UA-118352680-1

Teksttuig

Babbel-bellers

Krijg je een mail, app of telefoontje van iemand die toegang wil tot je bankrekening, creditcard of om een overboeking vraagt, dan is de kans groot dat je doelwit bent van een babbeltruc. In de internetwereld wordt het woord phishing gebruikt voor pogingen om data te ontfutselen aan bedrijven of particulieren, ik neem aan als variant op fishing.

Grappig om te zien is hoe de politie, Seniorweb, de Consumentenbond, het Digital Trust Center (MvEZ) en het Nationaal Cyber Security Center (MvJV) voorlichting geven. Justitie verdient een lesje in publiekscommunicatie, want zulke ontoegankelijke informatie is zeldzaam. En waarom moeten twee ministeries elk een eigen cyberforce opzetten? Misschien kunnen de verantwoordelijke ambtenaren eens naar deze video van de bank Emirates NBD en de Dubai Police kijken.

Fanstastisch?

De eerste ideetjes zijn meestal niet de beste. Daar moet je als reclamemaker mee oppassen. Bij fanstastisch voor Stas Ophangsystemen is voorstelbaar dat het woordgrapje al langer in de familie de rondte deed. 

Het bedrijf is in 1995 opgezet door de broers Rien en André Stas. Rien is de uitvinder* en André de zakenman. Het assortiment bestaat overwegend uit slimme hangconstructies voor kunst en decoratie. Daar is vraag naar, want Stas exporteert inmiddels naar meer dan 50 landen wereldwijd. Met 20 patenten en een incidentele design award kan dit bedrijf in Eindhoven zich innovatief marktleider noemen.

Maar laat fanstastisch zich goed vertalen? Ik stel me het woord voor in het Duits, Frans en Engels. Echt lekker bekt dat niet. Fanstastic… Fanstastique… Is het nou een vondst, een echte advertising property* – uniek voor dit bedrijf? Of is het een moeizaam gedrocht?

De TV-commercial is gemaakt door Van de Laar | Van Efferen in Vught. Zelf zijn ze bij Stas erg verguld met deze woordvondst. Om het TV-debuut te vieren ontvangt elke klant vanaf maandag 16 oktober een limited edition Fanstastisch t-shirt bij iedere bestelling met een STAS railsysteem.

Flauwekul voor elke Bucklerlul zou Youp zeggen.

* Ook koffie kruipt waar-ie niet gaan kan, want Rien Stas heeft ook een biologisch afbreekbaar cupje bedacht voor Nespresso-liefhebbers, op de markt gebracht als Stascafé. Ook fanstastisch, of zou je zoiets beter senstasioneel kunnen noemen?

** Advertising Property klinkt als een internationale vakterm, maar ik kom deze uitdrukking alleen tegen in Nederland. Notabene als eerste in een annotatie bij een rechtszaak in Ierland, waar McDonald’s bezwaar maakt tegen het gebruik van een clown in reclame voor Burgerking. De uitdrukking wordt in Amerika en Engeland alleen gebruikt in verband met reclame door makelaars. Het is dus eigenlijk een nepvakterm.

Liever Loonslaaf dan Zelfstandig Zonder Bestaanszekerheid

Vorige week een mail (vol tik- en taalfouten) van de Werkvereniging: Ben jij al klaar om weer loonslaaf te worden? Wat is dat nou? Deelnemers hebben zich aangesloten bij die club om mee te praten over Modern Werkenden. Niet om bestookt te worden met propaganda en polariserende prietpraat.

Neem nou het woord loonslaaf. Daarmee wordt meteen elke werknemer geframed als een willoos wezen dat geketend is aan een arbeidscontract, opgelegde vakantiedagen en brute bedrijfsleiding. Dat is een tweedeling waar ik part noch deel aan wil hebben, vooral ook niet omdat het snel gegroeide leger aan zelfstandigen voor een groot deel bestaat uit gedetacheerden (die eigenlijk helemaal niet zelfstandig zijn) en voor een ander groot deel uit een onderklasse die door zijn werkgever zelfstandigheid opgedrongen heeft gekregen.

