe klanten die ze vanuit haar kanalen en communities aanbrengt. Die eerlijkheid is wel nodig, want ze spreekt zich uit tegen journalisten die kritisch schrijven over Bitvavo. “Er zijn ook mensen die zich onafhankelijk journalist noemen, die hier een totaal verkeerd beeld van schetsen. Die hebben de onderliggende documentatie niet gezien.”

FD Unfair?

Het artikel in Financieel Dagblad noemt ze unfair.

Vos heeft van de directie van Bitvavo wat lijstjes gekregen en meent daarom dat ze de onderliggende documentatie kent. Ze bezweert dat ze open en eerlijk haar mening geeft over Bitvavo. Vos beweert bovendien dat Bitvavo al aanbiedingen heeft gekregen van partijen die in ruil voor financiële steun een belang willen nemen. Daar twijfel ik allemaal geen moment aan, maar ik vraag me wel af of Vos de informatie die ze krijgt van Bitvavo op waarde weet te schatten. Ze lijkt vooral na te praten wat haar voorgeschoteld wordt.

Terugkijkend geldt dat ook voor haar eerdere analyse (18 december) van het probleem dat Bitvavo kreeg door het tekort bij the Digital Currency Group. Geen eigen inzichten. Vos leest voor wat er elders in de media geschreven is. Ze roept scoop, leuk om een keertje zelf te zeggen en laat dan zien dat het nieuws van Protos afkomstig is. Ze signaleert ook niet dat de daarop volgende geruststelling van Mark Nuvelstijn tekort schiet.

Vos noemt verder niet dat Bitvavo pas informatie verstrekt als de media vaststellen dat eerdere verklaringen niet kloppen. Ze beweert wel dat van twee miljoen mensen in Nederland die in crypto beleggen er één miljoen een rekening hebben bij Bitvavo, terwijl de Reclame Code Commissie dat reeds als een onwaarheid heeft bestempeld. En in die vlog van 18 december verzuimt Vos te melden dat ze als affiliate door Bitvavo betaald wordt. Een fabeltjes-affiliate.

Vos-verwarring

Wat klopt er allemaal nog meer niet aan het verhaal van Vos? Om te beginnen haalt ze de jaren door elkaar. De jaarcijfers over 2021 dienen begin 2022 vastgelegd te worden, en nu is het bedrijf dus bezig om de boeken over 2022 af te sluiten. Het zogenaamde Going Concern betreft dus 2022 en niet een eerder jaar. Vos vertelt dat de jaarrekening van Bitvavo voor iedereen opvraagbaar is bij de KvK. Maar de cijfers van 2021 zijn daar nog niet beschikbaar. Het laatste geregistreerde jaarverslag is van 2020. Slordig.

Eigenaardig is bovendien dat Vos de rente die spaarders krijgen van hun bank een risicopremie noemt. Dat is het zeker niet. Het is een vergoeding voor het ter beschikking stellen van spaargeld. Niet de klant maar de bank neemt het risico.

Nog een opvallende opmerking. Vos stelt dat Bitvavo zijn eigen vermogen in kas heeft. Dat is echt basiskennis boekhouden: liquide middelen zijn onderdeel van het eigen vermogen, maar dat geldt ook voor de meubels en kunst die ooit ingekocht zijn. In geval van het worst case scenario moet Bitvavo dus bezittingen gaan veilen om zijn spaarders terug te betalen.

Ook bij de genoemde kredietfaciliteiten zijn vraagtekens te plaatsen. Zijn de kredietverleners ermee accoord dat die voor dit doel gebruikt worden? Gelden die toezeggingen uit 2021 nog als de reserves verdwijnen omdat spaarders uitbetaald willen worden? Als Bitvavo zijn creditcards moet aanspreken is het snel einde oefening.

