UA-118352680-1

Teksttuig

Focus maakt het verschil

Wie de film Lost in Translation gezien heeft, kent het verschijnsel dat bekende Amerikaanse acteurs soms wat bijverdienen door op te treden in reclamespotjes ver van huis. Bavaria huurde zo lang geleden Don Johnson in voor alcoholvrij bier en recentelijk zagen we Arnold Schwarzenegger opduiken in commercials voor boormachines van Lidl.

Thom Hoffman die zijn stem leent voor Bergman Clinics lijkt me meer een kwestie van beschamende noodzaak. Hoffman kennen we van uiteenlopende filmrollen en doordacht commentaar in talkshows. Hij schreef enkele boeken over Nederlands-Indië, was gast-hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en gast-conservator bij het wereldmuseum. Een intelligent mens met goede smaak en brede interesses. Dus als we de reclame voor Bergman Clinics horen, vragen we ons af: Thom waarom!?

Bij Bergman Clinics concentreren we ons op planbare medische behandelingen,
zoals een huidbehandeling, knie- of staaroperatie.
Door superspecialisatie per focuskliniek blijven toegangstijden kort
en kunnen we op een persoonlijke manier topkwaliteit zorg aanbieden.
Gewoon vergoed door je zorgverzekeraar.
Bergman Clinics. Focus maakt het verschil.

Misschien betaalde Bergman wel erg goed. De teksten zijn helaas tenenkrommend slecht. Superspecialisatie per focuskliniek: are you for real? Dat is middelmatige brochuretaal. En het muziekje op de achtergrond doet denken aan muzak uit de jaren zeventig. Het lijkt een onbedoelde referentie aan de Pink Panther-films met Peter Sellers. Wat een ramp.

Focusklinieken

Er is zelfs een making-off filmpje waarin te zien is hoe serieus de verantwoordelijke professionals hun vak nemen. Het idee (soms wel concept genoemd) is afkomstig van The Valley in Amsterdam. De bedenkers zijn blijkbaar geïnspireerd door de term focusklinieken, afgeleid van focused factories, die zich toeleggen op één of enkele specialiteiten. Dat leidde tot de briljante slagzin Focus maakt het verschil… Met als doel vooral ook doorverwijzende huisartsen op het fenomeen te wijzen.

Bergman Clinics is een voorbeeld van geprivatiseerde zorg. De reviews op Trustpilot zijn overwegend negatief, niet alleen over de medische benadeling bij circa 75 vestigingen maar ook over de klantenservice, bereikbaarheid en klachtenafhandeling. Toch maar even met de huisarts overleggen voordat je je als klant laat doorverwijzen.

Het visuele deel van dit concept vinden we trouwens wel geslaagd. De rooie röntgenfoto in een natuurlijke omgeving is een vondst. Met een simpele sympathieke uitleg in gewone spreektaal zou Bergman Clinics erg gebaat zijn. En betere muziek!

[NASCHRIFT] Eerder publiceerde Zakenkrant al een reclamekritiek over AnnaTommie, ook zo’n kliniek met kreupele teksten. Kijk ook naar de reclamekritieken met Milka of Oil of Olaz als onderwerp.

Zorro was here!

Het huurlingenlegioen van de Wagner Group doet aan mind games. De handlangers van Poetin laten een spoor achter waar ze geweest zijn en doen alvast aan territoriale terreinafbakening op plekken waar ze wellicht gaan opduiken. Dankzij social media en de traditionele pers zijn een paar plakplaatjes op Poolse electriciteitskasten al zeer effectief om mensen angst aan te jagen. Plasplaatjes!

Psychologische oorlogsvoering en marketing hebben veel gemeen. We kunnen daar een enkele commerciële vaktermen aan koppelen. Guerrilla marketing lijkt een beetje misplaatst bij deze mercenaries. Maar het fenomeen kan ook met seed marketing vergeleken worden, want Wagner zaait angst. Verder kennen we nog de uitdrukking ambush marketing, van een challenger die zich op andermans terrein begeeft.

Uiteraard hopen de struikrovers van Wagner dat hun boodschap viral gaat, mikkend op maximaal effect. Zo kun je met een paar fear-mongers een hele natie in paniek brengen.  Maar je draagt ook bij aan vastberadenheid: dit nemen we niet…

Bende van de Zwarte Hand

Het verschijnsel doet me denken aan Pietje Bell met zijn Bende van de Zwarte Hand. En natuurlijk Zorro die met zijn kenmerkende Z overal een spoor naliet. onbevreesd en uitdagend. Zorro, who makes the sign of the Zee! Pak me dan, als je kan!

Lang geleden is een vergelijkbare aanpak voorgesteld bij de lancering van Zazou, een nieuw luchtje van een bekend parfumhuis uit Noord-Holland. Guerrilla marketing door een Z achter te laten, met lipstick op spiegels. De creatief directeur van het reclamebureau koos echter voor een traditionele campagne op TV, met een model onder een waterval. Uiteraard stond hij er bij de opname bovenop.

De beeldmerken die we nu met stickers, buttons en favicons overal verspreiden, zoals dieren hun territorium markeren met urine, kennen een pijnlijk voorgeschiedenis in de brandmerken die mensen voorheen op hun bezit (veestapel) en zelfs op anderen lieten aanbrengen. In Noord-Afrikaanse landen werden galjoenslaven van een herkenbaar lidteken voorzien, Romeinen brachten een merk aan op gladiatoren en in middeleeuws Engeland werd de V van vagabond, niet victory, aangebracht op landlopers. Een stigma!

Kilroy was Here

Veel sympathieker was Kilroy is Here, volgens velen een eerbetoon aan de onbekende soldaat die zijn leven gaf voor de bevrijding van Europa van het nazi-regiem. Maar het figuurtje van Chad was in Engeland ook bekend als commentaar op de rantsoenering van boter, eieren en suiker: Wot, no sugar?

De Kilroy-variant werd zeer populair bij geallieerde soldaten die de uitdrukking op de vreemdste plaatsen achter lieten. Hitler zou zelfs apart onderzoek hebben bevolen om na te gaan of Kilroy geen geheim agent was die stiekum in Duitsland actief was. En Stalin kwam naar verluidt terug uit zijn persoonlijke badkamer in het landhuis waar de Conferentie van Potsdam plaatsvond met de vraag: Wie is die Kilroy eigenlijk?

