BrandXXI

Politieke Partijshops

30 september 2021RedacteurMerchandise

Als we de merchandise van verschillende politieke partijen vergelijken, dan is de conclusie dat het zich loont om een goede grafisch ontwerper aan het werk te zetten. Laat het design niet aan de textieldrukker of groothandel over, want dan wordt het vaak plat. Selecteer een serieuze designer, vraag om enkele ideeën en schuw niet om ook enkele thema’s uit te laten werken. Subtiel en intelligent, als het even kan.

Wat zijn thema’s? Bij de VVD komen we een rompertje tegen dat voor vaccinatie pleit. Bij D66 zien we pro-Europa merchandise. Groenlinks promoot de liefde. SP heeft slogan-tassen: Naar een beter Nederland. Dat zijn onderwerpen waar de partij zich mee wil profileren en die op een aantrekkelijke manier onder de aandacht gebracht worden.

De Stichting Webwinkelkeur heeft de afgelopen jaren geïnventariseerd of deze politieke partij-webwinkels wel aan de diverse regels voldoen, en daar mankeert nogal wat aan. Gelden er voor merchandise-shops (die eigenlijk bijzaak zijn voor de bezitters) afwijkende regels? Webwinkelkeur hanteert de checklist van de ACM en signaleert dat vrijwel geen enkele winkel voldoet. Zakenkrant kijkt met een commerciële bril naar de shops.

Politieke Partij-webwinkels

VVD: de webwinkel verkoopt vooral verkiezingsmaterialen en merchandise waarmee leden hun trouw aan de partij kunnen tonen. Stropdassen, sjaaltjes, paraplu’s, pennen en cocktailprikkers. Maar we vinden er ook een rompertje waarop te zien is dat zelfs babies proud to be prikked zijn.

D66: het is uitverkoop in de D66 winkel. Zelfs de Europese vlag is in de aanbieding: van € 25- voor € 10-. D66 verkoopt ook thema-items zoals klimaatdrammer-shirts.

PVV: de partij van Wilders heeft zelf geen winkel, maar een kunstenaar heeft enkele jaren geleden enkele collega’s gevraagd bij te dragen aan een klein aanbod voor zijn Wilderswebwinkel (reeds uitverkocht) en daar troffen we het familiespel Mens Doe Eens Normaal! aan.

CDA: in de webwinkel van het CDA zijn niet alleen bierviltjes te koop, maar ook fruitstickers. Idee is uiteraard dat afdelingen lokaal fruit inkopen en uitdelen met de sticker erop.

Groenlinks: een beperkte keuze, maar wel smaakvol assortiment. We vinden in de winkel onder andere een mok over liefde, wat kleding en campagnematerialen.

SP: deze partij heeft een prachtige grafische identiteit, dat maakt merchandise aantrekkelijk. Kenmerkend is dat de naam en het logo er niet ingehamerd worden, maar dat ze soms subliem verstopt zijn. Met zulke merchandise wil je wel gezien worden. Tomaatjes als oorbellen! Een hoodie kost leden van de SP overigens slechts € 15- dus die lijkt gesubsidieerd.

PvdA: heeft ook een mooie grafische identiteit in de vorm van een gestileerde roos, maar de PvdA is bang dat niet iedereen de roos herkent en zet daar dus plompverloren altijd de naam van de partij achter. Angst en onzekerheid regeren. Het is dan ook niet verbazend dat de webwinkel relatief leeg is.

PVDD: de dierenpartij heeft dezelfde communicatie-adviseur als oprichter die ook bij de SP mee aan de basis stond van grote groei, maar het klavertje-vier van deze partij is minder prominent. Ook hier wordt het vignet uitgelegd, met als gevolg dat de merchandise minder aantrekkelijk is. De goedkope witte polyester jacks zijn ook geen sieraad voor de beweging.

FVD: hier een verwijzing naar de klassieke oudheid in het beeldmerk, en dus al meteen een ouwelijk imago. De partij verkoopt echter ook merchandise met Het Forum als thema. Mooi gephotoshopped, dat is echt bijzonder. Er zijn zelfs kattenmokken voor Bram Hiddema. Dat is de kat van Theo en erelid van de partij. Mock it!

Volt: deze partij heeft een international Voltshop die vanuit Duitsland aangestuurd wordt. De Duitse look is nogal paars-oranje of paars-groen en tamelijk plat. Er zit een aanzet tot een idee in the bulb die op sommige artikels te zien is.

SGP: in de webshop van de SGP vinden we veel standaard partijmerchandise. Vlaggen, shirts & sweaters, pepermuntjes, pennen en een polyester campagne-jack.

DENK: goeie naam voor merchandise, maar nog geen winkel. Kijk maar eens naar IBM, want daar doen ze al decennia met THINK!

BoerBurgerBeweging: tikje jaren zeventig-look, maar toch zie je ook hier de hand van een ontwerper terug. BBB heeft enkele simpele partij-artikelen in de aanbieding. Kwestie van goede BoerBurgerBack-up van de eenmansfactie.