Fabeltjesstroom

Of Vos zelf niet in staat is de voorgeschotelde informatie goed te duiden of dat ze zich laat meeslepen door de storytellers van Bitvavo is niet duidelijk. Feit is dat de fabeltjesstroom via finfluencers gewoon doorgaat. Halve waarheden verpakt in een mooi verhaal voor de bühne. Veel klanten hebben het idee dat de registratie van Bitvavo bij DNB betekent dat er toezicht is, een halve waarheid die door finfluencers zelden of nooit gecorrigeerd wordt.

Wat Vos niet schijnt te beseffen is dat de documenten waar ze inzage in kreeg een doemscenario schetsen. Het horrorverhaal van een beurs die zijn allerlaatste middelen moet inzetten om alle spaarders hun geld terug te geven. Als Bitvavo zijn klanten moet terugbetalen, staat de onderneming op straat en hebben de oprichters alle winsten van voorgaande jaren verloren.

Het kan nog met een sisser aflopen, als de Digital Currency Group gewoon de geleende tegoeden netjes terug betaalt aan Bitvavo. Of een onderpand geeft dat werkelijk waardevast is. Nieuws daarover is te volgen op de website van Gemini van de gebroeders Winklevoss, die spaarders een rente oplopend tot 8% biedt op stake-tegoeden die bij Gemini Earn zijn ondergebracht. Gemini heeft die tegoeden (net als Bitvavo) ondergebracht bij Genesis Trading in de UK. Gemini komt daardoor nu 900 miljoen dollar tekort. De tegoeden zijn bevrozen; rekeninghouders kunnen niet meer bij hun geld. De eerste rechtszaak is al aangekondigd.

GRAPPIG (PIJNLIJK) Dit lijstje van betaalde aanbevelingen:

• Forbes Advisor > Gemini is a beginner-friendly crypto exchange that’s well regarded for security, as it’s never been hacked. 
• Motley Fool (The Ascent) > Gemini sets a high standard for security, making it a safe place to trade and store cryptocurrency.
• Business Insider (Personal Finance) > Founded in 2014 by Cameron and Tyler Winklevoss, Gemini says it abides by a “security-first” mentality and belief system of asking for permission, not forgiveness. (affiliatelink)
• Financer.com (Cyprus) > In de cryptowereld staat Gemini crypto bekend om de veiligheid die het platform biedt, een frequente omissie van cryptobeurzen en een beginnersvriendelijk platform dat het gemakkelijk maakt om te beginnen met cryptohandel. (affiliatelink)

NASCHRIFT: De Autoriteit Financiële Markten heeft in 2021 onderzoek (pdf) gedaan naar financiële influencers en hun activiteiten. Van de honderdvijftig vergeleken finfluencers zijn er slechts twee die objectieve en algemene informatie verstrekken, zonder bijkomende belangen. Die hebben geen financiële banden met de bedrijven waar ze over schrijven. Voor influencers die financiële ondernemingen aanbevelen, geldt een provisieverbod. Het is niet duidelijk of dat ook voor crypto geldt, maar de AFM grijpt niet in.

Crypto-handelaar FTX trekt in zijn faillissement onvermijdelijk andere partijen mee. Het Nederlandse platform Bitvavo bezweerde een dag na 11/11 niet geraakt te worden door dit bankroet. Maar een paar weken verder blijkt Bitvavo indirect alsnog meegesleurd te zijn in de financiële draaikolk van FTX. Er is tenminste 280 miljoen euro (tijdelijk) zoek bij het Nederlands bedrijf.

Bitvavo is een beurs die vraag en aanbod bij elkaar brengt. Hoe kan zo’n bemiddelaar nu voor honderden miljoenen het schip in gaan? Dat lukt alleen als de bemiddelaar ook zelf met tegoeden actief is, precies de reden waarom FTX plotsklaps implodeerde.

Bitvavo biedt staking aan, een dienst waarbij spaarders geld inbrengen dat door Bitvavo vervolgens aan derden ter beschikking gesteld wordt. Die spaarders krijgen rente over hun inbreng. Ironie is dat op deze manier de meest risicomijdende crypto-belegger (die rente wil over zijn tegoed) gekoppeld is aan de meest risicozoekende partijen (die graag rente betalen om andermans tegoed te kunnen gebruiken). Gelukkig stelt Bitvavo dat de bezitter eigenaar blijft van zijn digitale valuta.