Kan iemand Kilroy naar Moskou sturen?

Batterijbrand

Even boven Ameland woedt een hevige brand op het vrachtschip Fremantle Highway. Niet een oude schuit uit Panama, maar een varende parkeergarage (roro) boordevol luxewagens onderweg naar Singapore. Daar zijn elektrische modellen bij, met accu’s die lang en hevig kunnen branden. Een gekend probleem bij deze lithium-batterijen. Bij de Azoren stond afgelopen voorjaar het transportschip Felicity Age dagen in brand. Deze boot was beladen met vierduizend nieuwe auto’s, bestemming Noord-Amerika: Audi’s, Bentleys en meer dan duizend Porsches.

(illustratie bij dit artikel met permissie van Judy Ballast)

Zulke accu’s zitten ook in mobieltjes, e-cigs, stofzuigers, laptops, gereedschappen en elektrische fietsen. Een early warning is een mobieltje dat bol gaat staan omdat de batterij op springen staat. Kortsluitingen en defecte apparaten veroorzaken meer branden dan kachels en haarden, zien we in de risicomonitor huisbranden van het Nederlands Verbond van Verzekeraars. Fietsbouwer Stella in Nunspeet heeft zelfs een aparte batterijbunker laten bouwen, na twee hevige branden in 2018 en 2019.

Brandweer & Fietsersbond: opgepast!

Zowel de Fietsersbond als de Brandweer waarschuwen daarom speciaal tegen dit nieuwe brandgevaar. Zulke lithium-batterijen bevat meer energie dan de kleine penlites en er komen giftige gassen vrij als ze ontbranden. Bij de brandweer in Gelderland schatten ze dat er eens per maand een elektrische fiets of step geblust moet worden. Samen met de BOVAG en RAI adviseert de brandweer daarom bezitters van elektrische voertuigen oppassend om te gaan met batterijen: ik laad accuraat! Een andere suggestie is geen laptops of powerbanks in de bagage mee te nemen bij vliegreizen.

Ook bij afvalverwerkers en recycling-bedrijven is batterijbrand een bekend risico. Daarom worden er voor lithium-batterijen aparte bewaarbakken beschikbaar gesteld en moeten computers en laptops in een brandvrije container achtergelaten worden. Om dezelfde reden worden in de bouw brandvrije accu-kluizen ingezet.

Uit eerdergenoemde risicomonitor huisbranden blijkt overigens ook dat het aantal brandclaims daalt. Maar het risico neemt niet af. Volgens het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid neemt het aantal huisbranden toe. Ook voor vrachtschepen geldt deze waarneming. Experts van Allianz waarschuwden onlangs nog voor de toenemende risico’s van deze giga-generatie vrachtschepen.

Cargo fires, in particular, are of growing concern. Mis-declared and dangerous goods are a recurrent issue for container shipping, while lithium batteries are an emerging risk for both container ships and car carriers, which are transporting growing numbers of electric vehicles, given existing counter-measure systems may not respond effectively in the event of a blaze. Cargo fires on board such large vessels can spread quickly and be particularly difficult to control, often resulting in the crew abandoning ship.

Cheesy Marketing

Voor burgers die van kaas houden! Wat een melige marketing van BurgerKing: Crazy Cheese en eerder al Cheese Lovers deals. De hamburgerketen maakt reclame voor burgers met gesmolten kaas. De vraag is echter: hoeveel echte kaas zit daar op?

Probleem is dat pizza-producenten en fastfood-restaurants doorgaans analoogkaas gebruiken die slechts deels of helemaal niet met koeienmelk gemaakt is. Het is grotendeels plantaardige olie met smaakstoffen en bindmiddelen, een plak geel vet. Zie ook twee uitzendingen van de Keuringsdienst van Waarde over nepkaas uit 2008. In 2005 deelde de NVWA nog boetes uit aan bedrijven die valse claims de wereld in stuurden.

American Cheese

Verdient BurgerKing zo’n kaasbekeuring? Deze fastfoodketen gebruikt zogenaamde American Cheese, een product dat zo ongeveer voor de helft uit echte kaas bestaat en voor de andere helft uit product- en smaakverbeteraars.

Deze halfkaas is in 1916 uitgevonden en gepatenteerd door de kaasverkoper James Kraft die het idee van de Zwitserse smeltkaas (een mengeling van kazen om het smeltpunt juist te krijgen) combineerde met plantaardige stoffen. Dat product wordt nu verkocht als Kraft Singles, omdat ook in de USA het woord kaas niet gebruikt mag worden voor een nepproduct.

Op de vraag of deze crazy cheese voldoet aan de Nederlandse voorwaarden reageert het bedrijf als volgt: “Ieder item ondergaat een juridische toetsing voordat we het op de markt brengen. In deze juridische toetsing worden onder andere de naam en de ingrediënten gecontroleerd ten opzichte van lokale wet- en regelgeving. Ook voor de Crazy Cheese BBQ is dit proces gevolgd.”

Kaasliefhebbers zouden ook eens naar Thailand kunnen gaan, want daar verkoopt BurgerKing deze zomer een Real Cheese Burger met twintig plakken Amerikaanse Kaas en verder niks. Een paar plakjes augurk of komkommer erbij zou een verbetering zijn.

Mascara Marketing

Maybelline (onderdeel van l’Oreal) heeft een spraakmakend reclamecampagne in het Verenigd Koninkrijk gelanceerd. We zien een metro-trein met wimpers die langs een borsteltje rijdt en zo zijn oogopslag met mascara verfraait. Er is ook een versie met een dubbeldekker.

Interessant. Het lijkt een buitenreclame. Maar het zijn allemaal video-effecten. Er rijden in Londen geen treinen, bussen of taxi’s met wimpers rond. Deze beelden dienen slechts om gedeeld te worden via social media. Het is virtuele buitenreclame.