BIJ1: bijna voorspelbaar heeft BIJ1 wel grafische ontwerpers in zijn achterban. Het is slechts een eenmansfractie in de kamer, maar wel met sterke support. Simpele webwinkel met een kleine keuze aan hebbenswaardige merchandise.

Drie jaar geleden heeft Vice ook al eens een vergelijking gemaakt. Sindsdien lijkt er niet veel veranderd.

Helliot Bikes

29 september 2021RedacteurD2C

De Volkskrant tipt in zijn zaterdag-magazine een fiets van Helliot Bikes als vervoermiddel door het Engelse heuvellandschap. De genoemde prijs van € 199- lijkt onwaarschijnlijk laag, maar op de site van deze leverancier zijn zelfs complete fietsen voor € 149- te vinden. Op de outlet-afdeling dan.

Wat de samensteller van de tip-pagina in Volkskrant Magazine waarschijnlijk heeft aangetrokken zijn de bonte kleuren van deze fietsen. Hallucinogeen! Kijk naar reviews en veel afnemers zijn het er over eens dat de kwaliteit om te janken is. De klant krijgt een fiets aangeleverd als onderdelen in een doos, en vaak lukt het niet om bijvoorbeeld de remmen goed af te stellen.

Fitness House

Helliot Bikes heeft een D2C model, maar behalve vanuit de eigen webshop verkopen ze ook via platforms zoals Amazon. De naam is een handelsnaam van het bedrijf Fitness House Innovation SL, gevestigd op een industrieterrein in de buurt van Valencia. Het lijkt er op dat dezelfde firma ook actief is of was als He Business en Clover Fitness. Ook deze leverancier treffen we aan op Amazon.

Klanten spreken over een levertijd van enkele dagen, dus Helliot Bikes worden niet gedropshipped vanuit het Verre Oosten. Dat kan ook niet, want de EU heeft de import van fietsen gelimiteerd. Wat wel gebeurt is dat fietsen in onderdelen verscheept worden, om hier in elkaar geschroefd te worden. Dat doen ook veel bekende merken. Liefhebbers weten doorgaans op welke onderdelen ze moeten letten, om een kwalitatief goede fiets te kopen. Op het forum van Fiets worden Helliot Bikes dan ook kermisfietsen genoemd.

Hoodies, babymode en afstudeerbeertjes

21 september 2021RedacteurMerchandise

Wat verkopen diverse college stores?

Bij de start van een nieuw schooljaar is Zakenkrant eens gaan turven wat er zoal verkocht wordt door de Nederlandse universiteiten en hogescholen. We kennen allemaal het bekende college sweatshirt van grote Amerikaanse universiteiten, maar bestaat er een equivalent in Nederland? En wat betaalt een student voor zo’n trui?

Werk je bij een college store?
Wil je ervaring delen, updates ontvangen, meedoen aan een benchmark?
Stuur even een mailtje naar [email protected]!

Nederland telt in 2021 ruim 1.320.000 studenten waarvan 327.000 op een universiteit, bijna een half miljoen op een hogeschool en ruim een ander half miljoen in het MBO. Dat aantal is in het hoger onderwijs met 71% toegenomen sinds de eeuwwisseling. Studenten voelen zich verwant aan de faculteit, de instelling als geheel, een gezelligheids- of sportvereniging, een jaargroep. Nederlanders zijn misschien wat minder gevoelig voor de team-spirit die op Amerikaanse instituten bevorderd wordt met sportteams en cheerleaders. Maar er is desondanks een enorme markt voor schoolmerchandise.

De eerste indruk na onze inventarisatie is dat de meeste onderwijsinstellingen weinig aandacht besteden aan hun winkels. Wij snappen ook wel dat onderwijs en onderzoek voorop staan, en dat huisstijl, productontwikkeling en verkoop een bijzaak zijn. Maar bij de meeste universiteiten en hogescholen is de college store en het daar aangeboden assortiment een ietwat liefdeloze bedoening.

Gratis Hoodie

Dat kan ook anders, zo bewijst bijvoorbeeld de Christelijke Hogeschool Ede, die afgelopen winter een gratis hoodie weggaf aan vierduizend studenten. “Om ze een hart onder de riem te steken,” verduidelijkt Arjan van Vugt, directeur van de zakelijke opleidingen in het begeleidende persbericht. In een periode dat veel studenten thuis moesten werken, wilde de hogeschool toch verbinding bevorderen. Een herkenbare college hoodie geeft blijkbaar een warm gevoel.

Bij de universiteiten steekt Leiden met kop en schouders boven de rest uit. Daar treffen we naast de standaard producten ook originele aanbiedingen aan. Een heel assortiment Delftsblauwe souvenirs bijvoorbeeld, misschien favoriet bij de verantwoordelijke inkoper. Maar ook relatief veel drank, zoals de kruik Leidsch Universitair Kruidenbitter. Daar kan geen andere onderwijsinstelling aan nippen. Uh… tippen. Bij de Universiteit van Twente valt de Union-shop op, met een uitgebreid assortiment fietsartikelen.