Blijkbaar heeft Bitavo zijn stakingfondsen ter waarde van een bedrag tussen de 300 miljoen (eigen zeggen) en 500 miljoen dollar (bronnen van Protos.com) beschikbaar gesteld aan het Britse bedrijf Genesis Trading, onderdeel van de Digital Currency Group (DCG). Dat bedrijf werd twee jaar geleden door de Financial Times nog vergeleken met Goldman Sachs, maar dan in crypto. DCG is ook eigenaar van CoinDesk, een nieuwssite in de cryptosphere. Het Nederlandse FD noemt Genesis Trading een gerenommeerde partij. Alle schuldeisers samen proberen nu zicht te krijgen op de 1,8 miljard dollar aan digitale valuta die uitgeleend zijn.

Dekking?

Wat gebeurt er als het niet lukt om dat geld terug te krijgen? Bitvavo zegt in staat te zijn alle rekeninghouders (alle stakers) zo nodig te kunnen compenseren uit eigen fondsen. Mark Nuvelstijn vertelde deze week aan Quote dat Bitvavo vorig jaar 175 miljoen ‘verdiend’ heeft en ook voorheen goede jaren had.

Die woordkeuze is verontrustend. Wat bedoelt hij met ‘verdiend’? Is dat winst die aan de reserves is toegevoegd? Of was dat de omzet die Bitvavo in 2021 heeft gebruikt om zijn kosten mee te betalen? Is dat geld niet uitgegeven aan sponsoring van de KNVB, voetbal op TV en handtekenrobots? Gevreesd mag worden dat Nuvelstijn verwijst naar de goede verdiensten vorig jaar en niet naar reserves en voorzieningen. Hij verpakt het probleem in een halve waarheid en koopt zo kostbare tijd.

Me dunkt dat Nuvelstijn vooral wil voorkomen dat er een bankrun ontstaat. Eigenlijk mogen we dat helemaal geen bankrun noemen, want Bitvavo is geen bank en Bitvavo valt ook niet onder het bancair toezicht. Wie zijn spaargeld belegt in bitcoins en andere crypto-currencies heeft geen enkele garantie dat het geld vergoed wordt als de onderneming kopje onder gaat. Het depositogarantiestelsel geldt niet voor crypto-tegoeden.

Halve waarheden

In de verklaringen van Bitvavo zijn meer halve waarheden te vinden. Zo stelt Bitvavo dat het bedrijf 1,6 miljard aan tegoeden beheert. Daardoor lijkt een eventueel verlies van 280 miljoen wel draagbaar. Maar dat zijn tegoeden van klanten. Het zal toch niet zo zijn dat Bitvavo een verlies op zijn staking-activiteiten afwentelt op andere klanten?

Eerder hebben we al vastgesteld dat het aantal van 1 miljoen klanten die Bitvavo in Nederland beweert te hebben, gebaseerd is op een zwakke definitie van klant. Het bedrijf heeft meer dan 1 miljoen unieke mailregistraties, maar zeker geen miljoen Nederlandse rekeninghouders. Volgens de Reclame Code Commissie is die claim van 1 miljoen daarom misleidende en zelfs oneerlijke reclame.

Voor staking-klanten zal de keuze duidelijk zijn. Zo snel als mogelijk je tegoed verzilveren! Het is best denkbaar dat Bitvavo zijn geld alsnog terug krijgt van DCG, maar als individuele klant wil je niet het kortste strootje trekken. Niet te lang wikken en wegen, is daarom het devies. Word geen crypto castaway!

Overigens biedt zo’n zakkende markt ook kansen, zeker wanneer snel herstel een scenario is.