De eerste groep krijgt teveel betaald voor weinig eigen rekening en risico, en de tweede groep krijgt te weinig betaald voor teveel eigen rekening en risico. De eerste groep heeft doorgaans veel keuze en luxe, en de tweede groep helemaal niet. En dan is er nog een derde groep die als zelfstandige het hoofd boven water probeert te houden in cultuur, kunst en media bijvoorbeeld. Of als coach, webwinkelier of met een eigen schoonheidssalon. Scharrelaars genoeg. Die moeten keihard werken om enige bestaanszekerheid te bewerkstelligen.

Pers & Polder

Ik heb daar al eens eerder op Linkedin een aanvaring over gehad met aanjagers van de Werkvereniging. Toen heb ik ze beschuldigd van manipulatie en volksmennerij omdat ze alle ZZP’ers met het label hierarchische vluchteling bestempelden. Deze aanjagers zijn geschoolde opjuiners die zich driftig maken over het frame van de pers en polder. Zelfs Dolly Parton’s 9-to-5 wordt van stal gehaald. Is tegen-framen dan de enige remedie?

Met populistische polarisatie lossen we de vraagstukken van modern werkenden en de huidig flex-economie niet op. We hebben daarom op Linkedin samen met Martijn Aslander en Hugo-Jan Ruts van Zipconomy geprobeerd het domein te kwantificeren. Hoeveel ZZP’ers werken 6 tot 18 maanden als interimmer bij dezelfde opdrachtgever, zodat er geen sprake is van eigen risico en rekening – een klassiek kenmerk van echte ondernemers? Hoeveel ZZP’ers verrichten laagbetaald werk voor een opdrachtgever die alle risico heeft afgeschoven – denk aan koeriers?

Armoedeval

Het aantal ondernemers in Nederland is volgens de KvK in een kwart eeuw gegroeid van een slordige 200.000 naar bijna 2 miljoen. De cijfers zijn een beetje afhankelijk van de bron en definities. IO Research gaat op basis van Lisa-cijfers uit van een verdriedubbeling van het aantal ZZP’ers van 200.000 naar 1 miljoen in dezelfde tijdspanne. Daarvan heeft een aanzienlijk deel zo’n laag inkomen dat ze geen belasting hoeven te betalen en wel in aanmerking komen voor toeslagen. De zogenaamde armoedeval.

Een doorsnee ondernemer (ZZP) in sport en cultuur verdient 56% minder dan de doorsnee werknemer, in de horeca is dat 63% en in het onderwijs 85% minder. Zelfs als ze zouden willen meedoen aan contractneutrale zekerheid (AOV), kunnen deze mensen zich dat niet veroorloven. Tenzij de partner betaalt.

Non-contributors Belasting & Sociale Zekerheid

Twee jaar geleden was het doorsnee (mediaan) inkomen van eenpitters nog net geen 30.000 euro. Dat betekent dat vele honderdduizenden modern werkenden niet meer in staat zijn om bij te dragen aan gemeenschappelijk geldstroom. Zelfstandigen zonder belastbaarheid.

De hoogte van het jaarinkomen hangt met veel factoren samen. Zo is de bedrijfstak van belang. ZZP’ers in de financiële dienstverlening verdienen het meest, het mediane inkomen ligt hier op 63 duizend euro. Het minst verdienen ZZP’ers in de bedrijfstak cultuur, sport en recreatie, de horeca en de overige dienstverlening. In deze bedrijfstakken is het mediane jaarinkomen als zelfstandige lager dan 15 duizend euro.

Het CBS heeft in 2017 belastingdata vergeleken van eenpitters die overwegend zelfstandige inkomsten genoten in 2014 en het aandeel non-contributors kwam toen uit op 40%. Ter nuancering: een aantal maakt deel uit van een huishouden waar de partner wel bijdraagt. Maar desondanks: onderin de ZZP-piramide leven de paupers.

Werkvereniging

De Werkvereniging beweert na te denken over dit soort vraagstukken, ook om mee invulling te geven aan Het Moderne Werken. Helaas wordt mijn mailbox vervuild met volksmennerij, die zo te zien van Roos Wouters afkomstig is. Wijs haar eens op de correctie-functie van tekstverwerkers en mail! Vandaag heeft ze een aantal argumenten tegen de nieuwe Wet DBA voorgekauwd, zoals een aalscholver zijn gebroed voorziet van een kotsstroom halfverteerde vis.

Ik neem dat lijstje over met driftige tikfouten en al.