Doppers & Babyrompers

Bij de overige universiteiten varieert het aanbod van minimaal tot redelijk. De klassieke college sweater is geen populair product (de meeste Nederlandse studenten willen schijnbaar niet rondlopen met een schooltrui), maar we zien wel veel hoodies. De modale prijs van een sweater is circa dertig euro en een hoodie kost dan vijf euro extra. Sommige instellingen bevorderen het dragen van een sweater door de prijs te verlagen. Bij de Rotterdam School of Law waren een paar jaar zelfs sweaters beschikbaar voor een tientje.

Andere producten die we overal aantreffen zijn de drinkflessen van Dopper en babyrompertjes. Blijkbaar is de voortplantingsbereidheid op universiteiten en hogescholen aanzienlijk, en schrikken jonge ouders er niet voor terug om hun nageslacht al jong te indoctrineren. Een ander populair product zijn zogenaamde afstudeerberen. Teddybeertjes die dienen als souvenir voor schoolverlaters.

De Haagse Winkel

Voor de meeste hogescholen is college merchandise een relatief onbekend fenomeen. De Haagse Hogeschool is een uitzondering. Die had er in 2012 een speerpunt van gemaakt in zijn marketing- en communicatiebeleid – zo lezen we in het vakblad Promz. Er was in het hoofdgebouw zelfs een heuse Haagse Winkel ingericht, waar speciaal ingekochte promotie-artikelen verkocht worden. Die winkel is echter eind 2017 gesloten. De selectie van merchandise en kostendekkende verkoop viel blijkbaar niet mee.

De Hogeschool van Amsterdam maakt er een studieproject van door in zijn University Store (in het Wibauthuis) ruimte te bieden aan studenten die producten ontwikkelen en verkopen, maar ook door een collab aan te gaan met een gastdocent die tevens zijn eigen streetwear (zie foto bij koperegel) op de markt brengt: HVAxPatta. Een mooi project om leerlingen vertrouwd te maken met merchandise en marketing. Het leidt wel tot hogere prijzen. (meer…)

Beerwulf

19 september 2021RedacteurD2C

Heineken zag craft beer opkomen, eerst in de Verenigde Staten en toen al snel ook in Europa. Lokale micro-brouwerijen en kleine contract-brouwers die als duikplank fungeerden voor regionale merken. Al die micro-merkjes snoepten langzaam marktaandeel af van megabrands als Heineken, Stella en Bud.

Het antwoord? Heineken financierde Beerwulf. Een Amsterdamse startup (greenfield company) die zich sinds 2017 los van het moederbedrijf mocht ontwikkelen tot marktplaats voor biertjes. Een eigen Amazon voor artisanale producten, een internationaal bierplatform. Met dit verschil: Beerwulf koopt zijn voorraad in. Het is echter ook een mooi voorbeeld van het uitgangspunt: keep the cannibals in the family. Beerwulf dient primair als verkoop- en distributiekanaal voor kleine brouwers; de eigen merken van Heineken liften slechts mee. Die kleine brouwers profiteren van de distributiekracht die opgezet is met steun van een multinational. Nieuw assortiment wordt mee gekozen door een panel van liefhebbers.

Het bierplatform is medio 2021 actief in tien landen van Europa, meer er wordt ook bier uit de Verenigde Staten en Singapore verkocht. Bestsellers zijn nationale bierpakketten uit België, Nederland en Duitsland. Maar ook de Westcoast Pale Ale van Lagunitas is prominent te zien.

Postorderbedrijf in pils

Bij Heineken wordt Beerwulf gezien als een experiment met D2C, maar eigenlijk is het een groothandel die aan direct marketing doet. Een postorderbedrijf in pils en speciaalbier. Beerwulf is bovendien begonnen als lean startup met een minimal viable product, een aanpak die volslagen nieuw was voor Heineken. Het model zou ook in de Verenigde Staten toegepast kunnen worden, maar de wetgeving daar bemoeilijkt thuisbezorging van alcoholische dranken.

Een paar jaar geleden is ook de webshop van Heineken’s thuistappers The Sub en Blade ondergebracht bij Beerwulf, toch een efficiencyslag. Niet twee webshops, maar één. Aan de prijzen te zien wordt The Sub uitgefaseerd (die is in de aanbieding), maar is er volop vraag naar vaatjes voor de Blade. Gevolg is wel dat Beerwulf steeds meer een Heineken-sfeer krijgt. Het lijkt erop dat lokale brouwerijen de voorkeur geven aan andere distributiekanalen. Beerwulf lijkt bovendien een uitverkoophoekje van de brouwerij. Op de afdeling nieuw zien we een aanbieding van het Heineken EK2020 pakket. Wakker worden wolven: het is al 2021!

Van Caterpillar tot CAT

16 september 2021RedacteurMerchandise

Caterpillar is al generaties een leidend merk in bulldozers en andere zware werkvoertuigen voor de mijn-, water- en wegbouw. Maar inmiddels verdient het bedrijf ook goed aan de licenties die door anderen gebruikt worden voor kleding, schoeisel en speelgoed.