Op zich slim bedacht voor Maybelline, want het scheelt een paar centen. We kennen dat trucje al langer. Maak een commercial, zendt die één keer uit en mik op veel publiciteit. Bedenk een spectacular, doe een week aan station domination en gok op de virale kracht van je idee. Dat hoeft niet alleen reclame te zijn. Mag ook een nieuw product of zelfs een uniek verkooppunt zijn. Zelfs product placement in een opvallende film of televisieshow kan effectief zijn. Daarom was Campbell blij met de aandacht die Andy Warhol gaf aan zijn tomatensoep.

NASCHRIFT > De beelden worden gedeeld via London Beautiful Life en Linkedin, maar of Maybelline zelf de bron was, is onduidelijk. Kan zijn dat de makers aan het klooien zijn.

Onzichtbare Nazaten

Op de vraag wie de 200 miljoen euro voor de georganiseerde nagedachtenis van het slavernijverleden mag verdelen, reageerde Janice Deul meteen met de stelling: “Dat moet gedaan worden door de nazaten!” Deul is fashion-writer, lifestyle journalist en cultuur-activist. Ze schreef een gids over Ketikoti. Deul is een boegbeeld voor diversiteit. Helemaal prima.

Toch een kanttekening. Mijn kinderen zijn ook nazaten. Ik deel het ouderschap met een vrouw die zichzelf als island girl omschrijft. Een Bajan Beauty net als Rihanna. Ze is gekleurd, maar nou ook weer niet door-en-door. Haar moeder was namelijk een witte Britse boerendochter die een zwak had voor exotische mannen. Het eerste kind werd verwekt door een bokser uit Ghana. De daaropvolgende busconducteur uit Barbados was goed voor de vijf kroeskopjes. Mijn vrouw was de tweede in die rij.

Boerendochter is eigenlijk geen goede typering. Ze was weliswaar geboren in een dorp, maar haar moeder werkte als keukenhulp bij de marine, The Royal Navy. Haar vader was waarschijnlijk een Canadees die na de oorlog terug naar Noord-Amerika vertrok. Niemand wist hoe het werkelijk in elkaar stak, want oma nam het geheim mee in haar graf. Deze single mum stamde op haar beurt schijnbaar af van Irish travellers, weer een heel andere categorie nazaten.

Ierse dwangarbeiders

Terug naar de gekleurde busconducteur uit Barbados. Zijn vader was weliswaar zwart, maar ook zijn moeder was wit. Dat noemen ze op Barbados clear. Vader en moeder waren aan de noord-oost zijde van het eiland geboren, vlak bij het strand Cattlewash. Het was een district waar vanwege de Atlantische winden veel Ierse dwangarbeiders aan het werk gezet werden. Geen slaven, wel in gedwongen dienstverband. Naar dit hoofdstuk in de koloniale geschiedenis is in de UK uitgebreid onderzoek gedaan. Een deel van deze dwangarbeiders keerde terug naar Europa, een ander deel reisde door naar Noord-Amerika en een derde deel bleef achter op Barbados. Allemaal nazaten met een eigen verhaal.

De donkere grootvader had zeker Afrikaanse voorouders. Die waren doorgaans ingescheept in Biafra, Bening of Ghana’s Gold Coast. Ook niet vrijwillig; allemaal slaafgemaakt. Maar hij noemde zelf ook Cariben, de oorspronkelijke bewoners van deze eilanden. De Caraïben danken hun naam aan deze stammen. Ze hadden de reputatie kannibaal te zijn. Columbus beweerde zelfs dat het woord kannibaal afgeleid was uit de Caribische taal. Maar de Spanjaarden hadden permissie om menseneters tot slaaf te maken, dus het kan zijn dat de oorspronkelijke bewoners geframed zijn.

Brandmerken

Mijn wonderschone gekleurde vrouw had lidtekens op haar lichaam. Brandmerken van de sigaretten van haar moeder; de afdruk van haar vader’s leren riem. Ma vond dat wilde kroeshaar maar niks; niet te kammen! Het geweld werd van generatie tot generatie doorgegeven, nog steeds gangbaar op de eilanden. We hebben uiteraard geprobeerd de cirkel te doorbreken. Onze kinderen ruimdenkend en menslievend opgevoed.

We bezochten ook het vaderland. Voor ons kroost een bijzondere belevenis. We hebben de plantages gezien. Aanschouwd hoe suikerriet geoogst werd met vlijmscherpe kapmessen. De rum geproefd: Cockspur, Mount Gay en zelfs het exclusieve distillaat van St Nicholas Abbey. Het ene kind was een blonde engeltje met groene ogen; het andere kind had een meer latijns voorkomen. Een Italiaantje (Columbus was ook Italiaans) met een wonderbaarlijke DNA-cocktail. Als nazaat zijn ze onherkenbaar.

Mijn kinderen hebben kleurrijke voorouders. Ze kennen hoofdstukjes uit hun voorgeschiedenis. Maar niet elk spoor is bekend. Misschien zit er wel een slavenmaker of een slavendrijver tussen de voorouders. Ben je dan ook een nazaat? Mag je dan meeverdelen? Ik hoop dat ze in ieder geval mee mogen praten. Alleen al om hun eigen geschiedenis beter te leren kennen. En om de ontketening samen te kunnen te vieren. Kleur of geen kleur.

We have to get this story right,
it’s not a struggle between black and white

Lees ook het essay van Nnenna Belia in VN.

Onweerstaanbare wederkerigheid

Correct Nederlands is ‘zich realiseren’ oftewel ‘beseffen’. Maar de opkomst van ‘zich beseffen’ lijkt niet te keren. De uitdrukking dringt zich, wringt zich tussen ‘zich bedenken’, ‘zich voornemen’ en andere wederkerige werkwoorden als ‘zich herinneren’. Alles is as…

Vandaag zag ik Ilja Leonard Pfeijffer zich in Buitenhof zorgvuldig een weg banen langs de vragen van Pieter Jan Hagens over zijn nieuwe werk Alkibiades, om alsnog te struikelen over de besefkwestie. Pfeiffer herstelde (zich) nog, maar het was al te laat. Op 18:19.

Opvallend: dit boek heeft een eigen website, met affiliatelinks naar diverse online boekhandels.

Zin-in-in

Een opvallend element in de nieuwe commercials van reisverkoper Prijsvrij Vakanties is een blond meisje dat enkele keren herhaalt dat ze er ‘zin-in-in’ heeft. Zin in reizen, zin in zwemmen, zin in spelen op een klimrek.