Om het zo gemakkelijk mogelijk voor je te maken hebben wij wat argumenten voor je op een rijtje gezet. Kies de argumenten die je passen, pas ze aan, knippen, plakken en versturen. 

  1. De wet geeft onvoldoende helderheid vooraf.
  2. De wet laat te weinig ruimte voor ondernemers.
  3. HIj jaagt hiërarchische vluchtelingen uit belangrijke sectoren (onderwijs, zorg, bouw en techniek), met grote gevolgen voor de samenleving.
  4. Hij geeft geen gehoor aan de wil van de werkenden. Mensen zullen eerder minder werken.
  5. Hij dwingt zzp’ers in dienst bij werkgevers die onvoldoende werk voor ze hebben en ontneemt ze bestaanszekerheid.
  6. Hij legt het lot van de zzp’ers bij opdrachtgevers.
  7. Hij valt 90% blije zzp’ers lastig met een oplossing voor 10%.
  8. Hij duwt zzp’ers in de armen van dure bemiddelingsbureaus.
  9. Het rechtsvermoeden is symboolwetgeving. Om de problemen op de arbeidsmarkt op te lossen is een hervorming van ons sociaal stelsel nodig.
  10. De wet DBA is een inperking van mijn persoonlijke rechten zoals geborgd in het internationale Verdrag voor Economische, Sociale en Culturele Rechten, als ook door het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.
  11. De verplichting om een onvrije soort van arbeid te aanvaarden vanwege het politieke onvermogen om de arbeidsmarkt van een werknemers naar een werkenden georiënteerde opzet om te bouwen leidt tot slavenarbeid.
  12. Het is niet ingewikkeld om alle relevante wetgeving te benutten en van werknemersverzekeringen tot private werkendenverzekeringen te komen waardoor het UWV in haar juiste rol wordt geplaatst: publieke verzekeraar.
  13. Ook de discussie over een minimaal tarief is onnuttig en een belediging van de Zzp’ers omdat hiervoor al jaren en ook nu actuele wet en regelgeving van kracht waarvoor de politiek kennelijk blind wenst te zijn.
  14. Het voorgestelde minimaal uurtarief is daarmee alleen voordelig voor Zzp’ers die minder dan dit bedrag kunnen declareren, daarboven gelden de bij wet vastgestelde uurtarieven door de polder vastgesteld.
  15. Het nu voorliggende wetsvoorstel kan dan ook de toets der kritiek door de Raad van State niet doorstaan, tenzij politiek gekonkel dit afdwingt of een Raadsadvies als een mening door de politiek wordt afgedaan.
  16. Deze dreigende grootschalige beknotting en inperking van de rechten van Zzp’ers kan aanleiding zijn tot een massaclaim van ZZP’ers tegen de Staat der Nederlanden. Ik zal daar graag aan deel nemen omdat ik als zelfstandig ondernemer niet in het harnas van een loonslaaf wil worden geperst.

Focus maakt het verschil

Wie de film Lost in Translation gezien heeft, kent het verschijnsel dat bekende Amerikaanse acteurs soms wat bijverdienen door op te treden in reclamespotjes ver van huis. Bavaria huurde zo lang geleden Don Johnson in voor alcoholvrij bier en recentelijk zagen we Arnold Schwarzenegger opduiken in commercials voor boormachines van Lidl.

Thom Hoffman die zijn stem leent voor Bergman Clinics lijkt me meer een kwestie van beschamende noodzaak. Hoffman kennen we van uiteenlopende filmrollen en doordacht commentaar in talkshows. Hij schreef enkele boeken over Nederlands-Indië, was gast-hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en gast-conservator bij het wereldmuseum. Een intelligent mens met goede smaak en brede interesses. Dus als we de reclame voor Bergman Clinics horen, vragen we ons af: Thom waarom!?

Bij Bergman Clinics concentreren we ons op planbare medische behandelingen,
zoals een huidbehandeling, knie- of staaroperatie.
Door superspecialisatie per focuskliniek blijven toegangstijden kort
en kunnen we op een persoonlijke manier topkwaliteit zorg aanbieden.
Gewoon vergoed door je zorgverzekeraar.
Bergman Clinics. Focus maakt het verschil.