In het begin van de 20e eeuw bedachten de voorlopers van deze onderneming de rupsband, vandaar de naam Caterpillar. Die uitvinding kwam goed van pas in de Eerste Wereldoorlog. Caterpillar maakt graafmachines en heftrucks, walsen en vrachtwagens. Sinds de jaren dertig worden die afgeleverd in de kenmerkende kleur geel met het bekende CAT-embleem op de zijkanten.

Door autonome groei en overnames is zo de afgelopen eeuw een Amerikaanse multinational ontstaan die in 2020 bijna 42 miljard dollar omzet maakte, met een winstpercentage van zo’n elf procent.

Na de Tweede Wereldoorlog begon Caterpillar met de verkoop van schaalmodellen als een advertising gimmick. Begin jaren negentig kwamen daar werklaarzen en -schoenen bij. Dat leidde tot een licensing programma waardoor er onder het merk nu ook kleding, speelgoed en smartphones worden verkocht.

De totale retail value van alle CAT-branded producten was het afgelopen jaar 2,4 miljard dollar. Dat zou zes procent van de omzet van Caterpillar zijn, maar zo werkt het niet. Het bedrijf voegt inkomsten uit licenties van andere bedrijven die het merk mogen gebruiken op hun producten toe aan zijn verlies- en winstrekening. En dan zijn er ook nog eens inkomsten uit de eigen winkels en webshops, als die tenminste winstgevend zijn. In het jaarverslag zijn deze posten lastig te vinden. CAT staat zo wel in de Top-100 van License Global, het vakblad van deze industrie.

Licenties

Wanneer begon deze licensing-business? In de jaren vijftig schakelde de Amerikaanse fabrikant de Norscott Group in om schaalmodellen van zijn favoriete machines te maken. Ruim dertig jaar later kwam daar Wolverine Worldwide bij, een schoenenfabrikant die onder andere bekend was van het merk Hush Puppies. Caterpillar suggereert nu dat zij opdracht gaven aan de schoenfabrikant, maar andersom is meer waarschijnlijk. De schoenfabriek zocht een sterk merk voor een nieuwe lijn werkschoenen en nam een licentie op CAT.

Deze boots werden al snel opgepikt door de hiphop-scene. Dat inspireerde Caterpillar om meer licenties uit te geven. Al snel kwamen er jassen, jeans, helmen, handschoenen, overalls, werkbrillen, thermosflessen, lunchboxen. Zo heeft CAT zich ontwikkeld tot een love brand met een rough reputation. Inmiddels staat het merk op speelgoed en smartphones, een enorm assortiment aan merchandise.

Merkwinkels

Anno 2021 beschikt Caterpillar over een aparte eenheid die nieuwe producten ontwikkelt en op de markt brengt. Verkoopkanalen zijn uiteraard de dealers die zware voertuigen verkopen, maar ook kledingwinkels, schoenenwinkels, websites en marktplaatsen. En een slordige tweehonderd CAT merkwinkels die ingericht zijn om een jongere doelgroep van shoppers aan te spreken.

ShopCaterpillar.com
CatWorkwear.com
CatFootwear.com
CatPhones.com
Amazon.com

Brad Pitt met melksnor

16 september 2021RedacteurBrandXXI

George Clooney was geen toevallige keuze als ambassadeur voor Nespresso. Clooney is waarschijnlijk één van de meest aantrekkelijke mannen van het witte doek, maar dan wel eentje waar je als man moeiteloos een biertje of glas wijn zou drinken. Clooney heeft iets met Italië. Hij bezit een villa aan het Comomeer. En hij is suave, dat past bij espresso.

Maar toen kwam Brad Pitt. Leeftijdgenoot van Clooney, maar een tikkeltje ruiger. Die wordt nu door De’Longhi ingezet als ambassadeur van het Perfetto-systeem. Perfetto gebruikt geen cups. Je doet er bonen en water in, dan maakt de machine er een kopje espresso van. Iets minder kant-en-klaar. Een tikkeltje ruiger dus.

In de eerste commercial zien we Pitt op zijn motor. Dat is niet subtiel. Dat is ronduit ruig. Wedden dat hij een grote cappucino drinkt. Ik heb het even gecheckt en inderdaad: hij drukt op cappucino. En kijkt ons met een schuimende melksnor aan. Het is een glimlach naar zijn vriend Clooney!

Reserveer tijdig je eigen composteerkist

12 september 2021RedacteurD2C

Mijn ouders willen ook zo’n composteerkist van Loop Biotech. De ontwikkelaar noemt het een Living Cocoon, maar de bak oogt als een sarcofaag. Van een brokkelige steensoort, zou ook piepschuim kunnen zijn. Van belang is vooral dat deze begraafbak snel vergaat en dan (met inhoud en al) een heilzame werking heeft op de omringende grond.

Zo heilzaam dat de gemeente Rotterdam er over nadenkt om vervuilde grond beschikbaar te stellen als begraafplaats. Hou die gedachte even vast. Als we nou vervuilde grond verplaatsen naar andere vervuilde locaties en daar milieu-begraafplaatsen van maken, dan vangen we twee vliegen met één mep. Dan krijgt de vervuiler betaalt wel een heel ironische klank. Mijn ouders zijn daar vast voor te vinden, en ik sluit me aan. Doe mij ook zo’n doos!