Het is een oude truc in de reclame. Vertedering oproepen door middel van prietpraat. Calvé is er groot mee geworden in pindakaas. Een klassieker is Petje Pitamientje die met een schuine blik naar de camera verklapt dat hij pindakaas ‘gewoon lekker’ vindt. In 1985 bedacht bij reclamebureau JWT. De klant wilde nota bene dat het spraakgebruik van de hoofdrolspeler gecorrigeerd werd: Vitamines!

Nog veel ouder is de Kingcorn reclame waarin een eigenwijs ventje aankondigt dat hij ‘wel bij Japie gaat wonen’ als het gewenste fabrieksbrood niet geserveerd wordt. Die was eind jaren zestig bedacht door Jim Prins van reclamebureau KVH. De versprekingen maakten de campagne compleet.

Prijsvrij Vakanties wordt geleid door de Brabantse ondernemer Marc van Deursen. In 2021 nam hij D-Reizen over uit een faillissement. Het bedrijf kon destijds geld uitgeven ondanks de corona-crisis, want 50% van de aandelen zijn sinds 2014 in handen van het Duitse genossenschaft REWE. Binnen een jaar was de aankoop weer winstgevend.

Onze suggestie: maak petjes en t-shirts met zin-in-in erop. En dan niet het beeldmerk erbij zetten!

NASCHRIFT > Prijsvrij komt met deel twee uit de zin-in-in serie. Deze keer draait het om limonade en een strandstoel.

THE PREQUEL > Zin-in-in was al te zien in een aflevering van De Sluipschutters uit 2022, met een bijrol voor dochter Liselot van ster-acteur Leo Alkemade. Volgens de Kinderbescherming zijn geen dieren misbruikt in deze sketches.

Olaz of Olay?

Roxeanne Hazes heeft een grote deal te pakken, meldde RTL Boulevard in 2020. De dochter van Dré zou het gezicht van Olaz Nederland worden. Een jaar of drie later hoor ik haar reclame maken voor Olay. Wat is daar gebeurd?

Eerst even die reclame. Leven er bij dat bedrijf nog mensen in de 19e eeuw, want de commercial begint met de meest oubollige seksistische grap. “Ik doe het elke avond en elke ochtend.” Daar giechelden we als pubers om. Kan het zijn dat #metoo en een stuk of vijf generaties feministen niet gehoord zijn bij het reclamebureau van Olaz Nederland?

Roxeanne verwijst uiteraard naar haar smeergewoonte. Ze geeft zichzelf tweemaal daags een beurt. Een #whip, want ook die uitdrukking is onderdeel van de campagne. Oudere lezers herinneren zich Chief Whip vast nog, een kettingrokend opperhoofd. Voor het volgende spotje wil ik alvast een voorstel doen: Ik ben nogal een smerig vrouwtje… Doe wellicht iets met #whipkip! Zo houd je als Olay de ingezette lijn vast.

Wolvet

Oil of Olay is een product dat in 1952 in Zuid-Afrika ontwikkeld is door een voormalige chemicus van Unilever, op basis van wolvet oftewel lanoline. Toen er internationale vraag naar het product op gang kwam, bedachten ze voor elk taalgebied een andere naam. In het Verenigd Koninkrijk werd dat Oil of Ulay, in Duitstalige gebieden Oil of Olaz en voor Australië bedachten ze Oil of Ulan. Van keep it simple, stupid was toen nog geen sprake. Het duurde tot begin 2021 voordat de originele naam overal werd doorgevoerd door Procter&Gamble dat het bedrijf in 1985 had gekocht.

Welk reclamebureau deze spotjes bedacht heeft, is niet te vinden.

Wizzards of WOZ

Hans en Grietje spelen de hoofdrol in een reclamespotje van Eerlijke WOZ, gemaakt door het Amsterdamse reclamebureau Pret. Het idee lag voor het grijpen. Knibbel knabbel knuisje, wie zit daar aan mijn huisje? Dat blijken niet zus of broer, maar een belastingambtenaar. Uitgewerkt op een manier waar kleuters waarschijnlijk nachtmerries aan overhouden. Tegelijk is deze reclame ook grappig. Sardonische marketing, zou me niks verbazen als dat werkt.

Eerlijke WOZ BV zit in een kantoorverzamelpand in Amsterdam. Er zijn meer van dit soort gelegenheids-bureaus die reclame maken op televisie. WOZ Meldpunt in Hilversum en WOZwet van Riverside Recht & taxatie in Horn bijvoorbeeld.

En dan zijn er nog adviseurs die aan zoekreclame doen, met name WOZ Assistent in Rotterdam, WOZ Consultants in Elst, WOZ Waarde van Veilige Betaling BV in Groningen, WOZ Raadslieden in Enschede, Maak WOZ Bezwaar in Nijverdal, Bezwaarmaker in Schagen en zo voort.

Verdienmodel

Waarom deze plotselinge stortvloed van gratis adviseurs? De overheid betaalt bemiddelaars een proceskostenvergoeding van €750- als het beroep slaagt. En dat gebeurt regelmatig, want gemeenten zijn slecht voorbereid – zie BNNVara Kassa. Als een zaak voor de rechter komt, trekt de lokale overheid doorgaans aan het kortste end.

Voorspelbaar was dat gemeenten zich verzetten tegen de lawine aan bezwaren, door de bezwaarmakers opportunisme te verwijten – zie Radio 1. De bureaus hebben een businessmodel gemaakt van een systeem dat bedoeld is om huiseigenaars te helpen die zelf niet goed in staat zijn om bezwaar te maken tegen hun WOZ. Vorig jaar verdienden de adviseurs zo 17 miljoen euro met hun no cure, no pay aanbod – volgens de VNG. Terwijl de lokale overheden 15 miljoen kwijt zijn aan de behandeling van klachten. Opgeteld 32 miljoen euro.

De adviseurs op hun beurt beweren dat veel gemeenten ‘modelmatig’ waarderen en dat individuele correcties noodzakelijk zijn. Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken heeft afgelopen jaar nieuw onderzoek aangekondigd.