Vrijdag 11/11 heeft bitcoinbeurs FTX zichzelf bankroet verklaard. Een week geleden registreerde het bedrijf nog een dagelijks handelsvolume ter waarde van een slordige drie miljard dollar. Dat is elke dag 3.000.000.000 dollars. Op de balans zou volgens NYT een bedrag tussen de tien en vijftig miljard dollar staan. Vraag is of daar nog iets van over is gebleven voor de schuldeisers.

Drie miljard dollar aan dagelijkse transacties is veel. Ter vergelijking: Coinbase heeft een dagvolume van circa 3,5 miljard en marktleider Binance doet dagelijks zo’n 23,5 miljard dollar – afhankelijk van de dag. En dat terwijl deze periode als bear market gezien wordt. De waarde neemt af en de volumes krimpen.

De in Nederland gevestigde bitcoinbeurs Bitvavo heeft een week nodig om een handelsvolume van 2 miljard euro te registreren. Dat is een flinke maat kleiner dan de grote crypto-multinationals, maar nog steeds een indrukwekkende som wanneer we beseffen dat Ahold-Delhaize elke week wereldwijd een vergelijkbaar bedrag aan levensmiddelen verkoopt.

Halve Waarheden

Dat soort getallen verdienen aandacht, omdat de verkoop van bitcoins en andere crypto-currencies grotendeels gebaseerd is op een aanhoudende stroom aan fabeltjesnieuws. Halve waarheden zijn in de crypto-handel helaas gemeengoed. Tot vrijdag 11/11 werd FTX door veel Nederlandse reviewers bijvoorbeeld als ‘betrouwbaar’ aangemerkt op basis van volstrekt willekeurige gronden.

https://www.youtube.com/watch?v=BH5-rSxilxo

Deze reviewers verzuimen bovendien te melden dat ze geld verdienen met reviews, terwijl ze met hun aanbevelingen nieuwe klanten werven en commissie ontvangen over de transacties van deze beleggers. Op de volgende websites trof ik verholen affiliatelinks naar FTX aan: Beste Bank, Bitcoin Exchange Nederland, Coinmarketcap, Crypto-Insiders, Cryptoplatforms, Cryptotips, Cryptowallet, Invezz, NFT.nl, Succes voor het Oprapen, Your Crypto Library et cetera. Het is een web van verwarring en misleiding. Veel vloggers hebben hun positieve reviews inmiddels verwijderd – vandaar die zwarte vensters in dit bericht.

Reden om zulke lijstjes te maken, is dat al deze publishers in strijd met de wet en de reclamecode handelen. Reclame dient als zodanig herkenbaar te zijn > zie ook Influencerregels van de DDMA. Wanneer een ‘verspreider’ beloond wordt voor het aanbrengen van nieuwe klanten (door middel van affiliate oftewel referral links) en er sprake is van een ‘relevante relatie’ oftewel een afspraak tot beloning, dan dient de publisher dat duidelijk te melden. Dat doen ze geen van allen, een enkele uitzondering daargelaten. Zo zijn de bloggers mede verantwoordelijk voor de verliezen die nu geleden worden door mensen die op deze affiliatelinks geklikt hebben.

Klacht tegen Sluikreclame

Op dit moment heeft de Reclame Code Commissie een klacht in behandeling tegen Coinmerce, een Nederlands handelsplatform in crypto-currencies. Coinmerce (affiliatelink) wordt aangesproken op zijn affiliate en referral marketing, op de sluikreclame die uiteenlopende publishers voor het platform maken. De klacht had zich ook tegen Bitvavo (affiliatelink), Bitcoinmeester of BTC Direct kunnen richten, want alle Nederlandse en internationale handelsplatforms maken dezelfde fout. Ze bevorderen met een heel ecosysteem van reviewers die aan sluikreclame doen de verkoop van bitcoins en andere crypto-currencies.