Circofaag

Nou had Loop Biotech een leverprobleem. De werkplaats is daarom opgeschaald, zodat liefhebbers nu alvast een kist kunnen reserveren. Je krijgt zelfs € 250- korting op de prijs van € 1500- als je een voucher koopt. Loop Biotech wil het maakproces mechaniseren / automatiseren. Dat wordt de volgende uitvinding: een mycelium printer. Ik zeg crowdfunden die fabriek!

Wij doen mee. We leggen vooraf twee- of drieduizend euro in en krijgen daarvoor één aandeel en één voucher. Geen precies prijskaartje aan hangen, want als de kostprijs van de kist daalt neemt de waarde van het aandeel toe. En we staan graag mee aan de basis van de wereldmarktleider in kringloopkisten.

Mag ik nog een laatste suggestie doen? Maak ook kisten in de vorm van klassieke sarcofagen, dat oogt beter bij ceremonies. Zo’n organische contour. En noem deze kisten dan circofaag of circophagus, met een knipoog naar de circulaire economie.

Souvenirs van Kalashnikov

10 september 2021RedacteurMerchandise

Een lifestyle label is een merk dat zijn invloedssfeer uitbreidt naar andere productgroepen. Dat fenomeen begon enkele decennia geleden bij dure fashion brands die bijvoorbeeld ook zonnebrillen, horloges, beddengoed en andere buitensporigheden aan hun assortiment toevoegden. Deze aanpak stelde hen in staat brand stores te vullen en webshops extra interessant te maken. De eigenaar van een lifestyle label geeft doorgaans licenties uit aan andere fabrikanten om het merk op andere producten te plakken. Zo heeft de Italiaanse Luxottica Group licenties van vrijwel alle luxemerken om brilmonturen en zonnebrillen te maken.

Het model van lifestyle labeling zien we inmiddels ook terug in het middensegment. Zelfs bij fastfood-bedrijven en discounters, maar dan meestal met een knipoog. Ook B-to-B leveranciers maken van hun merk soms een lifestyle label door merchandise te verkopen die buiten de deur gemaakt wordt. Denk aan bulldozer-fabrikant Caterpillar dat van zijn merk CAT een lifestyle label maakte. Er wordt wereldwijd voor 2,4 miljard dollar aan CAT merchandise verkocht.

Shotglasses

Een ongewoon voorbeeld is Kalashnikov, de bekende Russische wapenfabrikant. Die wilde in 2014 de associatie met dood en verderf een beetje bijbuigen en liet een nieuw label maken door het Apostol Center for Strategic Communications. Apostol huurde daarvoor de Britse ontwerper en zelfbenoemde brand fixer Steve Haggarty in. De ambitie was om van Kalashnikov een Russian Apple te maken. Het bedrijf lanceerde destijds de slogan Protecting the Peace om een positieve draai te geven aan zijn core business.

Die core business is schiettuig en wapensystemen, maar Kalashnikov is bijvoorbeeld ook actief met speedboten, drones, medische apparatuur en zelfs vulmachines. Dat zal wel een gevolg zijn van Russische conglomeraat-opbouw. Verwant aan de verkoop van geweren is de verkoop van buitenkleding. Kalashnikov werkt daarvoor samen met Gruppa 99, een fabrikant die vanouds aan politie- en legereenheden in Rusland verkoopt. Gruppa 99 is ook degene die de franchise voor importeurs en kledingwinkels van het merk Kalashnikov beheert.

Kalashnikov heeft bovendien een eigen winkel in Moskou (en een webshop) waar zogenaamde souvenirs van het merk te koop zijn. Daar vinden we de meest buitensporige producten zoals shotglasses en thermoskannen in de vorm van een kogel. Zo’n kan kost wel € 22,50. Maar een iPhone-hoesje heb je al voor minder dan zeven euro. Onder de drie euro kunnen die-hard fans een patch kopen om op hun jas te naaien.

Club

Voor die brandfans heeft Kalashnikov bovendien een eigen club. Die is open voor iedereen die eigenaar is van een wapen of zich thuis voelt bij het merk. In de winkel van Kalashnikov treffen we ook t-shirts aan met de kreet Tpa-ta-ta-ta. Dat lijkt een beter passende slogan.

Appeltje-Eitje

6 september 2021RedacteurD2C

Een variant op D2C is verkoop via vending machines. Mars en Coca-Cola doen dat al generaties. Twee ondernemers uit de Betuwe experimenteren nu met een versomatiek.

Er zijn hele winkels ontstaan gebaseerd op het gebruik van vending machines, in Nederland noemen we dat automatieken. Febo is een bekende exploïtant. Het model van de automatiek wordt nu in de regio rond Arnhem en Nijmegen echter ook toegepast door een fruitteler (appels en aardbeien) en kippenboer (eieren) uit Beuningen. Ze beschikken inmiddels over vijf vestigingen van hun versomatiek onder de naam Appeltje Eitje. Het tweetal koopt regionale producten in bij collega boeren en bakkers, om een breed aanbod te kunnen bieden.