Teksttuig Archieven » Zakenkrant UA-118352680-1

Teksttuig

Focus maakt het verschil

Wie de film Lost in Translation gezien heeft, kent het verschijnsel dat bekende Amerikaanse acteurs soms wat bijverdienen door op te treden in reclamespotjes ver van huis. Bavaria huurde zo lang geleden Don Johnson in voor alcoholvrij bier en recentelijk zagen we Arnold Schwarzenegger opduiken in commercials voor boormachines van Lidl.

Thom Hoffman die zijn stem leent voor Bergman Clinics lijkt me meer een kwestie van beschamende noodzaak. Hoffman kennen we van uiteenlopende filmrollen en doordacht commentaar in talkshows. Hij schreef enkele boeken over Nederlands-Indië, was gast-hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en gast-conservator bij het wereldmuseum. Een intelligent mens met goede smaak en brede interesses. Dus als we de reclame voor Bergman Clinics horen, vragen we ons af: Thom waarom!?

Bij Bergman Clinics concentreren we ons op planbare medische behandelingen,
zoals een huidbehandeling, knie- of staaroperatie.
Door superspecialisatie per focuskliniek blijven toegangstijden kort
en kunnen we op een persoonlijke manier topkwaliteit zorg aanbieden.
Gewoon vergoed door je zorgverzekeraar.
Bergman Clinics. Focus maakt het verschil.

Misschien betaalde Bergman wel erg goed. De teksten zijn helaas tenenkrommend slecht. Superspecialisatie per focuskliniek: are you for real? Dat is middelmatige brochuretaal. En het muziekje op de achtergrond doet denken aan muzak uit de jaren zeventig. Het lijkt een onbedoelde referentie aan de Pink Panther-films met Peter Sellers. Wat een ramp.

Focusklinieken

Er is zelfs een making-off filmpje waarin te zien is hoe serieus de verantwoordelijke professionals hun vak nemen. Het idee (soms wel concept genoemd) is afkomstig van The Valley in Amsterdam. De bedenkers zijn blijkbaar geïnspireerd door de term focusklinieken, afgeleid van focused factories, die zich toeleggen op één of enkele specialiteiten. Dat leidde tot de briljante slagzin Focus maakt het verschil… Met als doel vooral ook doorverwijzende huisartsen op het fenomeen te wijzen.

Bergman Clinics is een voorbeeld van geprivatiseerde zorg. De reviews op Trustpilot zijn overwegend negatief, niet alleen over de medische benadeling bij circa 75 vestigingen maar ook over de klantenservice, bereikbaarheid en klachtenafhandeling. Toch maar even met de huisarts overleggen voordat je je als klant laat doorverwijzen.

Het visuele deel van dit concept vinden we trouwens wel geslaagd. De rooie röntgenfoto in een natuurlijke omgeving is een vondst. Met een simpele sympathieke uitleg in gewone spreektaal zou Bergman Clinics erg gebaat zijn. En betere muziek!

[NASCHRIFT] Eerder publiceerde Zakenkrant al een reclamekritiek over AnnaTommie, ook zo’n kliniek met kreupele teksten. Kijk ook naar de reclamekritieken met Milka of Oil of Olaz als onderwerp.

Zorro was here!

Het huurlingenlegioen van de Wagner Group doet aan mind games. De handlangers van Poetin laten een spoor achter waar ze geweest zijn en doen alvast aan territoriale terreinafbakening op plekken waar ze wellicht gaan opduiken. Dankzij social media en de traditionele pers zijn een paar plakplaatjes op Poolse electriciteitskasten al zeer effectief om mensen angst aan te jagen. Plasplaatjes!

Psychologische oorlogsvoering en marketing hebben veel gemeen. We kunnen daar een enkele commerciële vaktermen aan koppelen. Guerrilla marketing lijkt een beetje misplaatst bij deze mercenaries. Maar het fenomeen kan ook met seed marketing vergeleken worden, want Wagner zaait angst. Verder kennen we nog de uitdrukking ambush marketing, van een challenger die zich op andermans terrein begeeft.

Uiteraard hopen de struikrovers van Wagner dat hun boodschap viral gaat, mikkend op maximaal effect. Zo kun je met een paar fear-mongers een hele natie in paniek brengen.  Maar je draagt ook bij aan vastberadenheid: dit nemen we niet…

Bende van de Zwarte Hand

Het verschijnsel doet me denken aan Pietje Bell met zijn Bende van de Zwarte Hand. En natuurlijk Zorro die met zijn kenmerkende Z overal een spoor naliet. onbevreesd en uitdagend. Zorro, who makes the sign of the Zee! Pak me dan, als je kan!

Lang geleden is een vergelijkbare aanpak voorgesteld bij de lancering van Zazou, een nieuw luchtje van een bekend parfumhuis uit Noord-Holland. Guerrilla marketing door een Z achter te laten, met lipstick op spiegels. De creatief directeur van het reclamebureau koos echter voor een traditionele campagne op TV, met een model onder een waterval. Uiteraard stond hij er bij de opname bovenop.

De beeldmerken die we nu met stickers, buttons en favicons overal verspreiden, zoals dieren hun territorium markeren met urine, kennen een pijnlijk voorgeschiedenis in de brandmerken die mensen voorheen op hun bezit (veestapel) en zelfs op anderen lieten aanbrengen. In Noord-Afrikaanse landen werden galjoenslaven van een herkenbaar lidteken voorzien, Romeinen brachten een merk aan op gladiatoren en in middeleeuws Engeland werd de V van vagabond, niet victory, aangebracht op landlopers. Een stigma!

Kilroy was Here

Veel sympathieker was Kilroy is Here, volgens velen een eerbetoon aan de onbekende soldaat die zijn leven gaf voor de bevrijding van Europa van het nazi-regiem. Maar het figuurtje van Chad was in Engeland ook bekend als commentaar op de rantsoenering van boter, eieren en suiker: Wot, no sugar?

De Kilroy-variant werd zeer populair bij geallieerde soldaten die de uitdrukking op de vreemdste plaatsen achter lieten. Hitler zou zelfs apart onderzoek hebben bevolen om na te gaan of Kilroy geen geheim agent was die stiekum in Duitsland actief was. En Stalin kwam naar verluidt terug uit zijn persoonlijke badkamer in het landhuis waar de Conferentie van Potsdam plaatsvond met de vraag: Wie is die Kilroy eigenlijk?