Misschien betaalde Bergman wel erg goed. De teksten zijn helaas tenenkrommend slecht. Superspecialisatie per focuskliniek: are you for real? Dat is middelmatige brochuretaal. En het muziekje op de achtergrond doet denken aan muzak uit de jaren zeventig. Het lijkt een onbedoelde referentie aan de Pink Panther-films met Peter Sellers. Wat een ramp.

Focusklinieken

Er is zelfs een making-off filmpje waarin te zien is hoe serieus de verantwoordelijke professionals hun vak nemen. Het idee (soms wel concept genoemd) is afkomstig van The Valley in Amsterdam. De bedenkers zijn blijkbaar geïnspireerd door de term focusklinieken, afgeleid van focused factories, die zich toeleggen op één of enkele specialiteiten. Dat leidde tot de briljante slagzin Focus maakt het verschil… Met als doel vooral ook doorverwijzende huisartsen op het fenomeen te wijzen.

Bergman Clinics is een voorbeeld van geprivatiseerde zorg. De reviews op Trustpilot zijn overwegend negatief, niet alleen over de medische benadeling bij circa 75 vestigingen maar ook over de klantenservice, bereikbaarheid en klachtenafhandeling. Toch maar even met de huisarts overleggen voordat je je als klant laat doorverwijzen.

Het visuele deel van dit concept vinden we trouwens wel geslaagd. De rooie röntgenfoto in een natuurlijke omgeving is een vondst. Met een simpele sympathieke uitleg in gewone spreektaal zou Bergman Clinics erg gebaat zijn. En betere muziek!

[NASCHRIFT] Eerder publiceerde Zakenkrant al een reclamekritiek over AnnaTommie, ook zo’n kliniek met kreupele teksten. Kijk ook naar de reclamekritieken met Milka of Oil of Olaz als onderwerp.

Zorro was here!

Het huurlingenlegioen van de Wagner Group doet aan mind games. De handlangers van Poetin laten een spoor achter waar ze geweest zijn en doen alvast aan territoriale terreinafbakening op plekken waar ze wellicht gaan opduiken. Dankzij social media en de traditionele pers zijn een paar plakplaatjes op Poolse electriciteitskasten al zeer effectief om mensen angst aan te jagen. Plasplaatjes!

Psychologische oorlogsvoering en marketing hebben veel gemeen. We kunnen daar een enkele commerciële vaktermen aan koppelen. Guerrilla marketing lijkt een beetje misplaatst bij deze mercenaries. Maar het fenomeen kan ook met seed marketing vergeleken worden, want Wagner zaait angst. Verder kennen we nog de uitdrukking ambush marketing, van een challenger die zich op andermans terrein begeeft.

Uiteraard hopen de struikrovers van Wagner dat hun boodschap viral gaat, mikkend op maximaal effect. Zo kun je met een paar fear-mongers een hele natie in paniek brengen.  Maar je draagt ook bij aan vastberadenheid: dit nemen we niet…

Bende van de Zwarte Hand

Het verschijnsel doet me denken aan Pietje Bell met zijn Bende van de Zwarte Hand. En natuurlijk Zorro die met zijn kenmerkende Z overal een spoor naliet. onbevreesd en uitdagend. Zorro, who makes the sign of the Zee! Pak me dan, als je kan!

Lang geleden is een vergelijkbare aanpak voorgesteld bij de lancering van Zazou, een nieuw luchtje van een bekend parfumhuis uit Noord-Holland. Guerrilla marketing door een Z achter te laten, met lipstick op spiegels. De creatief directeur van het reclamebureau koos echter voor een traditionele campagne op TV, met een model onder een waterval. Uiteraard stond hij er bij de opname bovenop.

De beeldmerken die we nu met stickers, buttons en favicons overal verspreiden, zoals dieren hun territorium markeren met urine, kennen een pijnlijk voorgeschiedenis in de brandmerken die mensen voorheen op hun bezit (veestapel) en zelfs op anderen lieten aanbrengen. In Noord-Afrikaanse landen werden galjoenslaven van een herkenbaar lidteken voorzien, Romeinen brachten een merk aan op gladiatoren en in middeleeuws Engeland werd de V van vagabond, niet victory, aangebracht op landlopers. Een stigma!