Leerlingen van de ROC in Ede zullen het verschijnsel herkennen, want die school beschikte al in 2013 over een fruitautomaat die ontwikkeld en beheerd werd als studentenonderneming onder de naam Fruitomatic.

De automatiek lijkt een typisch Nederlands fenomeen, maar het oorspronkelijke idee komt waarschijnlijk uit Berlijn. Daar haalden de Amerikaanse ondernemers Horn & Hardart in 1902 de machines vandaan die ze in hun nieuwe zelfbedieningsrestaurants plaatsen. Al snel hadden ze met hun populaire Automats een slordige 180 vestigingen in Philadelpia en New York, goed voor 800.000 klanten per dag. De Automats vormden ook een populaire achtergrond in veel vooroorlogse Amerikaanse films.

Het model van de automat vond vervolgens weer navolging in Europa, dus daar dankt Amsterdam zijn automatieken aan. Horn & Hardart sloten hun laatste vestiging in de jaren negentig. Hun laatste automatenwand is nu bezit van het National Museum of American History.

NEV’s zijn Einzelgänger

5 september 2021ZakenkrantBrandXXI, D2C

Er verschijnen nieuwe automerken op de weg. Zeker in de categorie van de new energy vehicle oftewel de NEV. Soms gebruiken ze oude labels, opgekocht van sanerende conglomeraten. Of het zijn spin-out brands van bestaande fabrikanten. Maar er zijn ook bonafide nieuwkomers bij die de electric lifestyle propageren. Hoe breken deze new car brands de markt open?

Waarom zou een bestaande autoproducent een nieuw label uitbouwen zonder endorsement van de gevestigde namen? Het kan zijn dat de autofabrikant een nieuw imago wil opbouwen, los van reeds bestaande associaties. Maar de voornaamste reden blijkt dat er een alternatieve distributie-strategie gevolgd wordt, onafhankelijk van het bestaande dealernetwerk. De new car brands gaan en masse D2C!

Einzelgänger Marketing

Een voorloper met einzelgänger marketing was Smart, destijds een joint-venture van Mercedes en Swatch. Deze pientere city-coupé is in 1993 gelanceerd met een totaal afwijkende marketing- en distributie-strategie. De auto werd niet verkocht door gevestigde Mercedes dealers, maar in aparte Smart Centers met de kenmerkende Smart vitrine-toren. Smart was er in 2009 ook vroeg bij met zijn eerste Electric Drive. De aparte verkooppunten zijn echter opgegaan in het Mercedes dealernetwerk. Of dat zo blijft is de vraag, want sinds de Zhejiang Geely Group is ingestapt als partner en de nieuwe auto’s in China gemaakt worden, verandert de marktbenadering van Smart opnieuw.

Ook BMW koos voor een zelfstandige operation met onder andere eigen showrooms, toen de onderneming een jaar of tien geleden zijn vernieuwde MINI lanceerde. Allemaal in een Britse stijl die centraal opgelegd werd. Bestaande BMW-dealers konden een franchise nemen, maar de formule werd vanuit het hoofdkantoor geleid. Er zijn destijds zelfs MINI brandstores in stadscentra geopend. Inmiddels is ook deze aanpak al weer verwaterd, en zien we MINI showrooms bij gevestigde BMW dealers.

New Energy Vehicles

De bestaande markt van auto’s krijgt een fikse opkikker sinds er nieuwkomers zijn die met hun electronic vehicles (EV) oftewel new energy vehicles (NEV) een plekje willen veroveren. Die zitten immers niet met lang gevestigde distributors en oude dealercontracten. Tesla koos ervoor om geen standaard dealernetwerk op te zetten, maar stores in stadscentra. Dat vloeit voort uit het masterplan van Elon Musk, die reeds in 2006 duidelijk maakt dat hij de markt open wilde breken met een exclusieve roadster. Om vervolgens vanuit het dure segment naar beneden te zakken met beter betaalbare modellen.

Bij die positionering past exclusieve distributie. Maar als er meer auto’s verkocht worden aan een breder publiek, moet het distributiemodel mee ontwikkelen. Daarom beschikt Tesla vijftien jaar na dato nu over galleries en servicecentra bij de grote steden: tien in Nederland. In de stores werken geen verkopers die commissie krijgen, maar productspecialisten die getraind zijn om kennis te delen over elektrisch rijden. Ook als het een ander merk is.

Uiteraard spelen de website en social media een belangrijke rol in deze D2C-marketing. Alles is gericht op zelfbediening en aanbeveling. Tesla faciliteert dat zoveel mogelijk. Agressieve verkoop is ondenkbaar. Daar wordt uiteraard naar gekeken door de marketeers van andere autobedrijven, maar Tesla blijft een superpremium merk. Andere merken zullen hun eigen aanpak moeten kiezen. Maar het is wel interessant in hoeverre ze D2C toepassen. Zakenkrant heeft een overzicht gemaakt.