Kan iemand Kilroy naar Moskou sturen?

Batterijbrand

Even boven Ameland woedt een hevige brand op het vrachtschip Fremantle Highway. Niet een oude schuit uit Panama, maar een varende parkeergarage (roro) boordevol luxewagens onderweg naar Singapore. Daar zijn elektrische modellen bij, met accu’s die lang en hevig kunnen branden. Een gekend probleem bij deze lithium-batterijen. Bij de Azoren stond afgelopen voorjaar het transportschip Felicity Age dagen in brand. Deze boot was beladen met vierduizend nieuwe auto’s, bestemming Noord-Amerika: Audi’s, Bentleys en meer dan duizend Porsches.

(illustratie bij dit artikel met permissie van Judy Ballast)

Zulke accu’s zitten ook in mobieltjes, e-cigs, stofzuigers, laptops, gereedschappen en elektrische fietsen. Een early warning is een mobieltje dat bol gaat staan omdat de batterij op springen staat. Kortsluitingen en defecte apparaten veroorzaken meer branden dan kachels en haarden, zien we in de risicomonitor huisbranden van het Nederlands Verbond van Verzekeraars. Fietsbouwer Stella in Nunspeet heeft zelfs een aparte batterijbunker laten bouwen, na twee hevige branden in 2018 en 2019.

Brandweer & Fietsersbond: opgepast!

Zowel de Fietsersbond als de Brandweer waarschuwen daarom speciaal tegen dit nieuwe brandgevaar. Zulke lithium-batterijen bevat meer energie dan de kleine penlites en er komen giftige gassen vrij als ze ontbranden. Bij de brandweer in Gelderland schatten ze dat er eens per maand een elektrische fiets of step geblust moet worden. Samen met de BOVAG en RAI adviseert de brandweer daarom bezitters van elektrische voertuigen oppassend om te gaan met batterijen: ik laad accuraat! Een andere suggestie is geen laptops of powerbanks in de bagage mee te nemen bij vliegreizen.

Ook bij afvalverwerkers en recycling-bedrijven is batterijbrand een bekend risico. Daarom worden er voor lithium-batterijen aparte bewaarbakken beschikbaar gesteld en moeten computers en laptops in een brandvrije container achtergelaten worden. Om dezelfde reden worden in de bouw brandvrije accu-kluizen ingezet.

Uit eerdergenoemde risicomonitor huisbranden blijkt overigens ook dat het aantal brandclaims daalt. Maar het risico neemt niet af. Volgens het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid neemt het aantal huisbranden toe. Ook voor vrachtschepen geldt deze waarneming. Experts van Allianz waarschuwden onlangs nog voor de toenemende risico’s van deze giga-generatie vrachtschepen.

Cargo fires, in particular, are of growing concern. Mis-declared and dangerous goods are a recurrent issue for container shipping, while lithium batteries are an emerging risk for both container ships and car carriers, which are transporting growing numbers of electric vehicles, given existing counter-measure systems may not respond effectively in the event of a blaze. Cargo fires on board such large vessels can spread quickly and be particularly difficult to control, often resulting in the crew abandoning ship.

Cheesy Marketing

Voor burgers die van kaas houden! Wat een melige marketing van BurgerKing: Crazy Cheese en eerder al Cheese Lovers deals. De hamburgerketen maakt reclame voor burgers met gesmolten kaas. De vraag is echter: hoeveel echte kaas zit daar op?

Probleem is dat pizza-producenten en fastfood-restaurants doorgaans analoogkaas gebruiken die slechts deels of helemaal niet met koeienmelk gemaakt is. Het is grotendeels plantaardige olie met smaakstoffen en bindmiddelen, een plak geel vet. Zie ook twee uitzendingen van de Keuringsdienst van Waarde over nepkaas uit 2008. In 2005 deelde de NVWA nog boetes uit aan bedrijven die valse claims de wereld in stuurden.

American Cheese

Verdient BurgerKing zo’n kaasbekeuring? Deze fastfoodketen gebruikt zogenaamde American Cheese, een product dat zo ongeveer voor de helft uit echte kaas bestaat en voor de andere helft uit product- en smaakverbeteraars.

Deze halfkaas is in 1916 uitgevonden en gepatenteerd door de kaasverkoper James Kraft die het idee van de Zwitserse smeltkaas (een mengeling van kazen om het smeltpunt juist te krijgen) combineerde met plantaardige stoffen. Dat product wordt nu verkocht als Kraft Singles, omdat ook in de USA het woord kaas niet gebruikt mag worden voor een nepproduct.

Op de vraag of deze crazy cheese voldoet aan de Nederlandse voorwaarden reageert het bedrijf als volgt: “Ieder item ondergaat een juridische toetsing voordat we het op de markt brengen. In deze juridische toetsing worden onder andere de naam en de ingrediënten gecontroleerd ten opzichte van lokale wet- en regelgeving. Ook voor de Crazy Cheese BBQ is dit proces gevolgd.”

Kaasliefhebbers zouden ook eens naar Thailand kunnen gaan, want daar verkoopt BurgerKing deze zomer een Real Cheese Burger met twintig plakken Amerikaanse Kaas en verder niks. Een paar plakjes augurk of komkommer erbij zou een verbetering zijn.

Mascara Marketing

Maybelline (onderdeel van l’Oreal) heeft een spraakmakend reclamecampagne in het Verenigd Koninkrijk gelanceerd. We zien een metro-trein met wimpers die langs een borsteltje rijdt en zo zijn oogopslag met mascara verfraait. Er is ook een versie met een dubbeldekker.

Interessant. Het lijkt een buitenreclame. Maar het zijn allemaal video-effecten. Er rijden in Londen geen treinen, bussen of taxi’s met wimpers rond. Deze beelden dienen slechts om gedeeld te worden via social media. Het is virtuele buitenreclame.