Het is nog een graadje erger wanneer we beseffen dat Bitvavo, Coinmerce en andere handelaars de markt bedoeld of onbedoeld misleiden door te beweren dat hun diensten gereguleerd zijn. Coinmerce heeft op de voorpagina staan Geregistreerd bij De Nederlandsche Bank (als je daarop klikt krijg je een nadere toelichting) en ook Bitvavo gebruikt deze omschrijving als aanbeveling. Door affiliates wordt deze zinsnede vervolgens op diverse manieren vertaald, niet zelden als ’toezicht’ zoals alle financiële instellingen die kennen.

Dat is wederom een halve waarheid die via verspreiders uitgroeit tot een misleidende omissie. Andere financiële instellingen vallen namelijk onder de Wet Financieel Toezicht (Wft) terwijl op deze crypto-traders alleen de Wet tegen Witwassen en Financiering Terrorisme vallen (Wwft) van toepassing is. De registratie bij DNB betreft niet meer dan preventie van verdachte geldstromen. Van serieus financieel toezicht is geen sprake. Voor DNB zijn cryptocoins te vergelijken met sigarenbandjes en suikerzakjes. Verzamelgoed voor liefhebbers. Maar er gaan wel miljarden om in die markt en daar willen veel mensen van meesnoepen. Dus doen veel affiliates aan misleiding, zonder dat iemand ze terugfluit.

Meer dan 1 miljoen klanten?

Die fabeltjescultuur ontstaat doordat de verkoopdrift overheerst. Er is competitie onderling en iedereen wil koning van een berg zijn. Bij Bitvavo groeide het aantal nieuwe aanmeldingen zo snel dat iemand begin 2022 riep: we zijn het miljoen voorbij. Dat werd zelfs het onderwerp in een spotje op TV. Bitvavo is je rots in de branding van bitcoins, met nu al meer dan een miljoen klanten in Nederland. Dat bleek bij serieuze beschouwing niet vol te houden. Bitvavo heeft 1 miljoen unieke mailadressen in zijn bestand, niet 1 miljoen klanten die cryptocoins kopen en verkopen.

De Reclame Code Commissie kwam tot het volgende oordeel: Omdat de gemiddelde consument hierdoor ertoe kan worden gebracht een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, is sprake van misleidende reclame en daardoor van oneerlijke reclame in de zin van artikel 7 NRC.

https://www.youtube.com/watch?v=Z7xIO6VOhyM

Commerciële Backlinks

Klik op deze link, open een account bij Bitvavo en ik krijg 15% commissie op alle handelskosten die jij betaalt. Mag ook deze link zijn die je naar Coinmerce leidt.

FTX had trouwens een hilarische commercial.

https://www.youtube.com/watch?v=bH5-SR–Jt0

De Reclamecodecommissie heeft DPG op de vingers getikt voor een advertorial voor BLOX, een platform dat handel in bitcoins en andere cryptovaluta mogelijk maakt. De sluikreclame was in maart 2021 geplaatst in het Tilburgse huis-aan-huis blad Stadsnieuws. De uitspraak van de RCC is in november 2021 gepubliceerd, ongeveer een maand nadat Stadsnieuws door DPG was verkocht aan de regionale uitgever Em de Jong.

Opvallend aan deze zaak is dat DPG zich op het standpunt stelde dat het geen reclame was. Het artikel was gemaakt om te laten zien wat de impact kan zijn van publiceren in een lokale HAH-krant, met als doel deze adverteerder te interesseren om in dit medium te adverteren. Het verhaal was bovendien voorzien van een label zakelijk nieuws, waardoor de lezer volgens de uitgever wel zou begrijpen dat er sprake is van een zakelijk of commercieel aspect.

De RCC liet zich door de juristen van DPG niet bij de neus nemen en oordeelde dat er sprake was van een aanprijzing waar zowel de uitgever als de adverteerder (BLOX) voor aansprakelijk zijn. DPG werd er aan herinnerd dat reclame als zodanig herkenbaar moet zijn; een label zakelijk nieuws voldoet niet. De commissie heeft zowel uitgever als adverteerder aanbevolen niet langer op deze manier te adverteren.