Kilroy was Here

Veel sympathieker was Kilroy is Here, volgens velen een eerbetoon aan de onbekende soldaat die zijn leven gaf voor de bevrijding van Europa van het nazi-regiem. Maar het figuurtje van Chad was in Engeland ook bekend als commentaar op de rantsoenering van boter, eieren en suiker: Wot, no sugar?

De Kilroy-variant werd zeer populair bij geallieerde soldaten die de uitdrukking op de vreemdste plaatsen achter lieten. Hitler zou zelfs apart onderzoek hebben bevolen om na te gaan of Kilroy geen geheim agent was die stiekum in Duitsland actief was. En Stalin kwam naar verluidt terug uit zijn persoonlijke badkamer in het landhuis waar de Conferentie van Potsdam plaatsvond met de vraag: Wie is die Kilroy eigenlijk?

Kan iemand Kilroy naar Moskou sturen?

Batterijbrand

Even boven Ameland woedt een hevige brand op het vrachtschip Fremantle Highway. Niet een oude schuit uit Panama, maar een varende parkeergarage (roro) boordevol luxewagens onderweg naar Singapore. Daar zijn elektrische modellen bij, met accu’s die lang en hevig kunnen branden. Een gekend probleem bij deze lithium-batterijen. Bij de Azoren stond afgelopen voorjaar het transportschip Felicity Age dagen in brand. Deze boot was beladen met vierduizend nieuwe auto’s, bestemming Noord-Amerika: Audi’s, Bentleys en meer dan duizend Porsches.

(illustratie bij dit artikel met permissie van Judy Ballast)

Zulke accu’s zitten ook in mobieltjes, e-cigs, stofzuigers, laptops, gereedschappen en elektrische fietsen. Een early warning is een mobieltje dat bol gaat staan omdat de batterij op springen staat. Kortsluitingen en defecte apparaten veroorzaken meer branden dan kachels en haarden, zien we in de risicomonitor huisbranden van het Nederlands Verbond van Verzekeraars. Fietsbouwer Stella in Nunspeet heeft zelfs een aparte batterijbunker laten bouwen, na twee hevige branden in 2018 en 2019.

Brandweer & Fietsersbond: opgepast!

Zowel de Fietsersbond als de Brandweer waarschuwen daarom speciaal tegen dit nieuwe brandgevaar. Zulke lithium-batterijen bevat meer energie dan de kleine penlites en er komen giftige gassen vrij als ze ontbranden. Bij de brandweer in Gelderland schatten ze dat er eens per maand een elektrische fiets of step geblust moet worden. Samen met de BOVAG en RAI adviseert de brandweer daarom bezitters van elektrische voertuigen oppassend om te gaan met batterijen: ik laad accuraat! Een andere suggestie is geen laptops of powerbanks in de bagage mee te nemen bij vliegreizen.

Ook bij afvalverwerkers en recycling-bedrijven is batterijbrand een bekend risico. Daarom worden er voor lithium-batterijen aparte bewaarbakken beschikbaar gesteld en moeten computers en laptops in een brandvrije container achtergelaten worden. Om dezelfde reden worden in de bouw brandvrije accu-kluizen ingezet.

Uit eerdergenoemde risicomonitor huisbranden blijkt overigens ook dat het aantal brandclaims daalt. Maar het risico neemt niet af. Volgens het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid neemt het aantal huisbranden toe. Ook voor vrachtschepen geldt deze waarneming. Experts van Allianz waarschuwden onlangs nog voor de toenemende risico’s van deze giga-generatie vrachtschepen.

Cargo fires, in particular, are of growing concern. Mis-declared and dangerous goods are a recurrent issue for container shipping, while lithium batteries are an emerging risk for both container ships and car carriers, which are transporting growing numbers of electric vehicles, given existing counter-measure systems may not respond effectively in the event of a blaze. Cargo fires on board such large vessels can spread quickly and be particularly difficult to control, often resulting in the crew abandoning ship.

Cheesy Marketing

Voor burgers die van kaas houden! Wat een melige marketing van BurgerKing: Crazy Cheese en eerder al Cheese Lovers deals. De hamburgerketen maakt reclame voor burgers met gesmolten kaas. De vraag is echter: hoeveel echte kaas zit daar op?