Op zich slim bedacht voor Maybelline, want het scheelt een paar centen. We kennen dat trucje al langer. Maak een commercial, zendt die één keer uit en mik op veel publiciteit. Bedenk een spectacular, doe een week aan station domination en gok op de virale kracht van je idee. Dat hoeft niet alleen reclame te zijn. Mag ook een nieuw product of zelfs een uniek verkooppunt zijn. Zelfs product placement in een opvallende film of televisieshow kan effectief zijn. Daarom was Campbell blij met de aandacht die Andy Warhol gaf aan zijn tomatensoep.

NASCHRIFT > De beelden worden gedeeld via London Beautiful Life en Linkedin, maar of Maybelline zelf de bron was, is onduidelijk. Kan zijn dat de makers aan het klooien zijn.

Onzichtbare Nazaten

Op de vraag wie de 200 miljoen euro voor de georganiseerde nagedachtenis van het slavernijverleden mag verdelen, reageerde Janice Deul meteen met de stelling: “Dat moet gedaan worden door de nazaten!” Deul is fashion-writer, lifestyle journalist en cultuur-activist. Ze schreef een gids over Ketikoti. Deul is een boegbeeld voor diversiteit. Helemaal prima.

Toch een kanttekening. Mijn kinderen zijn ook nazaten. Ik deel het ouderschap met een vrouw die zichzelf als island girl omschrijft. Een Bajan Beauty net als Rihanna. Ze is gekleurd, maar nou ook weer niet door-en-door. Haar moeder was namelijk een witte Britse boerendochter die een zwak had voor exotische mannen. Het eerste kind werd verwekt door een bokser uit Ghana. De daaropvolgende busconducteur uit Barbados was goed voor de vijf kroeskopjes. Mijn vrouw was de tweede in die rij.

Boerendochter is eigenlijk geen goede typering. Ze was weliswaar geboren in een dorp, maar haar moeder werkte als keukenhulp bij de marine, The Royal Navy. Haar vader was waarschijnlijk een Canadees die na de oorlog terug naar Noord-Amerika vertrok. Niemand wist hoe het werkelijk in elkaar stak, want oma nam het geheim mee in haar graf. Deze single mum stamde op haar beurt schijnbaar af van Irish travellers, weer een heel andere categorie nazaten.

Ierse dwangarbeiders

Terug naar de gekleurde busconducteur uit Barbados. Zijn vader was weliswaar zwart, maar ook zijn moeder was wit. Dat noemen ze op Barbados clear. Vader en moeder waren aan de noord-oost zijde van het eiland geboren, vlak bij het strand Cattlewash. Het was een district waar vanwege de Atlantische winden veel Ierse dwangarbeiders aan het werk gezet werden. Geen slaven, wel in gedwongen dienstverband. Naar dit hoofdstuk in de koloniale geschiedenis is in de UK uitgebreid onderzoek gedaan. Een deel van deze dwangarbeiders keerde terug naar Europa, een ander deel reisde door naar Noord-Amerika en een derde deel bleef achter op Barbados. Allemaal nazaten met een eigen verhaal.

De donkere grootvader had zeker Afrikaanse voorouders. Die waren doorgaans ingescheept in Biafra, Bening of Ghana’s Gold Coast. Ook niet vrijwillig; allemaal slaafgemaakt. Maar hij noemde zelf ook Cariben, de oorspronkelijke bewoners van deze eilanden. De Caraïben danken hun naam aan deze stammen. Ze hadden de reputatie kannibaal te zijn. Columbus beweerde zelfs dat het woord kannibaal afgeleid was uit de Caribische taal. Maar de Spanjaarden hadden permissie om menseneters tot slaaf te maken, dus het kan zijn dat de oorspronkelijke bewoners geframed zijn.

Brandmerken

Mijn wonderschone gekleurde vrouw had lidtekens op haar lichaam. Brandmerken van de sigaretten van haar moeder; de afdruk van haar vader’s leren riem. Ma vond dat wilde kroeshaar maar niks; niet te kammen! Het geweld werd van generatie tot generatie doorgegeven, nog steeds gangbaar op de eilanden. We hebben uiteraard geprobeerd de cirkel te doorbreken. Onze kinderen ruimdenkend en menslievend opgevoed.

We bezochten ook het vaderland. Voor ons kroost een bijzondere belevenis. We hebben de plantages gezien. Aanschouwd hoe suikerriet geoogst werd met vlijmscherpe kapmessen. De rum geproefd: Cockspur, Mount Gay en zelfs het exclusieve distillaat van St Nicholas Abbey. Het ene kind was een blonde engeltje met groene ogen; het andere kind had een meer latijns voorkomen. Een Italiaantje (Columbus was ook Italiaans) met een wonderbaarlijke DNA-cocktail. Als nazaat zijn ze onherkenbaar.

Mijn kinderen hebben kleurrijke voorouders. Ze kennen hoofdstukjes uit hun voorgeschiedenis. Maar niet elk spoor is bekend. Misschien zit er wel een slavenmaker of een slavendrijver tussen de voorouders. Ben je dan ook een nazaat? Mag je dan meeverdelen? Ik hoop dat ze in ieder geval mee mogen praten. Alleen al om hun eigen geschiedenis beter te leren kennen. En om de ontketening samen te kunnen te vieren. Kleur of geen kleur.

We have to get this story right,
it’s not a struggle between black and white

Lees ook het essay van Nnenna Belia in VN.

Onweerstaanbare wederkerigheid

Correct Nederlands is ‘zich realiseren’ oftewel ‘beseffen’. Maar de opkomst van ‘zich beseffen’ lijkt niet te keren. De uitdrukking dringt zich, wringt zich tussen ‘zich bedenken’, ‘zich voornemen’ en andere wederkerige werkwoorden als ‘zich herinneren’. Alles is as…

Vandaag zag ik Ilja Leonard Pfeijffer zich in Buitenhof zorgvuldig een weg banen langs de vragen van Pieter Jan Hagens over zijn nieuwe werk Alkibiades, om alsnog te struikelen over de besefkwestie. Pfeiffer herstelde (zich) nog, maar het was al te laat. Op 18:19.

Opvallend: dit boek heeft een eigen website, met affiliatelinks naar diverse online boekhandels.

Zin-in-in

Een opvallend element in de nieuwe commercials van reisverkoper Prijsvrij Vakanties is een blond meisje dat enkele keren herhaalt dat ze er ‘zin-in-in’ heeft. Zin in reizen, zin in zwemmen, zin in spelen op een klimrek.