Overview

Aiways: Een Chinees merk dat ook in Europa actief is, met München als thuisbasis. Aiways werkt nauw samen met de Duitse ingenieur Roland Gumpert, die zijn sporen heeft verdiend bij Audi en VW. Het design van de U5 modellen is een Chinees-Duitse samenwerking. Deze auto’s worden in Nederland door middel van een website verkocht. Belangstellende kopers kunnen een proefrit afspreken bij een tiental bandenzaken van Profile.

Arcfox: een merk van BAIC (Beijing Automotive Industry Corporation) dat vorig jaar met zijn eerste productiemodel kwam, de Alpha-T. Alleen te koop in China.

Bollinger: een Amerikaanse all-electric utility vehicle dat op een Landrover lijkt. Nogal een hoekige doos van een auto, meer iets voor milieubewuste Hillbillies en vegetarische Rednecks. Maar ook goed als basis van een kleine foodtruck. Kijk ook naar het dashboard: ultimate retro! Amerikaanse liefhebbers kunnen voor duizend dollar via de website een optie op de auto nemen.

BYD Tang: de Chinese busfabriek BYD (Build Your Dreams) heeft ook een personenauto ontwikkeld die via Noorwegen (in samenwerking met distributor RSA) nu in Europa gelanceerd wordt. Deze BYD Tang wordt via het RAS-dealernetwerk op 43 verkooppunten in Noorwegen verkocht. Medio 2021 verkocht BYD zijn miljoenste elektrische verhikel. BYD Europe zit in Schiedam.

Canoo: een Amerikaanse startup die waarschijnlijk de sprong naar Europa waagt via VDL Nedcar. Canoo claimt de electric lifestyle te vertegenwoordigen met MPV’s en bestelwagen. Het zijn ietwat box-vormige auto’s, de fantasie van elke Lego-fan. Die hoekige ontwerpen zien we vaker in de VS. Is de 21st century car een doos die zichzelf door onze steden navigeert?

Carver: een elektrische brommobiel met een bereik van honderd kilometer en een maximum snelheid van 45 km per uur. Te koop op de website van de Nederlandse producent en bij een slordige dertig verkooppunten. Er is ook een vrachtversie.

Cupra: was een label van SEAT (onderdeel van de Volkswagen groep) maar het merk mag nu op eigen kracht elektrische auto’s verkopen. Wordt verkocht vanuit speciale Cupra Garages, zo te zien opgezet door de Pon Groep.

Denza: een joint-venture van de Daimler Group en het eerdergenoemde BYD. Met deze auto wordt gemikt op de mid-market. Buiten China is het merk niet te koop. Daimler overweegt een eind te maken aan de verliesgevende samenwerking.

Dyson: de stofzuigerproducent was ver in de ontwikkeling van een EV maar besloot eind 2019 geen fondsen meer te stoppen in een eigen auto

Eagle: Chinese fabrikant van low-speed electric vehicles, zoals de EG6330K die gemodelleerd is naar de bekende BMW Isetta. Ze hebben behalve een grote range functionele modellen meer bijzondere uitvoeringen. De EG6060K lijkt bijvoorbeeld op een oude Royce!

Eltavr: een producent van elektrische busjes in de Krim. De eerste modellen ogen als verlengde golfkarretjes en lijken bedoeld als hotel-taxi of toerbusje. Er zijn ook bestelversies beschikbaar. Die kunnen door een carosseriebouwer aangepast worden tot bezorgvoertuig, foodtruck of zelfs camper. Erg veilig voor bestuurder en inzittenden zijn deze busjes niet, maar in een stads- of dorpscentrum met beperkte snelheid is het open karakter wellicht geen groot probleem.

Estrima Birò: de Biro is een elektrisch stadsvehikel dat twee personen van A naar B brengt. Deze Italiaanse duomobielen worden verkocht door dealers en twee dedicated Biro-stores in Amsterdam.

Haval: een merk van Great Wall Motors. Deze SUV wordt buiten China verkocht door dealers in Australië en Zuid-Afrika.

Hongqi: deze autoproducent concurreert met modellen die Jaguar en Mercedes naar de kroon steken. Het bedrijf bestaat als sinds de jaren vijftig, en maakte auto’s voor de elite van China. In de nieuwe modellen is een knipoog naar het verleden zichtbaar in de grote gril aan de voorzijde. De zogenaamde waterfall. Hongqi zet voor zijn nieuwe modellen oud-ontwerpers van Rolls Royce in. Het bedrijf wil ook in Nederland verkopen.

Kalshnikov: de Russische wapenfabrikant snuffelt ook aan de car market. In 2018 toonde deze producent een concept-car die geïnspireerd is op de Moskvitsj 412. Ze maken daar ook tanks en legervoertuigen, dus een personenauto is een uitstapje vanuit beproefde technologie-ontwikkeling. Wel lef.

Kamaz: de Russische truck- en busproducent Kamaz toonde eind 2020 een drie-deurs vierzitter. Deze Kama-1 is een pre-production uitvoering. Wordt nog niet gemaakt en verkocht dus.

Lordstown: een nieuw Amerikaans merk voor elektrische pickup trucks. In september 2021 moet de Lordstown Endurance in productie gaan vanuit een fabriek die is overgenomen van General Motors. Plan is om de auto D2C te verkopen.