Probleem is dat pizza-producenten en fastfood-restaurants doorgaans analoogkaas gebruiken die slechts deels of helemaal niet met koeienmelk gemaakt is. Het is grotendeels plantaardige olie met smaakstoffen en bindmiddelen, een plak geel vet. Zie ook twee uitzendingen van de Keuringsdienst van Waarde over nepkaas uit 2008. In 2005 deelde de NVWA nog boetes uit aan bedrijven die valse claims de wereld in stuurden.

American Cheese

Verdient BurgerKing zo’n kaasbekeuring? Deze fastfoodketen gebruikt zogenaamde American Cheese, een product dat zo ongeveer voor de helft uit echte kaas bestaat en voor de andere helft uit product- en smaakverbeteraars.

Deze halfkaas is in 1916 uitgevonden en gepatenteerd door de kaasverkoper James Kraft die het idee van de Zwitserse smeltkaas (een mengeling van kazen om het smeltpunt juist te krijgen) combineerde met plantaardige stoffen. Dat product wordt nu verkocht als Kraft Singles, omdat ook in de USA het woord kaas niet gebruikt mag worden voor een nepproduct.

Op de vraag of deze crazy cheese voldoet aan de Nederlandse voorwaarden reageert het bedrijf als volgt: “Ieder item ondergaat een juridische toetsing voordat we het op de markt brengen. In deze juridische toetsing worden onder andere de naam en de ingrediënten gecontroleerd ten opzichte van lokale wet- en regelgeving. Ook voor de Crazy Cheese BBQ is dit proces gevolgd.”

Kaasliefhebbers zouden ook eens naar Thailand kunnen gaan, want daar verkoopt BurgerKing deze zomer een Real Cheese Burger met twintig plakken Amerikaanse Kaas en verder niks. Een paar plakjes augurk of komkommer erbij zou een verbetering zijn.

Mascara Marketing

Maybelline (onderdeel van l’Oreal) heeft een spraakmakend reclamecampagne in het Verenigd Koninkrijk gelanceerd. We zien een metro-trein met wimpers die langs een borsteltje rijdt en zo zijn oogopslag met mascara verfraait. Er is ook een versie met een dubbeldekker.

Interessant. Het lijkt een buitenreclame. Maar het zijn allemaal video-effecten. Er rijden in Londen geen treinen, bussen of taxi’s met wimpers rond. Deze beelden dienen slechts om gedeeld te worden via social media. Het is virtuele buitenreclame.

Op zich slim bedacht voor Maybelline, want het scheelt een paar centen. We kennen dat trucje al langer. Maak een commercial, zendt die één keer uit en mik op veel publiciteit. Bedenk een spectacular, doe een week aan station domination en gok op de virale kracht van je idee. Dat hoeft niet alleen reclame te zijn. Mag ook een nieuw product of zelfs een uniek verkooppunt zijn. Zelfs product placement in een opvallende film of televisieshow kan effectief zijn. Daarom was Campbell blij met de aandacht die Andy Warhol gaf aan zijn tomatensoep.

NASCHRIFT > De beelden worden gedeeld via London Beautiful Life en Linkedin, maar of Maybelline zelf de bron was, is onduidelijk. Kan zijn dat de makers aan het klooien zijn.

Onzichtbare Nazaten

Op de vraag wie de 200 miljoen euro voor de georganiseerde nagedachtenis van het slavernijverleden mag verdelen, reageerde Janice Deul meteen met de stelling: “Dat moet gedaan worden door de nazaten!” Deul is fashion-writer, lifestyle journalist en cultuur-activist. Ze schreef een gids over Ketikoti. Deul is een boegbeeld voor diversiteit. Helemaal prima.

Toch een kanttekening. Mijn kinderen zijn ook nazaten. Ik deel het ouderschap met een vrouw die zichzelf als island girl omschrijft. Een Bajan Beauty net als Rihanna. Ze is gekleurd, maar nou ook weer niet door-en-door. Haar moeder was namelijk een witte Britse boerendochter die een zwak had voor exotische mannen. Het eerste kind werd verwekt door een bokser uit Ghana. De daaropvolgende busconducteur uit Barbados was goed voor de vijf kroeskopjes. Mijn vrouw was de tweede in die rij.