Het is een oude truc in de reclame. Vertedering oproepen door middel van prietpraat. Calvé is er groot mee geworden in pindakaas. Een klassieker is Petje Pitamientje die met een schuine blik naar de camera verklapt dat hij pindakaas ‘gewoon lekker’ vindt. In 1985 bedacht bij reclamebureau JWT. De klant wilde nota bene dat het spraakgebruik van de hoofdrolspeler gecorrigeerd werd: Vitamines!

Nog veel ouder is de Kingcorn reclame waarin een eigenwijs ventje aankondigt dat hij ‘wel bij Japie gaat wonen’ als het gewenste fabrieksbrood niet geserveerd wordt. Die was eind jaren zestig bedacht door Jim Prins van reclamebureau KVH. De versprekingen maakten de campagne compleet.

Prijsvrij Vakanties wordt geleid door de Brabantse ondernemer Marc van Deursen. In 2021 nam hij D-Reizen over uit een faillissement. Het bedrijf kon destijds geld uitgeven ondanks de corona-crisis, want 50% van de aandelen zijn sinds 2014 in handen van het Duitse genossenschaft REWE. Binnen een jaar was de aankoop weer winstgevend.

Onze suggestie: maak petjes en t-shirts met zin-in-in erop. En dan niet het beeldmerk erbij zetten!

NASCHRIFT > Prijsvrij komt met deel twee uit de zin-in-in serie. Deze keer draait het om limonade en een strandstoel.

THE PREQUEL > Zin-in-in was al te zien in een aflevering van De Sluipschutters uit 2022, met een bijrol voor dochter Liselot van ster-acteur Leo Alkemade. Volgens de Kinderbescherming zijn geen dieren misbruikt in deze sketches.

Olaz of Olay?

Roxeanne Hazes heeft een grote deal te pakken, meldde RTL Boulevard in 2020. De dochter van Dré zou het gezicht van Olaz Nederland worden. Een jaar of drie later hoor ik haar reclame maken voor Olay. Wat is daar gebeurd?

Eerst even die reclame. Leven er bij dat bedrijf nog mensen in de 19e eeuw, want de commercial begint met de meest oubollige seksistische grap. “Ik doe het elke avond en elke ochtend.” Daar giechelden we als pubers om. Kan het zijn dat #metoo en een stuk of vijf generaties feministen niet gehoord zijn bij het reclamebureau van Olaz Nederland?

Roxeanne verwijst uiteraard naar haar smeergewoonte. Ze geeft zichzelf tweemaal daags een beurt. Een #whip, want ook die uitdrukking is onderdeel van de campagne. Oudere lezers herinneren zich Chief Whip vast nog, een kettingrokend opperhoofd. Voor het volgende spotje wil ik alvast een voorstel doen: Ik ben nogal een smerig vrouwtje… Doe wellicht iets met #whipkip! Zo houd je als Olay de ingezette lijn vast.

Wolvet

Oil of Olay is een product dat in 1952 in Zuid-Afrika ontwikkeld is door een voormalige chemicus van Unilever, op basis van wolvet oftewel lanoline. Toen er internationale vraag naar het product op gang kwam, bedachten ze voor elk taalgebied een andere naam. In het Verenigd Koninkrijk werd dat Oil of Ulay, in Duitstalige gebieden Oil of Olaz en voor Australië bedachten ze Oil of Ulan. Van keep it simple, stupid was toen nog geen sprake. Het duurde tot begin 2021 voordat de originele naam overal werd doorgevoerd door Procter&Gamble dat het bedrijf in 1985 had gekocht.

Welk reclamebureau deze spotjes bedacht heeft, is niet te vinden.

Wizzards of WOZ

Hans en Grietje spelen de hoofdrol in een reclamespotje van Eerlijke WOZ, gemaakt door het Amsterdamse reclamebureau Pret. Het idee lag voor het grijpen. Knibbel knabbel knuisje, wie zit daar aan mijn huisje? Dat blijken niet zus of broer, maar een belastingambtenaar. Uitgewerkt op een manier waar kleuters waarschijnlijk nachtmerries aan overhouden. Tegelijk is deze reclame ook grappig. Sardonische marketing, zou me niks verbazen als dat werkt.

Eerlijke WOZ BV zit in een kantoorverzamelpand in Amsterdam. Er zijn meer van dit soort gelegenheids-bureaus die reclame maken op televisie. WOZ Meldpunt in Hilversum en WOZwet van Riverside Recht & taxatie in Horn bijvoorbeeld.

En dan zijn er nog adviseurs die aan zoekreclame doen, met name WOZ Assistent in Rotterdam, WOZ Consultants in Elst, WOZ Waarde van Veilige Betaling BV in Groningen, WOZ Raadslieden in Enschede, Maak WOZ Bezwaar in Nijverdal, Bezwaarmaker in Schagen en zo voort.

Verdienmodel

Waarom deze plotselinge stortvloed van gratis adviseurs? De overheid betaalt bemiddelaars een proceskostenvergoeding van €750- als het beroep slaagt. En dat gebeurt regelmatig, want gemeenten zijn slecht voorbereid – zie BNNVara Kassa. Als een zaak voor de rechter komt, trekt de lokale overheid doorgaans aan het kortste end.

Voorspelbaar was dat gemeenten zich verzetten tegen de lawine aan bezwaren, door de bezwaarmakers opportunisme te verwijten – zie Radio 1. De bureaus hebben een businessmodel gemaakt van een systeem dat bedoeld is om huiseigenaars te helpen die zelf niet goed in staat zijn om bezwaar te maken tegen hun WOZ. Vorig jaar verdienden de adviseurs zo 17 miljoen euro met hun no cure, no pay aanbod – volgens de VNG. Terwijl de lokale overheden 15 miljoen kwijt zijn aan de behandeling van klachten. Opgeteld 32 miljoen euro.

De adviseurs op hun beurt beweren dat veel gemeenten ‘modelmatig’ waarderen en dat individuele correcties noodzakelijk zijn. Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken heeft afgelopen jaar nieuw onderzoek aangekondigd.