Lotus: Het klassieke Britse merk Lotus is nu bezit van Geely in China. Het merk wordt opnieuw gelanceerd vanuit Engeland, met onder andere een elektrische hypercar, de Evija. Voor het verkoopmodel kijkt Lotus naar Tesla die ook begonnen is met innercity stores waar met de paradepaardjes gepronkt werd. Lotus hoopt binnen enkele jaren meer elektrische voertuigen op de markt te brengen.

Lynk&Co: een label van het Chinese bedrijf Geely dat ook eigenaar is van Volvo en Polestar. Het Model 1 van deze leverancier wordt in Europa op de markt gebracht als abonnee-auto vanaf € 500- per maand (operational lease) met een app die de gebruiker in staat stelt zijn auto onder te verhuren als deelauto. Lynk&Co heeft clubhouses in Göteborg, Berlijn, München, Hamburg, Antwerpen en Amsterdam.

MG: het merk MG is sinds 2011 eigendom van Shanghai Automotive Industry Corporation. MG werd al sinds 2004 niet meer verkocht in Nederland, dus onder de Chinese eigenaar is een nieuwe verkoopstrategie opgezet voor heel Europa. MG heeft nu vier brand stores in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Breda.

Neuron: een startup in Californië die eerst een pickup en recent een personenauto aan de pers presenteerde. Het zijn concept cars en de website van het bedrijf is onbereikbaar.

NIO: dit automerk is afkomstig uit Shanghai. Er zijn thans vier modellen op de markt in China. Wat NIO bijzonder maakt is dat het een lifestyle label wil zijn met een duidelijke design-signatuur. NIO Design is gevestigd in München. De onderneming verkoopt producten die gemaakt zijn door internationaal bekende ontwerpers en ontwikkeld zijn samen met bekende producenten of handelsbedrijven. Zo zien we het label NIO Life op levensmiddelen, energydrinks, een assortiment wijnen, een stepje, tassen en kleding. NIO heeft sinds kort ook een vestiging in Noorwegen, waar afgelopen voorhaar het eerste NIO House in Oslo is geopend.

Ora: een merk van Great Wall Motors. De Ora Hao Mao lijkt gemaakt met een knipoog naar de klassieke Fiat 500, met zijn delicate rondingen. Deze Good Cat wordt buiten China ook verkocht in Thailand. Het lijkt een ideale city car. De makers hebben ook als een Punk Cat getoond, die sprekend op de Volkswagen kever lijkt.

Polestar: een merk van Volvo (in 2010 door Ford verkocht aan Zhejiang Geely Holding Group uit China). De auto’s worden verkocht vanuit speciale showrooms, de Polestar Spaces. Het merk maakt er geen geheim van: deze spaces dienen om de klassieke dealer aan de kant te schuiven. In de campagne krijgt ook de ouderwetse verkoper een trap na. Polestar werkt met experts in plaats van verkopers…

Seres: de fabrieken staan in China maar het hoofdkantoor heeft een adres in Silicon Valley. Seres verkoopt drie modellen in Nederland, vanuit vijf verkooppunten.

Wey: dit merk is eigendom van Great Wall Motors. dat ook met de labels Haval, Ora en Great Wall actief is. Wey is het label voor de luxe-SUVs van de groep, genaamd naar de eigenaar Jack Wey. Die durft wel een experiment aan. Er worden ook jeepachtigen gemaakt door deze fabrikant, met name de Wey Tank waar de Wey Cybertank dan weer van afgeleid is. Ook opvallend is de Wey Fuguchaojia, zo te zien het onechte kind van Volkswagen en Al Capone. De ultieme get-away car. Get me one!

Workhorse: een nieuwe Amerikaanse producent van elektrische bestelwagens. De auto zelf is nog in ontwikkeling, maar op de website is al wel merchandise te koop.

XPeng: XiaoPeng is een Chinese fabrikant die drie modellen verkoopt: de G3, de P5 en de P7. Daarbij worden showrooms ingezet in de grotere stadscentra en diverse servicecenters verspreid in China. XPeng is sinds kort ook actief in Noorwegen waar het merk een vergelijkbaar distributiemodel voor ogen heeft.

Zetta: een Russische ontwikkelaar met een lab in de stad Togliatti die alle aandrijving in de wielen stopt. Het eerste model dat in Moskou getoond werd was een Smart look-alike, maar andere zogenaamde Panda’s zien er op vage foto’s van de fabrikant uit als tamelijk doosvormige autootjes. Idee is uiteraard dat zo veel ruimte op een kleine wielbasis ontstaat.

[nog in bewerking > een diepgravende analyse van NEV’s en de rol van D2C in de introductie-fase vergt meer tijd, dit is een quickscan] [naschrift] Drie weken na publicatie van dit verhaal komt het AD 0p 28 september met een artikel: De Chinezen komen eraan, allemaal puur elektrisch. Op 18 oktober volgt Eén Vandaag met een item over de nieuwe auto’s uit China. Het zat in de lucht zeggen we dan.