Boerendochter is eigenlijk geen goede typering. Ze was weliswaar geboren in een dorp, maar haar moeder werkte als keukenhulp bij de marine, The Royal Navy. Haar vader was waarschijnlijk een Canadees die na de oorlog terug naar Noord-Amerika vertrok. Niemand wist hoe het werkelijk in elkaar stak, want oma nam het geheim mee in haar graf. Deze single mum stamde op haar beurt schijnbaar af van Irish travellers, weer een heel andere categorie nazaten.

Ierse dwangarbeiders

Terug naar de gekleurde busconducteur uit Barbados. Zijn vader was weliswaar zwart, maar ook zijn moeder was wit. Dat noemen ze op Barbados clear. Vader en moeder waren aan de noord-oost zijde van het eiland geboren, vlak bij het strand Cattlewash. Het was een district waar vanwege de Atlantische winden veel Ierse dwangarbeiders aan het werk gezet werden. Geen slaven, wel in gedwongen dienstverband. Naar dit hoofdstuk in de koloniale geschiedenis is in de UK uitgebreid onderzoek gedaan. Een deel van deze dwangarbeiders keerde terug naar Europa, een ander deel reisde door naar Noord-Amerika en een derde deel bleef achter op Barbados. Allemaal nazaten met een eigen verhaal.

De donkere grootvader had zeker Afrikaanse voorouders. Die waren doorgaans ingescheept in Biafra, Bening of Ghana’s Gold Coast. Ook niet vrijwillig; allemaal slaafgemaakt. Maar hij noemde zelf ook Cariben, de oorspronkelijke bewoners van deze eilanden. De Caraïben danken hun naam aan deze stammen. Ze hadden de reputatie kannibaal te zijn. Columbus beweerde zelfs dat het woord kannibaal afgeleid was uit de Caribische taal. Maar de Spanjaarden hadden permissie om menseneters tot slaaf te maken, dus het kan zijn dat de oorspronkelijke bewoners geframed zijn.

Brandmerken

Mijn wonderschone gekleurde vrouw had lidtekens op haar lichaam. Brandmerken van de sigaretten van haar moeder; de afdruk van haar vader’s leren riem. Ma vond dat wilde kroeshaar maar niks; niet te kammen! Het geweld werd van generatie tot generatie doorgegeven, nog steeds gangbaar op de eilanden. We hebben uiteraard geprobeerd de cirkel te doorbreken. Onze kinderen ruimdenkend en menslievend opgevoed.

We bezochten ook het vaderland. Voor ons kroost een bijzondere belevenis. We hebben de plantages gezien. Aanschouwd hoe suikerriet geoogst werd met vlijmscherpe kapmessen. De rum geproefd: Cockspur, Mount Gay en zelfs het exclusieve distillaat van St Nicholas Abbey. Het ene kind was een blonde engeltje met groene ogen; het andere kind had een meer latijns voorkomen. Een Italiaantje (Columbus was ook Italiaans) met een wonderbaarlijke DNA-cocktail. Als nazaat zijn ze onherkenbaar.

Mijn kinderen hebben kleurrijke voorouders. Ze kennen hoofdstukjes uit hun voorgeschiedenis. Maar niet elk spoor is bekend. Misschien zit er wel een slavenmaker of een slavendrijver tussen de voorouders. Ben je dan ook een nazaat? Mag je dan meeverdelen? Ik hoop dat ze in ieder geval mee mogen praten. Alleen al om hun eigen geschiedenis beter te leren kennen. En om de ontketening samen te kunnen te vieren. Kleur of geen kleur.

We have to get this story right,
it’s not a struggle between black and white

Lees ook het essay van Nnenna Belia in VN.

Onweerstaanbare wederkerigheid

Correct Nederlands is ‘zich realiseren’ oftewel ‘beseffen’. Maar de opkomst van ‘zich beseffen’ lijkt niet te keren. De uitdrukking dringt zich, wringt zich tussen ‘zich bedenken’, ‘zich voornemen’ en andere wederkerige werkwoorden als ‘zich herinneren’. Alles is as…

Vandaag zag ik Ilja Leonard Pfeijffer zich in Buitenhof zorgvuldig een weg banen langs de vragen van Pieter Jan Hagens over zijn nieuwe werk Alkibiades, om alsnog te struikelen over de besefkwestie. Pfeiffer herstelde (zich) nog, maar het was al te laat. Op 18:19.

Opvallend: dit boek heeft een eigen website, met affiliatelinks naar diverse online boekhandels.